Notariusz odmówił sądowi ujawnienia aktu notarialnego

Sąd potrzebował do sprawy aktu notarialnego zgromadzenia wspólników. Zażądał go od notariusza, ten odmówił. Spór trafił do Sądu Najwyższego.

Aktualizacja: 12.08.2015 10:45 Publikacja: 11.08.2015 18:40

Notariusz odmówił sądowi ujawnienia aktu notarialnego

Foto: Fotolia.com

Akty notarialne zawierają nieraz informacje, których strony wolałyby nie rozpowszechniać, np. dotyczące podziału majątku dorobkowego po rozwodzie czy powodów wydziedziczenia krewnego. Bywają one przydatne w sporze sądowym. Czy jednak sąd może traktować notariusza jak każdego i zażądać ujawnienia dokumentów? O rozstrzygnięcie tej kwestii zwrócił się do Sądu Najwyższego rzeszowski Sąd Okręgowy.

Tajemnica zawodowa

SO rozpatrywał zażalenie Michała Grajnera, notariusza ze Śląska. Rzeszowski Sąd Rejonowy skazał go na 5 tys. zł grzywny za nieuzasadnioną, w ocenie SR, odmowę wydania aktu notarialnego. Akt ów dotyczył zgromadzenia wspólników spółki ze Śląska, pozwanej w Rzeszowie. SR chciał w ten sposób uzyskać dodatkowe informacje.

– Kara jest ważna, ale ważniejsze są zasady. Przecież te informacje SR mógł uzyskać od owej spółki, a jeśli ona mu z jakichś powodów ich nie podaje, to ja jako notariusz nie mogę ujawniać danych dotyczących klienta. Naraziłbym się na zarzut naruszenia tajemnicy notarialnej, a może i na odpowiedzialność odszkodowawczą – mówi „Rzeczpospolitej" Michał Grajner. – Nie chodzi o to, że w ogóle nie dopuszczam przekazania odpisu aktu, ale muszą być spełnione przesłanki określone w prawie o notariacie.

Jego art. 110 § 2 przewiduje, że wypis aktu notarialnego może być wydany także osobom niewskazanym w akcie czy ich następcom prawnym, ale za ich zgodą lub na podstawie postanowienia sądu okręgowego właściwego dla siedziby notariusza.

Dowód od każdego

Sąd Rejonowy powołał się z kolei na art. 111 § 2 prawa o notariacie. Mówi on, że notariusz, ale tylko w przypadkach przewidzianych prawem, przesyła sądom i innym organom państwowym informacje o sporządzonych dokumentach i wypisy tych dokumentów. Wskazał też na korespondujący w jego ocenie art. 248 kodeks postępowania cywilnego. Zgodnie z nim „każdy" obowiązany jest przedstawić sądowi posiadany dokument stanowiący istotny dowód, chyba że zawiera informacje niejawne bądź treści uprawniające daną osobę do odmowy zeznań.

– Gdyby notariusz był „każdym", to art. 111 § 2 prawa o notariacie, według którego ma on w przypadkach prawem przewidzianych przesyłać sądom dokumenty, byłby zbędny – wskazuje Stefan Jacyno, adwokat z kancelarii Wardyński i Wspólnicy. – A „przypadek prawem przewidziany" to tylko taki, w którym konkretnie na notariusza nakłada się obowiązek przesłania wypisu aktu np. do wójta, gdy potrzebna jest podstawa do wymierzenia opłaty planistycznej. Poza żądaniem stron lub za ich zgodą innej osobie wypis może być wydany tylko na podstawie postanowienia sądu, i to okręgowego! Sąd zatem nie może swoim zarządzeniem dowodowym nakazać sporządzenia wypisu i jego przesłania – podkreśla adwokat.

Sygnatura akt: III CZP 69/15

Opinia dla „Rz"

Marcin Łochowski, sędzia cywilny Sądu Okręgowego Warszawa-Praga

Moim zdaniem przepisy prawa o notariacie o wydawaniu dokumentów nie dotyczą sądu, ale sytuacji, gdy zwraca się o nie jakaś osoba, dla której informacje zawarte w akcie są istotne. Sądy natomiast korzystają z ogólnej regulacji z procedury cywilnej (art. 248 k.p.c.). Jej zastosowanie nie znaczy jednak, że notariusz ma automatycznie żądany akt sądowi wydać, chociaż odmowy nie bywają częste. Notariusz, tak jak bank, nie jest zwolniony z tajemnicy. Uchwała Sądu Najwyższego może wyjaśnić wątpliwości powstające przy stosowaniu tego praktycznego narzędzia dowodowego.

Akty notarialne zawierają nieraz informacje, których strony wolałyby nie rozpowszechniać, np. dotyczące podziału majątku dorobkowego po rozwodzie czy powodów wydziedziczenia krewnego. Bywają one przydatne w sporze sądowym. Czy jednak sąd może traktować notariusza jak każdego i zażądać ujawnienia dokumentów? O rozstrzygnięcie tej kwestii zwrócił się do Sądu Najwyższego rzeszowski Sąd Okręgowy.

Tajemnica zawodowa

Pozostało 88% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona