ONZ: oskarżony o szpiegostwo Mateusz P. nie powinien już przebywać w areszcie

Eksperci ONZ uznali, że oskarżony w Polsce o szpiegostwo Mateusz P. został aresztowany z powodu korzystania z prawa do wolności wypowiedzi. Ich zdaniem stosowany wobec niego od ponad 2 lat areszt i ograniczenia w dostępie do akt sprawy są niezgodne z międzynarodowymi standardami. Dlaczego polski rząd dotąd nie odpowiedział na te zarzuty?

Aktualizacja: 20.06.2018 16:57 Publikacja: 20.06.2018 12:22

Mateusz P.

Mateusz P.

Foto: Fotorzepa/Dorota Awiorko-Klimek

Takie pytanie Rzecznik Praw Obywatelskich zadał szefom MSZ i resortu sprawiedliwości.

Według informacji prokuratury 20 kwietnia 2018 r. do Sądu Okręgowego w Warszawie skierowano akt oskarżenia przeciw Mateuszowi P., byłemu posłowi Samoobrony i przewodniczącemu partii Zmiana (uznawanej w mediach za prorosyjską) postawiono dwa zarzuty. Chodzi o udział od 2009 r. do 2016 r. w działalności rosyjskiego wywiadu przeciw Polsce oraz o udział do 23 października 2015 r. w działalności wywiadu Chińskiej Republiki Ludowej przeciw Polsce. P. jest aresztowany od maja 2016 r. Szczegóły sprawy są niejawne.

Obrońcy oskarżonego poinformowali RPO, że przedstawili sprawę swego klienta Grupie roboczej ONZ ds. arbitralnego pozbawienia wolności, działającej przy Wysokim Komisarzu ds. Praw Człowieka ONZ. Grupa ta zajmuje się oceną przypadków arbitralnego aresztowania i wydawaniem rekomendacji dla państw, w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, dokonując oceny w 5 kategoriach:

I. czy istnieje podstawa prawna do pozbawienia osoby wolności;

II. czy pozbawienie wolności jest konsekwencją korzystania przez daną osobę z praw przysługujących jej na podstawie Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka i Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych;

III. czy zachowano procedury i gwarancje przysługujące osobie pozbawionej wolności wynikające z międzynarodowych norm o prawie do rzetelnego procesu;

IV. czy pozbawienie wolności osób ubiegających się o azyl umożliwia im skorzystanie z ich praw;

V. czy pozbawienie wolności ma charakter dyskryminacyjny zgodnie z prawem międzynarodowym.

Obrońcy uznali, że tymczasowe aresztowanie  Mateusza P. ma charakter arbitralny w ramach kategorii I, II i III. W opinii z 20 kwietnia 2018 r. Grupa stwierdziła, że aresztowanie P. miało charakter arbitralny w II i III kategorii. Uznała, że pozbawiono go wolności w związku z korzystaniem z prawa do wolności wypowiedzi i pokojowych zgromadzeń. Oceniła też, że nie do pogodzenia z międzynarodowymi standardami rzetelnego procesu są: utrzymywanie aresztu przez ponad 2 lata; ograniczenia dostępu do akt sprawy dla podejrzanego i jego obrońców oraz odmowa sprowadzenia podejrzanego na wszystkie sprawy w sądzie, które go dotyczyły. Grupa zwróciła też uwagę, że od maja 2017 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie orzekał i co do dalszego aresztu, i jako sąd odwoławczy w tej sprawie.

Grupa zaprosiła rząd RP by przedstawił swe stanowisko. Mimo przedłużenia terminu, rząd nie ustosunkował się do zarzutów.

W konkluzjach Grupa robocza zaleciła natychmiastowe zwolnienie P. z aresztu, wypłacenie mu odszkodowania oraz niekierowanie sprawy do sądu, a także przeprowadzenie śledztwa ws. okoliczności pozbawienia go wolności. Ponadto przekazała sprawę do specjalnego sprawozdawcy ds. ochrony wolności wypowiedzi, specjalnego sprawozdawcy ds. wolności zgromadzeń i specjalnego sprawozdawcy ds. niezależności sędziów i zawodów prawniczych. Grupa oczekuje sprawozdań polskiego rządu i pełnomocników oskarżonego w terminie 6 miesięcy.

- Niezależnie od treści konkluzji Grupy Roboczej moje zaniepokojenie wzbudziło, że w sprawie dotyczącej tak istotnych praw i wolności obywatelskich władze polskie zaniechały współpracy z organami powołanymi do zbadania tej sprawy – podkreśla RPO w wystąpieniu do ministrów Jacka Czaputowicza i Zbigniewa Ziobry.

Adam Bodnar poprosił ministra Jacka Czaputowicza o przedstawienie przyczyn braku współdziałania z Grupą oraz o poinformowanie o projektowanych czynnościach związanych z jej pracami. Do ministra Zbigniewa Ziobry rzecznik wystąpił o przedstawienie stanowiska w sprawie, zwłaszcza o informacje ws. działań dla wypełnienia zaleceń Grupy.

Takie pytanie Rzecznik Praw Obywatelskich zadał szefom MSZ i resortu sprawiedliwości.

Według informacji prokuratury 20 kwietnia 2018 r. do Sądu Okręgowego w Warszawie skierowano akt oskarżenia przeciw Mateuszowi P., byłemu posłowi Samoobrony i przewodniczącemu partii Zmiana (uznawanej w mediach za prorosyjską) postawiono dwa zarzuty. Chodzi o udział od 2009 r. do 2016 r. w działalności rosyjskiego wywiadu przeciw Polsce oraz o udział do 23 października 2015 r. w działalności wywiadu Chińskiej Republiki Ludowej przeciw Polsce. P. jest aresztowany od maja 2016 r. Szczegóły sprawy są niejawne.

Pozostało 84% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów