RPO: minimalny wiek na zawarcie małżeństwa dyskryminuje mężczyzn

W Polsce tylko kobieta może starać się o zgodę sądu na zawarcie małżeństwa po ukończeniu szesnastu lat, mężczyzna zawsze musi czekać z żeniaczką do 18-stki. To dyskryminacja ze względu na płeć – uważa Rzecznik Praw Obywatelskich.

Aktualizacja: 10.12.2015 12:07 Publikacja: 10.12.2015 11:46

RPO: minimalny wiek na zawarcie małżeństwa dyskryminuje mężczyzn

Foto: 123RF

Adam Bodnar zwrócił się w tej sprawie do ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobro z prośbą o rozważenie zmiany przepisów.

Chodzi o art. 10 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego: Nie może zawrzeć małżeństwa osoba nie mająca ukończonych lat osiemnastu. Jednakże z ważnych powodów sąd opiekuńczy może zezwolić na zawarcie małżeństwa kobiecie, która ukończyła lat szesnaście, a z okoliczności wynika, że zawarcie małżeństwa będzie zgodne z dobrem założonej rodziny. O mężczyznach, którzy ukończyli lat szesnaście, przepis milczy.

Ta regulacja obowiązuje od 1998 r. Wcześniej wiek uprawniający do zawarcia małżeństwa wynosił 21 lat dla mężczyzna i 18 lat dla kobiet. Sąd mógł z ważnych powodów zezwolić na ślub osiemnastolatkowi oraz szesnastolatce. Zdaniem RPO ustawodawca wyrównał więc ogólny wiek zawierania małżeństwa i dostosował go do wieku, w którym osoba osiąga pełnoletność, jednak możliwość wcześniejszego zawarcia związku małżeńskiego pozostawił jedynie kobiecie, która ukończyła lat szesnaście.

Rzecznik uważa, że zmiany z 1998 r. poszły w innym kierunku niż chcieli ich projektodawcy. Proponowano wtedy powrót do wzorców z Kodeksu rodzinnego z 1950 r., czyli możliwość uzyskania zezwolenia sądu na zawarcie małżeństwa osobie, która ukończyła lat szesnaście (bez wskazywania płci tej osoby), jeżeli drugi z przyszłych małżonków ukończył lat osiemnaście. Nie wiadomo, dlaczego taka treść art. 10 nie znalazła uznania w oczach posłów.

- Możliwość wyrażenia przez sąd opiekuńczy zgody na zawarcie małżeństwa wobec kobiety, która ukończyła lat szesnaście, nie zaś wobec mężczyzny, może być oceniana jako dyskryminująca ze względu na płeć oraz naruszająca prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego. Taka regulacja ustala bowiem de facto różny wiek małżeński dla kobiet i dla mężczyzn – twierdzi RPO.

Rzecznik przypomniał, że równe prawo do zawierania małżeństw dla kobiet i mężczyzn jest zagwarantowane w art. 16 ratyfikowanej przez Polskę Konwencji ONZ w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet. Komitety ONZ wielokrotnie formułowały wobec państw - stron Konwencji zalecenia zrównania wieku małżeńskiego.

- Trzeba jednak wskazać, że komitety rekomendują również likwidację wyjątków od minimalnego wieku pozwalającego na zawarcie związku małżeńskiego. Stąd należy zastanowić się, czy przepisy prawa krajowego w ogóle powinny przewidywać możliwość wyrażenia przez sąd zgody na zawarcie związku małżeńskiego osobom poniżej 18 roku życia - podkreśla Rzecznik.

Prosi ministra sprawiedliwości o zbadanie sprawy i przedstawienie swojego stanowiska oraz rozważenie możliwości podjęcia inicjatywy ustawodawczej mającej na celu zmianę treści art. 10 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz art. 561 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego albo poprzez rozszerzenie możliwości uzyskania sądowego zezwolenia na zawarcie małżeństwa w wieku szesnastu lat na mężczyzn, albo poprzez całkowitą likwidację wyjątku przewidzianego w tych artykułach, a tym samym ustanowienie jednolitego dla wszystkich wieku małżeńskiego w wysokości osiemnastu lat. To ostatnie rozwiązanie wymagałoby także zmiany art. 10 § 2 Kodeksu cywilnego.

Adam Bodnar zwrócił się w tej sprawie do ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobro z prośbą o rozważenie zmiany przepisów.

Chodzi o art. 10 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego: Nie może zawrzeć małżeństwa osoba nie mająca ukończonych lat osiemnastu. Jednakże z ważnych powodów sąd opiekuńczy może zezwolić na zawarcie małżeństwa kobiecie, która ukończyła lat szesnaście, a z okoliczności wynika, że zawarcie małżeństwa będzie zgodne z dobrem założonej rodziny. O mężczyznach, którzy ukończyli lat szesnaście, przepis milczy.

Pozostało 82% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Rośnie lawina skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego