Pod koniec ub. roku prezydent podpisał ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (rządowy projekt), która zakłada wprowadzenie mechanizmu podzielonej płatności (tzw. split payment), co oznacza ograniczenie prawa dostawcy towaru lub usługodawcy do swobodnego dysponowania podatkiem VAT. Rozwiązanie to zacznie obowiązywać od 1 lipca br.
Pomimo niedogodności związanych z nową regulacją korzyścią dla przedsiębiorców może być fakt, iż zgodnie z ustawą przewiduje się, że wobec podatników dokonujących płatności z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności nie będą stosowane przepisy w zakresie odpowiedzialności solidarnej (w odniesieniu do transakcji rozliczonych w tym mechanizmie), a zapłata w ramach podzielonej płatności będzie uwalniała podatnika od ryzyka dodatkowej sankcji VAT oraz podwyższonych odsetek od zaległości.
Ministerstwo Finansów liczy, że dzięki split payment wyeliminuje oszustwa polegające na pobraniu przez sprzedawcę zapłaty wraz z należnym państwu podatkiem VAT i nieprzekazaniu go do urzędu skarbowego. Mechanizm podzielonej płatności uważany jest za jedno z rozwiązań mających na celu przeciwdziałanie nadużyciom i oszustwom podatkowym. Umożliwia bowiem organom podatkowym monitorowanie i blokowanie środków na rachunkach VAT, eliminując ryzyko znikania podatników wraz z zapłaconym im przez kontrahentów, a nieodprowadzonym podatkiem VAT.
Z punktu widzenia przedsiębiorcy istota tego rozwiązania polega na tym, że płatność za towar lub usługę jest dokonywana w wartości netto na rachunek bankowy dostawcy, natomiast pozostała zapłata odpowiadająca kwocie podatku od towarów i usług jest płacona na specjalne konto dostawcy – rachunek VAT. Rachunek VAT to konto, z którego podatnicy będą mogli zasadniczo wyłącznie dokonywać przelewu na inny rachunek VAT oraz będą mogli opłacać swoje zobowiązanie podatkowe z tytułu VAT do urzędu skarbowego. Na pisemny, uzasadniony wniosek podatnika naczelnik urzędu skarbowego będzie mógł wyrazić zgodę na inne przeznaczenie środków zgromadzonych na rachunku VAT. Zgoda wydawana będzie w formie postanowienia podatnikom, którzy nie budzą żadnych wątpliwości organu podatkowego, w terminie 60 dni od dnia złożenia wniosku. Bez zgody podatnik nie będzie mógł przeznaczyć środków zgromadzonych na rachunku VAT na dowolny cel. Brak możliwości swobodnego zadysponowania środkami zgromadzonymi na rachunku VAT może być uciążliwy.
Mechanizm podzielonej płatności znajdzie zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do transakcji dokonywanych na rzecz innych podatników, czyli do transakcji między przedsiębiorcami, tzw. B2B. Rozwiązanie to nie będzie również obligatoryjne. Zgodnie bowiem z dodawanym w projekcie art. 108a ust. 1 ustawy o VAT to od nabywcy będzie zależało, czy skorzysta z tzw. dedykowanego komunikatu przelewu. Korzystanie z tzw. rachunków VAT będzie wiązało się z możliwością uzyskania np. przyspieszonego zwrotu VAT w terminie 25 dni niezależnie od tego, z jakich czynności (czy opłaconych za pomocą rachunku VAT) wynika ten zwrot.
