Aktualizacja: 10.08.2017 12:55 Publikacja: 09.08.2017 18:58
Dowodów na twierdzenia komisji Macierewicza jak nie było, tak nie ma
Foto: Fotorzepa, Jerzy Dudek
Rzeczpospolita: Panie ambasadorze, czy pakuje już pan walizki?
Siergiej Andriejew: Skąd to pytanie?
Wpływowy rosyjski politolog Igor Szyszkin uważa, że skoro prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę zezwalającą na likwidację pomników Armii Czerwonej, stosunki dyplomatyczne z Polską powinny zostać zawieszone.
Nie komentuję wypowiedzi osób prywatnych. Decyzja o tym, czy ambasador ma pozostać, czy nie, należy do prezydenta Federacji Rosyjskiej.
Kiedy można się spodziewać reakcji Rosji na tę ustawę?
Kiedy decyzja zapadnie, zostanie ogłoszona.
Żadnych ram czasowych? One są potrzebne, aby było choć trochę przewidywalności w naszych stosunkach...
Decyzja zapadnie we właściwym czasie – ani wcześniej, ani później.
Argument polskiej strony jest jasny: Armia Czerwona brała udział w rozbiorze Polski 17 września 1939 r., potem stała bezczynnie po wschodniej stronie Wisły, patrząc, jak Niemcy duszą Powstanie Warszawskie, a kampania wiosną 1945 r. rozpoczęła 45-letni okres okupacji kraju. Dlatego nie należą jej się pomniki poza miejscami, gdzie są cmentarze. Czy Rosja zgadza się z tym rozumowaniem?
Nasze stanowisko w sprawie radzieckich memoriałów wojskowych przedstawiałem wielokrotnie – można je przeczytać na stronie internetowej ambasady. Strona polska naszych argumentów woli nie słyszeć i nie ma sensu ich powtarzać.
Inne tematy, o które pan pyta, nie dotyczą tej kwestii. O nich i innych problemach naszej wspólnej historii mówiłem w wystąpieniu w Radomiu w styczniu 2016 roku – jest ono również na naszej stronie.
A może jest tu miejsce na kompromis? Na przykład przeniesienie pomników w jakieś uzgodnione przez obie strony miejsce albo umieszczenie tablic wyjaśniających okoliczności upamiętnianych wydarzeń?
Z polskiej strony nikt nam żadnych kompromisów nie proponował. A przecież kompromis jest oczywisty: nowelizacja ustawy o dekomunizacji nie zawiera bezpośredniego odniesienia do pomników żołnierzy radzieckich, tylko mówi ogólnie o zakazie propagowania ustroju totalitarnego. Wystarczy więc uznać, że te pomniki nie są propagandą komunizmu, tylko wyrazem wdzięczności żołnierzom, którzy polegli i dzięki którym Polska nadal istnieje.
Bez nich Polski by dziś nie było?
Oczywiście. W wyzwalaniu Polski w jej obecnych granicach zginęło 600 tys. radzieckich żołnierzy, 55 proc. wszystkich strat ludzkich Armii Czerwonej w Europie poza granicami ZSRR z 1945 roku. W Polsce zginęło więc wtedy więcej naszych żołnierzy niż w Niemczech i we wszystkich innych krajach europejskich razem wziętych.
Aby doszło do kompromisu, także Rosja musiałaby jednak wykonać jakiś gest, np. składając deklarację odnośnie do 17 września 1939 r. Tylko czy jest na to gotowa?
O żadnym kompromisie nie ma mowy, to jest polityczny wybór strony polskiej. Przez 20 lat od zawarcia w 1994 r. polsko-rosyjskiej umowy w tej sprawie nikt nie podważał nietykalności tych pomników. Zawsze, gdy się o to zwracaliśmy, polska Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa podejmowała niezbędne działania, aby utrzymywać pomniki Armii Czerwonej w należytym stanie. Od 2014 r. nagle wszystko się zmieniło. Okazało się, że poza cmentarzami te pomniki są symbolem czegoś nagannego. Dlaczego? Gdzie jest o tym mowa w porozumieniu z 1994 r.?
Wiadomo, co się stało: okupacja Krymu, wojna w Donbasie, poczucie zagrożenia ze strony Rosji...
I co to ma wspólnego z pomnikami, z pamięcią o wyzwoleniu i ocaleniu Polski w latach 1944–1945? Nic.
W każdym razie konflikt zaczął rząd PO.
Rozpoczął się podczas rządów PO i PSL, a PiS przejął sztafetę i doprowadził do uchwalenia odpowiedniej ustawy.
Teraz mamy więc eskalację konfliktu?
Oczywiście.
W rosyjskich mediach Polska przedstawiana w bardzo złym świetle. Nie obawia się pan, że nawet jeśli stosunki polityczne kiedyś się poprawią, bardzo trudno będzie odbudować więzi między naszymi społeczeństwami?
Powiedzmy dla jasności, że w polskich mediach o Rosji pisze się i mówi się dużo więcej i gorzej, niż w rosyjskich mediach o Polsce. Kwestia pomników zaś, oczywiście, będzie ciężką próbą dla relacji między naszymi narodami. Jeżeli setki pomników w ciągu roku będą zniesione – przy przychylnym lub obojętnym stosunku władz lokalnych i ludności – będzie to odebrane przez rosyjskie społeczeństwo zupełnie nie jak „walka z komunistyczną propagandą", lecz jak okrutne znieważenie pamięci naszych przodków, przejaw rzeczywistego stosunku, jaki jest w Polsce do Rosji i narodu rosyjskiego. I to prawdopodobnie będzie mieć o wiele głębsze skutki, niż takie lub inne środki praktyczne, które mogą być zastosowane w odpowiedzi na polską ustawę.
O ilu pomnikach mówimy?
W 1997 r. Rada Ochrony pod kierunkiem Andrzeja Przewoźnika i nasza ambasada sporządziły listę wszystkich pomników poza cmentarzami. Było ich 561. Teraz Adam Siwek, kierownik Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN podaje, że pozostało ich 230.
Co się stało z pozostałymi?
To dobre pytanie. Gdy w 2014 r. koledzy z polskiego MSZ powiedzieli nam, że w Polsce jest już tylko 290 pomników ku czci Armii Czerwonej, zapytaliśmy, co się stało, skoro 17 lat wcześniej było ich dwukrotnie więcej, a umowa z 1994 r. obliguje do informowania o każdej zmianie. Ale nie otrzymaliśmy żadnej odpowiedzi. A potem powstała teoria pomników „symbolicznych", według której rzekomo już nie trzeba nic wyjaśniać, bo takich pomników porozumienie niby nie obejmuje.
A ile polskich pomników w Rosji obejmuje porozumienie z 1994 r.?
Uzgodnionej listy nadal nie ma. Według naszych ocen, takich obiektów (memoriałów, pomników, tablic pamiątkowych) może być ponad 200.
Komu są one poświęcone?
Wszyscy słyszeli o memoriałach w Katyniu, Miednoje. Ale przecież Polacy żyli we wszystkich częściach imperium rosyjskiego i Związku Radzieckiego, wielu z nich pozostawiło znaczny ślad w rosyjskiej polityce, gospodarce, nauce, kulturze, na służbie państwowej oraz wojskowej. Oto na przykład ciekawy fakt: w 1915 r. Uniwersytet Warszawski został ewakuowany do Rostowa nad Donem. Jego profesorowie, wykładowcy, studenci stali u podstaw dzisiejszego Południowego Uniwersytetu Federalnego w Rostowie. Znajduje się tam poświęcona temu tablica.
I teraz, skoro Polska wypowie umowę z 1994 r., co się z tą tablicą stanie?
Polska nie wypowiedziała tej umowy, chociaż między nami istnieją zasadnicze rozbieżności dotyczące jej interpretacji. Rosja również jej nie wypowiadała.
Kiedy Rosja zakończy śledztwo w sprawie katastrofy smoleńskiej i zwróci wrak tupolewa?
O sprawie smoleńskiej już powiedziałem wszystko, co miałem do powiedzenia – te materiały można odnaleźć w specjalnym rozdziale na stronie ambasady. I nie powiem nic więcej, dopóki nie pojawi się coś nowego. Kropka.
Jednak jest coś nowego: komisja pod przewodnictwem szefa MON Antoniego Macierewicza uznała, że na pokładzie samolotu wybuchła bomba termobaryczna. Trudno nie uznać, że to sugestia zamachu przeprowadzonego przez Rosję, zarzut niezwykle poważny.
No i co w tym nowego? Pan Macierewicz naciska na to od wielu lat. Dowodów na te twierdzenia jak nie było, tak i nie ma. Nie ma o czym mówić.
Donald Trump zapowiedział utrzymanie amerykańskich wojsk w Polsce, wkrótce zacznie działać baza tarczy rakietowej w Redzikowie. Jak na to odpowie Rosja? Czy rozlokuje pociski jądrowe Iskander w obwodzie kaliningradzkim?
Nie ma zagrożenia ze strony Rosji, którym motywowane jest rozlokowanie wojsk NATO, w tym amerykańskich. A mimo to ono trwa, napięcie jest coraz większe. Strona rosyjska zastosuje takie środki, jakie są potrzebne i wystarczające dla zapewnienia naszego bezpieczeństwa, w tym obwodu kaliningradzkiego.
Skoro nie ma zagrożenia, to po co Rosja wkrótce zorganizuje u granic Polski ćwiczenia wojskowe „Zapad" z niespotykaną do tej pory liczbą żołnierzy? Mówi się, że część żołnierzy rosyjskich już na stałe zostanie na Białorusi...
Tego nie wiem. A same ćwiczenia są czymś normalnym, koniecznym dla utrzymania naszej gotowości bojowej.
Władimir Putin ostatni raz był w Polsce osiem lat temu, brał udział 1 września 2009 w obchodach 70. rocznicy wybuchu II wojny światowej na Westerplatte. Jakie są perspektywy wznowienia kontaktów politycznych między naszymi krajami?
Dziś kontakty polityczne między Polską i Rosją są zamrożone, nie mamy żadnych spotkań na poziomie ministrów, parlamentarzystów. Polska podjęła taką decyzję wiosną 2014 r. po dołączeniu Krymu do Rosji i zaostrzeniu kryzysu w Donbasie. Nie działają komisja międzyrządowa ds. współpracy gospodarczej, forum regionów na poziomie przewodniczących Senatu i Rady Federacji, forum społeczności i inne formaty.
Jakie są warunki wznowienia kontaktów politycznych?
To strona polska stawia warunki. My nie stawiamy żadnych, na razie. Lecz co będzie w przyszłości, nie wiem.
Taki stan stosunków z Polską utrudnia kontakty Rosji z całą Unią?
Trudno mi mówić o stosunkach Rosji z całą UE, nie jest to moja kompetencja.
Mały ruch graniczny z Obwodem Kaliningradzkim zamarł w lipcu 2016 r. Jakie są perspektywy jego wznowienia?
Z naszej strony nie ma przeszkód, aby wznowić. To pytanie do strony polskiej.
Mimo sankcji nałożonych na Rosję przez USA, Nord Stream 2 powstanie?
Jeśli Niemcy i inne kraje Europy Zachodniej, które są odbiorcami gazu rosyjskiego, będą zainteresowane większymi zakupami tego surowca w korzystnej cenie, gwarancjami stabilności dostaw, to powstanie. A na razie mam wrażenie, że są zainteresowane. Nie wiemy, czy USA potrafią przekonać te państwa, że muszą kupować droższy amerykański gaz skroplony i zrezygnować z dostaw tańszego gazu rosyjskiego. Uważamy, że w tych sprawach trzeba kierować się podejściem racjonalnym, gospodarczym. To strona polska zawsze przywołuje racje, które nie maja nic wspólnego z rachunkiem ekonomicznym. Pytanie brzmi, czy głównym czynnikiem pozostanie wolna konkurencja czy też racje polityczne, naciski ze strony głównego sojusznika.
Jak wyglądają stosunki gospodarcze i kulturalne między naszymi krajami?
W tym roku sytuacja jest nieco lepsza niż w ub.r. Zaczęły rosnąć obroty handlowe dzięki polepszeniu koniunktury międzynarodowej. W wymianie kulturalnej jest słabo bo w obecnej sytuacji politycznej odczuwa się brak wsparcia ze strony państwa. Nadal jest organizowany festiwal filmowy Wisła w Moskwie i Sputnik tutaj, ale niewiele więcej.
Polska to dla Kremla część „bliskiej zagranicy"?
Jesteśmy sąsiadami.
Chodzi o termin określający granice strefy wpływów, jakie chciałaby mieć Moskwa...
W naszym oficjalnym leksykonie tego terminu nie mamy. Chyba jest używany przez politologów.
Czy Rosja raz na zawsze pogodziła się z tym, że Polską jest częścią Zachodu?
Co pan ma na myśli? Czy uznajemy, że Polska należy do NATO i UE? Oczywiście. Zresztą pogodziliśmy się, nie pogodziliśmy? To jest po prostu fakt. Jesteśmy realistami, nie kultywujemy alternatywnej, wirtualnej rzeczywistości.
A Ukraina to jest Zachód?
(śmiech) Ukraina leży na południowy zachód od Rosji.
Ale Rosja inaczej zareagowałaby na przyjęcie Ukrainy do NATO niż przyjęcie Polski...
O ile wiem, na razie nie ma mowy o członkostwie Ukrainy.
Prezydent Poroszenko się o to stara.
Chcieć nie zaszkodzi.
© Licencja na publikację
© ℗ Wszystkie prawa zastrzeżone
Źródło: Rzeczpospolita
Rzeczpospolita: Panie ambasadorze, czy pakuje już pan walizki?
Siergiej Andriejew: Skąd to pytanie?
Firma Spotify chciała pokazać, że polscy artyści wcale nie zarabiają źle. Problem w tym, że przygotowany przez nią raport „Loud & Clear 2023” przyniósł odwrotny efekt. Może czas, wzorem m.in. Francji, wprowadzić w Polsce odgórne tantiemy od serwisów streamingowych?
Leasing to umowa cywilnoprawna, która zawiera zasady, w oparciu o które możesz korzystać z pojazdu, a także warunki, na jakich możesz wykupić samochód. Na co zwrócić uwagę podpisując tego rodzaju zobowiązanie? O czym pamiętać, gdy planujesz wykup auta z leasingu?
W wielu polskich gminach nie ma mowy o jakimkolwiek samorządzie. Od lat rządzą ci sami ludzie, którzy nie są zainteresowani żadną zmianą. Lokalne społeczności są zaś tak zniechęcone, że przestały na wybory chodzić.
Ze względu na brak norm programowych trudno jest jednoznacznie ocenić jakość programów MBA. Po aferze Collegium Humanum państwo powinno narzucić uczelniom specjalne ograniczenia i wymogi związane z interesem publicznym w postaci nowych reguł prawnych przywracających np. minima kadrowe.
Był przechył w prawo, będzie w lewo. Wyła lewica, zawyje prawica. Ukute przez Rafała Ziemkiewicza powiedzenie „Słychać wycie? Znakomicie” stało się wszak oficjalną doktryną rządzenia, również dla zadeklarowanych demokratów.
Przez aplikację mobilną, serwis internetowy, telefon i w placówce – w Biurze Maklerskim Pekao klienci sami mogą wybrać najdogodniejszy sposób zakupu detalicznych obligacji skarbowych.
Ciekawe, czy Donald Tusk zrozumie, że przetrwanie i rozwój Trzeciej Drogi co prawda nie rokuje samodzielnych rządów, ale też jest najpewniejszym sposobem odesłania PiS do lamusa i powstrzymywania ekspansji Konfederacji.
Ciszę wyborczą należy dziś uznać tylko za symboliczny koniec kampanii wyborczej. Nie ma sensu utrzymywać przepisów o ciszy np. przed drugą turą wyborów samorządowych.
Poranny piątkowy izraelski odwet na Iranie jest zaskakujący i tajemniczy. Teheran atak bagatelizuje, ale też może jeszcze zaskoczyć.
Jeśli dochodzenie wykaże, że wykorzystano pracę przymusową, władze nakażą wycofanie towarów z rynku Unii Europejskiej i platform internetowych oraz ich konfiskatę na granicach.
Bieda ustępuje szybciej niż się powszechnie sądzi, a nierówności w granicach państw nie rosną, a być może nawet nieco spadły – pisze publicysta ekonomiczny.
Obrońcy praworządności przedstawili „kompleksowy pakiet rozwiązań” określany potocznie mianem „naprawy TK”.
Dopuszczenie do prowadzenia amatorskich poszukiwań zabytków powinno wiązać się z zapewnieniem procedur, które umożliwią realną kontrolę osób prowadzących poszukiwania i ograniczą do minimum zagrożenia.
Informowanie przed rekrutacją o proponowanej pensji wraz z zakazem sprawdzania historii zarobków mogą przyczynić się do zwalczania nierówności w wynagrodzeniach.
Nasz projekt nowelizacji przepisów ma zapobiegać automatycznemu stosowaniu tego środka. Patologią jest m.in. brak należytego uzasadniania i weryfikacji, czy istnieje realne prawdopodobieństwo utrudniania konkretnego postępowania.
Wyposażenie kontrolerów w kamery do nagrywania agresywnych zachowań pasażerów to pomysł na poprawę ich bezpieczeństwa. Zdaniem części ekspertów ochronę należy im zagwarantować przepisami, tak jak policjantom.
Lotnisko w Krakowie jako pierwsze w Polsce kupuje nowoczesne systemy kontroli bezpieczeństwa bagażu podręcznego, które znacznie przyspieszą proces. Dzięki skanerom CT pasażerowie nie będą musieli wyjmować już płynów ani elektroniki. Jest też szansa na zniesienie limitu płynów.
24 lutego 2022 roku Rosja rozpoczęła pełnowymiarową inwazję na Ukrainę.
Armia zorganizuje zajęcia dla uczniów, namawia też absolwentów szkół do wakacyjnego szkolenia. To ucieczka przed przywróceniem poboru.
Czy ludzie uważający siebie za supertolerancyjnych w ogóle dopuszczają myśl, że sami też mogą dyskryminować, hejtować, być mocno uprzedzonymi? Przecież gdyby to samo, co Danuta Hübner, napisał ważny prawicowy europoseł o transkobietach, byłaby chryja na połowę liberalnych mediów.
Dwóch Polaków miało, z polecenia Rosji, dokonać napaści na Leonida Wołkowa, współpracownika Aleksieja Nawalnego. Będą ekstradowani na Litwę, wyrok odsiedzą w Polsce.
Prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Manowska odmówiła sędziom Trybunału Stanu zwołanie posiedzenia TS. - To próba zablokowania zmian, które likwidowałyby jednowładztwo w Trybunale Stanu - powiedział w RMF FM sędzia TS i szef Naczelnej Rady Adwokackiej Przemysław Rosati.
Władze Zjednoczonych Emiratów Arabskich skierowały pracowników służb miejskich w Dubaju do całodobowej walki ze skutkami rekordowych opadów deszczu. Mieszkańcy dopiero po kilku dniach mogli usunąć z dróg swoje zalane samochody. Do normalnej pracy wraca Międzynarodowy Port Lotniczy w Dubaju.
Plan wyjazdu na majówkę ma czterech na dziesięciu Polaków. Większość będzie podróżować po kraju, najchętniej za cel podróży wybierze góry. Za granicę jedzie się przeważnie do miast. Co trzeci z tych, którzy w ogóle nie wyjadą mówi, że nie ma na to pieniędzy.
W czasie II wojny światowej tysiące Polaków, ryzykując życie, zaangażowało się w akcję niesienia pomocy eksterminowanym przez hitlerowców Żydom. 22-letnia Irena Gut w domu niemieckiego majora, u którego pracowała jako pokojówka, ukrywała 10 osób.
Obecni i byli amerykańscy urzędnicy twierdzą, że siły zbrojne USA nie są przygotowane na poważny, długotrwały konflikt na Bliskim Wschodzie, a Pentagon może być zmuszony do przeglądu założeń dotyczących potrzeb wojskowych w regionie, jeśli kryzys się pogłębi.
Z wielkim zainteresowaniem i napięciem wyczekiwana aktualizacja oprogramowania sterującego bitcoinem, zwana halvingiem, dobiegła końca.
26 biegaczy i biegaczek powołał Polski Związek Lekkiej Atletyki (PZLA) na zawody World Athletics Relays, które będą kwalifikacjami do igrzysk olimpijskich w Tokio.
Dariusz Popiela i Mateusz Polaczyk to legendy polskiego kajakarstwa. Obaj chcą wystąpić na igrzyskach olimpijskich, ale w Paryżu będzie mógł wystartować tylko jeden z nich.
W ostatni weekend odbyły się aż dwie polskie premiery nowych, bardzo ciekawych modeli aut. To obchodzący swoje 60-lecie Ford Mustang, który zadebiutował w siódmej odsłonie, oraz Aston Martin Vantage po solidnej modernizacji.
Półfinały turnieju Porsche Tennis Grand Prix rozpocznie mecz Iga Świątek – Jelena Rybakina. Kazaszka to jedna z tych wyjątkowych tenisistek, która ma dodatni bilans spotkań z Polką.
Główny Inspektorat Transportu Drogowego (GITD) ogłosił plan znacznej rozbudowy systemu kontroli prędkości na polskich drogach. Zgodnie z zapowiedzią postawionych zostanie od 120 do 160 nowych fotoradarów.
Ze względu na brak ukraińskiej obrony przeciwlotniczej na froncie, rosyjskie lotnictwo może zapewnić wsparcie jednostkom lądowym w zdobywaniu nowych pozycji, w tym w pobliżu Czasiw Jaru - informuje Instytut Studiów nad Wojną (ISW).
24 lutego 2022 roku Rosja rozpoczęła pełnowymiarową inwazję na Ukrainę. Premier Ukrainy zapewnia, że pomoc wojskowa z USA trafi na Ukrainę natychmiast po przyjęciu ustawy przyznającej administracji dodatkowe środki na taką pomoc.
Już po raz czwarty spotkaliśmy się na Polish Bicycle Summit. Temat pozostaje niezmienny: jak sprawić, by Polska stała się krajem dla każdego rowerzysty.
W szpitalu w Holandii w wieku 72 lat zmarł pacjent, który chorował na Covid przez 613 dni. Wirus mutował w jego organizmie 50-krotnie - pisze "Time Magazine".
Druga tura wyborów samorządowych odbędzie się w Polsce w tych miastach, miasteczkach i wsiach, w których w I turze nie wyłoniono wójtów, burmistrzów i prezydentów. Głosowanie w którym wezmą udział m.in. mieszkańcy Krakowa, Poznania, Wrocławia, Rzeszowa, Gdyni i Częstochowy już w niedzielę 21 kwietnia.
Komisja Europejska wykryła nieprawidłowości w wydatkowaniu środków z POIR przynajmniej od 2018 roku. Polsce grozi w efekcie utrata dużych środków z funduszy unijnych. O wynikach audytu KE poinformowała ministra funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz.
Były premier nie znajdzie się na listach do europarlamentu i definitywnie kończy swoją karierę w polityce. – Mam listę miejsc i osób, które chciałbym odwiedzić na emeryturze – mówi „Rzeczpospolitej”.
Masz aktywną subskrypcję?
Zaloguj się lub wypróbuj za darmo
wydanie testowe.
nie masz konta w serwisie? Dołącz do nas