Były poseł PO: O Platformie trzeba zapomnieć, zabić ją gwoździami

Rzeczpospolita: Dlaczego prężny przedsiębiorca, jak pan, latami starał się wrócić na scenę polityczną?

Dariusz Jacek Bachalski, przedsiębiorca, były polityk PO: Po pierwsze, byłem i jestem niezadowolony z jakości naszej polityki. Z jej miałkości i braku profesjonalizmu. Za każdy razem, gdy zderzam się z jakąś polityczną brednią albo dezorganizacją w gospodarce, nabieram ochoty, żeby znowu zacząć działać na scenie politycznej. A ponieważ prowadzę kilka przedsięwzięć z różnych branż, mam przemyślenia i na temat edukacji, i wymiaru sprawiedliwości czy ochrony zdrowia. Po drugie uważam, że 50-letni przedsiębiorca może coś od siebie dać społeczeństwu. Może to jest naiwne myślenie, ale moim zdaniem każdy powinien w jakiś sposób angażować się w politykę.

Gdy przedsiębiorca wchodzi do polityki, pojawiają się podejrzenia, że chodzi mu o własne interesy. Albo chce popchnąć jakąś decyzję, albo przeforsować korzystny przepis, albo po prostu biznes mu źle idzie.

Bycie przedsiębiorcą nie sprzyja działalności politycznej. Bo rzeczywiście pojawiają się takie podejrzenia, o których pani mówiła. Poza tym ma się miękkie podbrzusze. Moi polityczni przeciwnicy wykorzystywali potknięcia w moich firmach, żeby mnie zaatakować. Z kolei konkurenci biznesowi wykorzystywali moje potknięcia w polityce. Tak więc to jest niełatwe. Ale przedsiębiorcy mają doświadczenia z bieżącej działalności i wiedzą, co trzeba zmienić. A wielu polityków, szczególnie takich, którzy zbyt długo siedzieli w parlamencie, nie ma kontaktu z rzeczywistością. Przestają rozumieć potrzeby wyborców czy gospodarki. Dlatego jestem zwolennikiem kadencyjności we wszystkich ciałach wybieranych. Żeby politycy musieli zejść na ziemię i wrócić do życia zawodowego na przykład po dwóch kadencjach.

Mówi pan jak lider Nowoczesnej Ryszard Petru.

Bo akurat w tej kwestii się z nim zgadzam. Uważam, że w polityce ludzie powinni pracować nie dłużej niż dziesięć lat, bo otaczają się znajomymi, budują dwór i przestają być skuteczni. Władza psuje ludzi. Można by niejedną książkę napisać na ten temat.

A w jakiej sprawie się pan nie zgadza z Petru?

Nie wierzę w partię, która funkcjonuje na zasadzie mianowania koleżanek na jedynki na listach do Sejmu. Byłem na spotkaniu założycielskim Nowoczesnej na warszawskim Torwarze, ale gdy zobaczyłem, jak są tworzone struktury, to zrezygnowałem. Na dzień dobry usłyszałem, że skoro byłem w PO, to nie mam tam wstępu. To jest kolejna partia, która prowadzi politykę wykluczenia. Dlatego uważam, że jeżeli chodzi o scenę polityczną, to wiele się jeszcze będzie zmieniało.

To porozmawiajmy o tych czasach, gdy pan był w PO.

Poświęciłem Platformie siedem lat życia i niewiele z tego wyszło, bo gdy PO miała władzę w zasięgu ręki, to Donald Tusk z Grzegorzem Schetyną wypchnęli mnie z partii.

Był pan w PO od początku. Jak wyglądał marsz tej partii po władzę?

Moja kariera nie opierała się na tym, że nosiłem teczkę za tzw. ważnym działaczem, tylko na realnej pracy. Poświęciłem dziesiątki godzin, żeby jeździć po województwie, spotykać się z ludźmi i przyciągać do partii takie osoby, które wcześniej politycznie nie działały. To nie było łatwe, bo jednak ciągnęli do nas weterani, którzy z niejednego politycznego pieca jedli chleb. Wygrałem prawybory na kandydata na posła i trzykrotnie zwyciężyłem w wyborach na szefa lubuskiej Platformy. W 2006 roku wygraliśmy wybory do sejmiku lubuskiego. Ale ja już wtedy miałem na pieńku z kierownictwem partii. Tusk i Schetyna nie pozwolili mi wpływać na obsadę zarządu województwa, za to wsparli moją główną konkurentkę Bożenę Bukiewicz, która wcześniej nie mogła ze mną wygrać. Platforma na początku była otwarta, ale później Tusk ze Schetyną wypychali z niej tych polityków, którzy byli niezależni – zaczęli od Macieja Płażyńskiego, później był Andrzej Olechowski, Zyta Gilowska, Jan Rokita. A gdy wypchnęli już pierwszoligowych polityków, to zabrali się do drugoligowych, takich jak ja. I w 2007 roku im się to udało.

Dlaczego skłócił się pan z liderem?

Głównie z tego powodu. że nie potrafiłem zamknąć ust i nie reagować na jego archaiczne wodzostwo. Taki autorytaryzm najbardziej nie pasuje mi w partiach politycznych. Nie wierzę w partie, które nie są transparentne, otwarte na ludzi, na nowe pomysły. Nie dyskutują o programie i ideach. W PO prawie nigdy nie było takich dyskusji. Na początku cała energia szła w organizowanie struktur i takie populistyczne akcje, które stale wynosiły PO w górę. Mam na myśli zbieranie podpisów pod akcją „4 razy tak" – czyli referendum w sprawach: zniesienia Senatu, wprowadzenia wyborów w okręgach jednomandatowych, zmniejszenia o połowę liczby posłów i zniesienia immunitetów poselskich. Albo hasło „3 razy 15 proc." dotyczące podatków PIT, CIT i VAT. Ten program był ciekawy. Udział w jego tworzeniu mieli Zyta Gilowska i Andrzej Olechowski, ale później został schowany do szuflady. W działaniach partii dominowała bieżączka, czyli reagowanie na dobre albo złe pomysły SLD.

Na dobre też?

Tak. Pamiętam sytuację, gdy Tusk próbował zablokować inicjatywę wicepremiera Jerzego Hausnera dotyczącą wprowadzenia liniowego podatku PIT dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Wielu ludzi w Platformie chciało to poprzeć, ale Tusk miał własne kalkulacje i zamierzał to storpedować. Nie było u niego myślenia, co jest dobre dla Polski, tylko co jest dobre w danym momencie dla PO. Ostatecznie poparliśmy tę obniżkę, bo jednak większość z nas była za, a Donald jeszcze wtedy starał się zachowywać fair wobec partii. To było moje pierwsze rozczarowanie Tuskiem i PO. Później przeżyłem szok, gdy mój kolega Marek Rocki złożył poprawkę ograniczającą dostęp do informacji niejawnej ze względu na ważny interes państwa. Gdy szliśmy po władzę, krytykowaliśmy SLD za brak transparentności, a potem sami chcieliśmy ograniczać dostęp do informacji. Nie podobało mi się też, że PO coraz bardziej przesuwała się w prawo i pod względem światopoglądowym coraz mniej różniła się od PiS.

Politycy obu partii uczynili z tego zaletę, a nie wadę, obiecując po wyborach w 2005 roku rządy PO–PiS, czyli koalicję partii centroprawicowych, do czego jednak nie doszło.

Bo tej koalicji nie chciał ani Donald, ani Jarosław Kaczyński, choć przecież wcześniej PO–PiS nieźle zafunkcjonował na poziomie samorządów. Ale urażone ego Donalda po podwójnej przegranej w 2005 roku i nieufność Kaczyńskiego doprowadziły do tego, że koncepcja rządów PO–PiS upadła. Ja wtedy już byłem mocno skonfliktowany z kierownictwem i wylądowałem w Senacie, a na jedynkę do Sejmu ktoś wsadził swojego kumpla z UW. Dlatego obserwowałem wszystko z boku, a nie od wewnątrz.

W 2006 roku odgrażał się pan, że wystartuje na szefa PO przeciwko Tuskowi. Narobił pan trochę zamieszania, ale ostatecznie nie wystartował. Dlaczego?

Z góry wiedziałem, że z mojego kandydowania nic nie będzie. Rzuciłem ten pomysł po to, żeby trochę zdemokratyzować partię, ale przecież byłem politykiem lokalnym. Musiałbym przez kilka miesięcy jeździć po strukturach terenowych i robić kampanię, żeby coś z tego wyszło. Tak jak później zrobił Jarosław Gowin. Ale współpracownicy Donalda byli zaniepokojeni. Ewa Kopacz w przeddzień wyborów przybiegała do mnie co godzinę z pytaniem, czy na pewno nie wystartuję.

Warto ogłaszać, że się będzie kandydować, a później tego nie robić? Nie ma z tego żadnego zysku.

Bardzo chciałem, żeby Tusk miał kontrkandydata. Dla zwykłej higieny. Po cichu liczyłem, że namówię do kandydowania Bronisława Komorowskiego. On nie wykluczał takiego scenariusza. Rozmawialiśmy na ten temat. Ale później musiał się dogadać z Tuskiem i zrezygnował. Następnie, gdy okazało się, że nie kandyduję, przeciwko Tuskowi wystartował Andrzej Machowski z Warszawy, który urwał Donaldowi całkiem sporo głosów – ponad 100 na około 500 głosujących.

Machowski podobnie jak pan mówił, że jego kandydowanie na szefa partii jest wyrazem sprzeciwu przeciwko niedemokratycznemu kierowaniu partią przez Tuska.

Bo jego środowisko było wówczas wycinane w PO. A Donald blokował wszelkie mechanizmy demokratyczne, które proponowałem. To ja wymyśliłem prawybory na kandydata w wyborach prezydenckich i powszechne wybory na szefa partii. Oni to zrobili, gdy mnie już nie było w PO.

Jak Tusk przeżył porażkę w 2005 roku?

Bardzo ciężko. Ale zachował na tyle trzeźwy umysł, że wywalczył dla siebie stanowisko szefa klubu. Wcześniej klubem kierował Jan Rokita i byłoby naturalne, gdyby pozostał na tym stanowisku w następnej kadencji. Ale Donald wtedy powiedział, że skoro jest tak źle, skoro musimy zachować zwartość w walce z PiS, to on musi być szefem klubu i partii. Mnie to śmieszyło, bo to taka retoryka dla głupich. Donald już wówczas chciał wszystko kontrolować. Jako jedyny zasiadałem w prezydium klubu bez jego rekomendacji. Nie zdążył zablokować mojej kandydatury w Senacie. Pamiętam, jak kiedyś Schetyna zadał mi pytanie: „A ty od kogo jesteś", bo wcześniej poznałem Olechowskiego niż Tuska i oni podejrzewali, że jestem od Olechowskiego. A w takiej partii jak PO czy PiS głównym kryterium przesądzającym o karierze jest bezkrytyczna lojalność.

A gdy pan był szefem PO w Lubuskiem, to nie dzielił pan ludzi na swoich i innych?

Mam nadzieję, że nie. Generalnie nie bałem się otaczać ludzmi mądrzejszymi od siebie.

Czy był pan zaskoczony, że Tusk zdecydował się porzucić stanowisko premiera dla posady w Brukseli?

Zaskoczyło mnie to, bo sądziłem, że dociągnie do końca rządów. Ale jeszcze bardziej zdziwiło mnie, że do końca utrzymał sprawę w tajemnicy. W rezultacie nie przygotował partii do działania po jego odejściu. Szef, który nie pozostawia po sobie następcy, nie jest dobrym przywódcą. To jego „zasługa", że teraz przewodniczącym PO jest Grzegorz Schetyna, który nie ma predyspozycji na lidera. Tusk go latami promował.

Ale później zwalczał. Poza tym wyznaczył Ewę Kopacz do kierowania partią.

Ewa to jest sympatyczna babka, ale nie udźwignęła tego. Inna sprawa, że nie było specjalnie w kim wybierać. Dobrych ludzi Tusk tępił, a zostawiał takich, którzy byli koniunkturalistami. Trzy czwarte działaczy PO zapisało się do tej partii, licząc na to, że dostaną ciepłe posadki, gdy Platforma zdobędzie władzę. Dlatego nie wierzę, że w tej partii cokolwiek się zmieni. Dla dobra naszej sceny politycznej o PO trzeba zapomnieć. Zabić ją gwoździami. Bo ona się nie zmieni. Większość działaczy myśli wyłącznie o własnych karierach. Nawet jeżeli na początku tacy nie byli, to zmienili się pod wypływem tego wodzowskiego stylu zarządzania partią. Bo żeby coś osiągnąć w PO, żeby dostać miejsce na liście, trzeba się było upodlić.