Zmiany w zasadach powoływania kuratorów dla dzieci - projekt noweli kodeksu rodzinnego

Sprawy dziecka, którego nie reprezentuje rodzic, może prowadzić adwokat lub radca, a wyjątkowo magister prawa.

Aktualizacja: 06.10.2017 07:18 Publikacja: 06.10.2017 07:00

Zmiany w zasadach powoływania kuratorów dla dzieci - projekt noweli kodeksu rodzinnego

Foto: Adobe Stock

Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt noweli kodeksu rodzinnego zmieniającej zasady powoływania kuratorów, umożliwiającej zaprzeczenie ojcostwa (i macierzyństwa) oraz ustalanie takich więzów po śmierci dziecka.

Nowela podnosi wymagania dla kuratorów ustanawianych przez sąd rodzinny, kiedy żadne z rodziców nie może reprezentować dziecka. Kuratorem może zostać tylko adwokat lub radca, a wyjątkowo magister prawa. Będzie on też zobowiązany do informowania na piśmie rodziców dziecka o czynnościach dotyczących dziecka, jeśli tylko nie narusza to jego dobra. Ustanowieni wcześniej kuratorzy nie tracą umocowania.

Przede wszystkim jednak nowelizacja zmienia przepisy dotyczące ustalania więzów krwi. To skutek wyroku Trybunału Konstytucyjnego (P 33/12). Stwierdził on, że przepisy kodeksu rodzinnego, które nie pozwalały na zaprzeczenie ojcostwa po śmierci dziecka, są niekonstytucyjne, naruszają też konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze, jeden z dwóch, które zwróciły się do TK, prowadził sprawę matki bliźniąt o ustalenie, że jej były mąż nie jest ich ojcem. Po ogłoszeniu wyroku pierwszej instancji okazało się, że jedno z dzieci zmarło, więc prokurator zażądał jego uchylenia. Sąd okręgowy nabrał jednak wątpliwości, czy zakaz zaprzeczenia ojcostwa po śmierci dziecka nie narusza konstytucji, gdyż np. w tym przypadku można ustalić, kto jest biologicznym ojcem chłopca, ale nie można ustalić ojcostwa dla dziewczynki.

Trybunał stwierdził, że prawo rodziców do ustalenia ich rodzicielstwa obejmuje możliwość zakwestionowania pokrewieństwa, co ma samo w sobie znaczenie, ale często zaprzeczenie ojcostwa warunkuje ustalenie ojcostwa innego mężczyzny.

Sędzia TK Zbigniew Cieślak zasugerował wtedy wprowadzenie ograniczeń w zaprzeczeniu ojcostwa po śmierci dziecka, „aby nie okazało się, że dziecko nie pochodzi od nikogo", tj. ustanowienie mechanizmu, w którym zaprzeczenie ojcostwa jednego mężczyzny byłoby związane z uznaniem ojcostwa innego.

Projekt nie idzie tak daleko, gdyż utrudniałby doprowadzenie do zaprzeczenia ojcostwa.

Tego zdania jest też Robert Zegadło, sędzia Sądu Okręgowego w Warszawie, autor wielu publikacji o prawie rodzinnym. – Choć postulat TK można zrozumieć, gdyż te dwie osoby nieraz w tych sprawach występują jednocześnie, to praktycznie byłoby niewykonalne i orzeczenie ojcostwa, i zaprzeczenia – tłumaczy.

Projekt dopuszcza jednak ukończenie po śmierci dziecka procesów o zaprzeczenie ojcostwa (ale też macierzyństwa, choć takich spraw jest kilkanaście w roku), a także o stwierdzenie bezskuteczności uznania dziecka. Pozwala też ojcu i matce wystąpić o stwierdzenie ojcostwa (macierzyństwa) nieżyjącego dziecka.

Nowelizacja ma wejść w życie po trzech miesiącach od ogłoszenia.

etap legislacyjny: konsultacje międzyresortowe

Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt noweli kodeksu rodzinnego zmieniającej zasady powoływania kuratorów, umożliwiającej zaprzeczenie ojcostwa (i macierzyństwa) oraz ustalanie takich więzów po śmierci dziecka.

Nowela podnosi wymagania dla kuratorów ustanawianych przez sąd rodzinny, kiedy żadne z rodziców nie może reprezentować dziecka. Kuratorem może zostać tylko adwokat lub radca, a wyjątkowo magister prawa. Będzie on też zobowiązany do informowania na piśmie rodziców dziecka o czynnościach dotyczących dziecka, jeśli tylko nie narusza to jego dobra. Ustanowieni wcześniej kuratorzy nie tracą umocowania.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Prawo w Firmie
Trudny państwowy egzamin zakończony. Zdało tylko 6 osób
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Reforma TK w Sejmie. Możliwe zmiany w planie Bodnara