Zaakceptowana przez rząd nowelizacja ustawy – Kodeks postępowania karnego i niektórych innych ustaw, wdraża w Polsce unijną dyrektywę, na mocy której stosowany jest europejski nakaz dochodzeniowy (END) w sprawach karnych.
Dzięki nowym regulacjom polski sąd, prokuratura lub inny organ prowadzący dochodzenie (np. Policja, Straż Graniczna, Służba Celno-Skarbowa) będą miały prawo wystąpić do każdego państwa członkowskiego UE o wykonanie nakazu. END może obejmować przeprowadzenie różnego rodzaju dowodów, czyli takich czynności jak przesłuchanie - również w formie wideokonferencji, oględziny, zapoznanie z dokumentem, czasowe wydanie osoby pozbawionej wolności, kontrola i utrwalanie rozmów telefonicznych, przekazywanie informacji o rachunkach bankowych i transakcjach z tych rachunków.
Analogicznie, państwa UE będą mogły występować do Polski o przeprowadzenie dowodu znajdującego się na terytorium naszego kraju. Wnioski mogą dotyczyć każdej czynności dopuszczalnej na podstawie prawa krajowego państwa wnioskującego. Jednocześnie będzie istniała możliwość dokonania innej czynności, jeżeli wnioskowana czynność byłaby niedopuszczalna z punktu widzenia prawa państwa wezwanego.
Dotychczasowe regulacje również dawały możliwość występowania z transgranicznymi wnioskami o pomoc prawną, ale przepisy były rozdrobnione i skomplikowane. W efekcie niechętnie stosowano je w praktyce. Teraz ma być inaczej.
Europejski nakaz dochodzeniowy przewiduje konkretne ramy czasowe dla przeprowadzenia żądanej czynności oraz ściśle limituje możliwość odmowy. Sprawniejsza komunikacja i szybsze przeprowadzanie dowodów wpłyną na wzrost skuteczności postępowań karnych prowadzonych w Polsce.
