PIT: data nabycia mieszkania a spadek po małżonku

Wdowa powtórnie nabywa po śmierci męża połowę wspólnego mieszkania. Jeśli je sprzeda, zapłaci 19 proc. podatku.

Aktualizacja: 08.12.2016 09:42 Publikacja: 08.12.2016 06:35

PIT: data nabycia mieszkania a spadek po małżonku

Foto: 123RF

Sądy administracyjne coraz częściej przyjmują niekorzystne dla podatników stanowisko fiskusa dotyczące daty nabycia nieruchomości. Uznają, że po śmierci małżonka wdowa lub wdowiec po raz drugi nabywa w spadku połowę wspólnego mieszkania.

– To problem, który wymaga pilnego uregulowania. Oczekiwanym rozwiązaniem byłoby doprecyzowanie przepisów ustawy o PIT lub, wobec rozbieżnego orzecznictwa, uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego – mówi doradca podatkowy Andrzej Sadowski.

W praktyce na duże kłopoty narażają się osoby sprzedające lokal niedługo po śmierci małżonka. Mało kto zdaje sobie sprawę, że jeśli zrobi to zbyt wcześnie, fiskus zażąda od niego podatku dochodowego. To dlatego, że zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT sprzedaż nieruchomości jest wolna od podatku dopiero po pięciu latach od nabycia.

Pięć lat z podatkiem

Jedną z takich spraw rozpatrywał ostatnio Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim (I SA/Go 250/16). Dotyczyła kobiety, która w 2001 r. nabyła wraz z mężem mieszkanie do wspólnego majątku. Mąż zmarł w 2016 r. Kobieta, która jest jedynym spadkobiercą, będzie musiała w niedługim czasie sprzedać lokal.

Fiskus uznał, że w tej sytuacji kobieta nabyła mieszkanie dwa razy: połowę w 2001 r. i połowę w 2016 r. A to oznacza, że sprzedaż połowy nieruchomości, którą nabyła w spadku po mężu w 2016 r., będzie stanowić dla niej źródło przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT. W konsekwencji kobieta zapłaci 19 proc. PIT od połowy uzyskanej kwoty.

WSA przyznał rację fiskusowi. Uznał, że datę śmierci męża (2016 r.) należy utożsamiać z momentem nabycia przez skarżącą części majątku wspólnego. Chodzi o część przekraczającą wartość jej udziału w majątku wspólnym. Jeśli kobieta posiadała połowę udziałów, to w spadku nabyła drugą połowę. WSA powołał się przy tym na stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego w wyrokach II FSK 932/13 i II FSK 2319/13.

Tylko raz

Inaczej rozstrzygnął podobną sprawę WSA w Łodzi (I SA/Łd 593/16). Dotyczyła ona kobiety, która nabyła mieszkanie wspólnie z mężem w 2001 r. Mąż zmarł w 2013 r.

Sąd zwrócił uwagę, że małżeńska wspólność majątkowa jest wspólnością bezudziałową. Różni się od współwłasności ułamkowej tym, że nie można w niej określić części przypadających na każdego z małżonków. W tej sytuacji niemożliwe było określenie udziałów kobiety w majątku wspólnym. Nie można więc uznać, że kobieta dwukrotnie nabyła prawo do jednego lokalu. Data nabycia jest tylko jedna – 2001 r. Kobieta może więc sprzedać nieruchomość od razu i nie zapłaci podatku. WSA powołał się na stanowisko NSA (II FSK 1431/14).

masz pytanie, wyślij e-mail do autorki: m.pogroszewska@rp.pl

Opinia

Izabela Andrzejewska-Czernek, doktor nauk prawnych radca prawny GWW

Kwestia rozliczenia sprzedaży nieruchomości po śmierci małżonka to ogromny problem społeczny, który mógłby być rozwiązany uchwałą Naczelnego Sądu Administracyjnego. Rozbieżne orzecznictwo sądów administracyjnych prowadzi do dużej niepewności i nierównego traktowania podatników. Niekorzystne dla podatników orzeczenia są obarczone niekonsekwencją: z jednej strony współwłasność małżeńska jest definiowana jako bezudziałowa (każdy z małżonków jest właścicielem całej nieruchomości), a z drugiej po śmierci małżonka następuje ponowne nabycie w niej udziału. Ponadto w niekorzystnych orzeczeniach nie bierze się pod uwagę celu interpretowanych przepisów, którym jest zapobieganie spekulacji.

Sądy administracyjne coraz częściej przyjmują niekorzystne dla podatników stanowisko fiskusa dotyczące daty nabycia nieruchomości. Uznają, że po śmierci małżonka wdowa lub wdowiec po raz drugi nabywa w spadku połowę wspólnego mieszkania.

– To problem, który wymaga pilnego uregulowania. Oczekiwanym rozwiązaniem byłoby doprecyzowanie przepisów ustawy o PIT lub, wobec rozbieżnego orzecznictwa, uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego – mówi doradca podatkowy Andrzej Sadowski.

Pozostało 88% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
ZUS
ZUS przekazał ważne informacje na temat rozliczenia składki zdrowotnej
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Prawo karne
NIK zawiadamia prokuraturę o próbie usunięcia przemocą Mariana Banasia
Aplikacje i egzaminy
Znów mniej chętnych na prawnicze egzaminy zawodowe
Prawnicy
Prokurator Ewa Wrzosek: Nie popełniłam żadnego przestępstwa
Prawnicy
Rzecznik dyscyplinarny adwokatów przegrał w sprawie zgubionego pendrive'a