Z pytaniem prawnym do SN zwrócił się Sąd Okręgowy w O. Pytał, czy klauzula antykumulacyjna określona w art. 415 kodeksu postępowania karnego ma zastosowanie do należności publicznoprawnych. Chodziło o składki na ubezpieczenie społeczne uiszczane na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
W czym rzecz?
Z art. 415 § 1 procedury karnej wynika, że w razie skazania oskarżonego lub warunkowego umorzenia postępowania sąd orzeka na rzecz pokrzywdzonego: nawiązkę, obowiązek naprawienia (w całości lub w części) szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Wyjątek od tej zasady znalazł się w zdaniu drugim paragrafu. To tzw. klauzula antykumulacyjna. Stanowi ona, że nawiązki nie orzeka się, jeżeli roszczenie wynikające z popełnienia przestępstwa jest przedmiotem innego postępowania albo o roszczeniu tym prawomocnie orzeczono. Co zrobić, gdy chodzi o składki orzekane na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych? – zastanawiał się sąd okręgowy.
Sąd Najwyższy wprawdzie w czwartek odmówił podjęcia uchwały, ale wątpliwości rozstrzygnął w postanowieniu. Zdaniem SN art. 415 kodeksu postępowania karnego nie jest niejasny, wadliwy ani też rozbieżnie interpretowany w orzecznictwie i piśmiennictwie. Stąd też nie wymaga wykładni i sąd odmówił uchwały.
SN zauważył, że choć pojęcie „roszczenie" nie ma definicji legalnej w polskim systemie prawa, to jednak w języku prawniczym ma ustalone znaczenie. Jest rozumiane jako pojęcie z zakresu prawa cywilnego.