Siedziba kancelarii, a liczba kancelarii w danym mieście - wyrok WSA

Przepisy o samorządzie notarialnym nie uzależniają utworzenia kolejnej kancelarii notarialnej od nieprzekroczenia określonej liczby kancelarii w danej miejscowości.

Publikacja: 07.12.2015 12:05

Siedziba kancelarii, a liczba kancelarii w danym mieście - wyrok WSA

Foto: 123RF

Tak ukształtowaną linię orzeczniczą potwierdził w niedawnym wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie.

Pozytywnie co do osoby, negatywnie co do siedziby

Sprawa dotyczyła Anny B. (imię fikcyjne), która w czerwcu 2014 r. zwróciła się do ministra sprawiedliwości o powołanie ją na stanowisko notariusza i wyznaczenie siedziby jej kancelarii w mieście G.

Miejscowa izba notarialna zaopiniowała jej kandydaturę pozytywnie co do osoby, ale negatywnie co do wybranej siedziby. Jak bowiem wskazano, w G. działalność prowadzi 50 notariuszy w 48 kancelariach, a zatem zapotrzebowanie na usługi notarialne jest w pełni zaspokojone. Co więcej, właśnie w czerwcu 2014 r. jedna osoba zrezygnowała z prowadzenia kancelarii z przyczyn ekonomicznych.

Wbrew stanowisku samorządu rejentów, minister powołał Annę B. na stanowisku notariusza i wyznaczył jej siedzibę zgodnie z wnioskiem w G.

Izba zwróciła się o ponowne rozpatrzenie sprawy, podnosząc, iż minister nie odniósł się do specyfiki zawodu notariusza i nie uwzględnił w wystarczającym stopniu interesu społecznego przemawiającego za usytuowaniem kancelarii notarialnych na obszarach, na których zapotrzebowanie na usługi notarialne nie jest zaspokajane. Samorząd notarialny podkreślił, że uruchomienie kolejnej kancelarii w G. pogłębiać będzie dysproporcje w zapewnieniu dostępu do usług notarialnych w G. i okolicznych miastach, co będzie skutkować utrudnieniem dostępu do takich usług na obszarach, gdzie zapotrzebowanie nie zostało zaspokojone.

Minister sprawiedliwości utrzymał w mocy swoje wcześniejsze rozstrzygnięcie. W uzasadnieniu zauważył, że w G. (stan na październik 2014 r.) działało 70 tys. podmiotów gospodarczych, w tym 10 tys. spółek handlowych. Jego zdaniem, dostrzegalny wzrost liczby podmiotów gospodarczych skutkuje zwiększeniem intensywności obrotu gospodarczego i obrotu prawnego, co w konsekwencji prowadzi do większego zapotrzebowania na usługi notarialne.

Minister podniósł również, że fakt wyznaczenia siedziby kancelarii notarialnej w dużym ośrodku miejskim nie utrudnia dostępu do usług notarialnych w mniejszych ośrodkach, ale wręcz przeciwnie: prowadzi do zwiększenia takich usług dla mieszkańców ościennych miejscowości czy powiatów.

W uzasadnieniu odnotowano, iż zgodnie z orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego zapotrzebowanie na usługi notarialne w innym mieście nie może stać na przeszkodzie ustaleniu siedziby kancelarii notarialnej w mieście wskazanym przez kandydata, w którym również celowe jest powstanie kolejnej kancelarii. Jednocześnie zauważono, że przepisy Prawa o notariacie nie uzależniają utworzenia kolejnej kancelarii od nieprzekroczenia określonej liczby kancelarii w danej miejscowości, a liczba notariuszy k sporządzonych przez nich aktów są jedynie wskazówką określającą lokalne potrzeby w zakresie tworzenia kolejnych kancelarii.

Minister zaznaczył też, że Prawo o notariacie nie przewiduje, aby warunkiem utworzenia kolejnej kancelarii było zapewnienie rentowności tego rodzaju instytucji, czy też uchronienie już istniejących placówek przed konkurencją ze strony innych kancelarii.

Zmniejszenie dochodu kancelarii

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego samorząd notariuszy zauważył, że uruchamianie coraz większej ilości kancelarii notarialnych w miejscowościach, w których potrzeby mieszkańców są w pełni zaspokojone, prowadzi do zmniejszenia dochodu funkcjonujących kancelarii, co może doprowadzić do obniżenia cen zmierzającego do zwiększenia ilości dokonywanych czynności i wpływa na obniżenie jakości świadczonych usług, negatywnie wpływając na bezpieczeństwo obrotu prawnego.

Izba zwróciła przy tym uwagę na odpowiedzialność ministra sprawiedliwości za zapewnienie równomiernego dostępu do usług notarialnych i za niedopuszczalną uznała sytuację, w której podaż usług notarialnych w dużych ośrodkach miejskich znacząco przewyższa popyt, przy jednoczesnym istnieniu miejscowości, w których dostęp do usług notarialnych nie jest zaspokajany.

Te argumenty nie przekonały jednak Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, który oddalił skargę samorządu notarialnego.

W uzasadnieniu odwołano się do wyroku NSA (sygn. II GSK 491/12), który stwierdził, iż przepisy ustawy – Prawo o notariacie nie uzależniają utworzenia kolejnej kancelarii notarialnej od nieprzekroczenia określonej liczby kancelarii w danej miejscowości.

WSA odwołał się też do ustawy deregulacyjnej, według której powinny być oceniane uprawnienia do powołania Anny B. na stanowisku notariusza. W uzasadnieniu projektu tej ustawy zauważono, że dostęp do wykonywania zawodu notariusza powinien być ograniczony przede wszystkim ze względu na bezpieczeństwo odbiorców usług zawodów związanych z funkcją publiczną, jak i ze względu na charakter zawodu zaufania publicznego. – Z powyższych motywów nie wynika, aby zamiarem ustawodawcy było wprowadzenie ograniczeń liczbowych przy powoływaniu notariuszy i ustalaniu siedziby kancelarii notarialnej – stwierdził sąd.

Wyrok WSA w Warszawie (sygn. akt VI SA/Wa 1064/15) z 23 października 2015 r. jest nieprawomocny.

Tak ukształtowaną linię orzeczniczą potwierdził w niedawnym wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie.

Pozytywnie co do osoby, negatywnie co do siedziby

Pozostało 97% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona
Zawody prawnicze
Korneluk uchyla polecenie Święczkowskiego ws. owoców zatrutego drzewa
Konsumenci
UOKiK ukarał dwie znane polskie firmy odzieżowe. "Wełna jedynie na etykiecie"
Zdrowie
Mec. Daniłowicz: Zły stan zdrowia myśliwych nie jest przyczyną wypadków na polowaniach
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Rośnie lawina skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego