Początek każdego roku to moment, w którym osoby fizyczne kontynuujące prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej powinny się zastanowić nad formami i sposobami opodatkowania dochodów osiąganych z tej działalności. Przemyślany wybór jednego z możliwych w danym przypadku rozwiązań może w ostatecznym rozrachunku przynieść spore oszczędności i to zarówno jeśli chodzi o wartość podatku dochodowego do zapłaty, jak i koszty uboczne związane z nałożonymi na niego obowiązkami w zakresie stosowania określonej formy opodatkowania. Warto zatem przeanalizować możliwe do zastosowania rozwiązania w zakresie opodatkowania dochodów osiąganych w roku podatkowym, zwłaszcza że czasu na podjęcie tej strategicznej decyzji zostało już bardzo mało. Przepisy ustaw podatkowych (ustawy o PIT i ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne; dalej: ustawa ryczałtowa) wymagają bowiem, aby oświadczenia w zakresie wyboru formy opodatkowania w roku podatkowym zostały złożone w terminie do 20 stycznia roku podatkowego. W roku 2018 podatnicy mają jednak nieco więcej czasu, ponieważ termin ten przypada w sobotę, co oznacza, że oświadczenia te można złożyć do poniedziałku 22 stycznia.
Według skali
Podstawową, dostępną dla wszystkich podatników osiągających dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej formułą opodatkowania jest rozliczanie się na podstawie tzw. skali podatkowej. Jak bowiem wynika z art. 9a ust. 1 ustawy o PIT dochody osiągnięte przez podatników z pozarolniczej działalności gospodarczej są opodatkowane na zasadach określonych w art. 27 tej ustawy (z zastrzeżeniem art. 9a ust. 2 i 3), chyba że podatnicy złożą właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego pisemny wniosek lub oświadczenie o zastosowanie form opodatkowania określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym. Rozliczanie według skali polega na opodatkowaniu dochodów (różnicy pomiędzy przychodami a kosztami ich uzyskania) z zastosowaniem właściwej stawki podatku 18 proc. i 32 proc.
Są wady i zalety
Takie opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej ma wiele zalet, ale może się okazać rozwiązaniem kosztownym w przypadku podatników osiągających znaczne dochody z działalności gospodarczej bądź tych, którzy osiągają dochody z kilku źródeł. Wśród zalet należy wymienić możliwość korzystania z preferencji podatkowych, np. wspólnego rozliczenia z małżonkiem bądź w sposób właściwy dla osób samotnie wychowujących dzieci. Stosowanie progresywnych stawek podatku oznacza jednak, że dochody przekraczające w roku podatkowym kwotę 85 528 zł trzeba opodatkować stawką 32 proc. Co więcej, progresywne stawki znajdują zastosowanie w odniesieniu do sumy dochodów ze wszystkich źródeł, które są opodatkowane według skali podatkowej.
Przykład
Podatnik jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę, a jego dochody z tego tytułu osiągną w roku 2018 około 100 tys. zł. Ponadto, podatnik świadczy usługi na podstawie umów cywilnoprawnych (zakładane dochody w roku podatkowym wyniosą około 20 tys. zł) oraz prowadzi działalność gospodarczą, z której spodziewa się dochodów w wysokości ok. 50 tys. zł.
Dokonując pewnych uproszczonych obliczeń należy zauważyć, że wartość podatku dochodowego, którą zapłaci podatnik od przypuszczalnych łącznych jego dochodów w roku 2018 (170 tys. zł), wyniesie 42 426 zł. Oznacza to zatem, że de facto podatnik opodatkuje dochody z działalności gospodarczej według najwyższej stawki podatku, tj. 32 proc. Gdyby jednak podatnik wybrał opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej według 19-proc. stawki liniowej (art 30c ustawy o PIT), to łączna wartość podatku dochodowego do zapłaty w roku podatkowym wyniosłaby 35 832 zł (26 332 zł z pracy i z umów cywilnoprawnych z uwzględnieniem kwoty zmniejszającej podatek + 9 500 zł z działalności gospodarczej). Opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej według zasad ogólnych (skala podatkowa) może się jednak okazać korzystną opcją, jeżeli podatnik ma możliwość wspólnego rozliczenia podatku z małżonkiem, który nie uzyska dochodów w roku 2018. W takim bowiem przypadku łączna wartość podatku do zapłaty w roku podatkowym wyniosłaby 29 488 zł, co wynika z wyliczenia [(170 tys. zł : 2) x 18 proc. - 556,02] x 2