NSA: trzeba ustalić czy cel wywłaszczenia został ustalony zasadnie

Jeżeli nieruchomość została wywłaszczona jako niezbędna do realizacji narodowych planów gospodarczych, należy przede wszystkim ustalić ich rzeczywisty cel.

Publikacja: 27.09.2017 08:08

NSA: trzeba ustalić czy cel wywłaszczenia został ustalony zasadnie

Foto: 123RF

Wskazuje na to wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Zgodnie z dekretem z 1949 r. (obowiązującym do kwietnia 1958 r.) o nabywaniu i przekazywaniu nieruchomości niezbędnych dla realizacji narodowych planów gospodarczych przejęcie nieruchomości przez Skarb Państwa następowało z dniem złożenia wniosku o wywłaszczenie. Możliwe więc było jeszcze przed wydaniem decyzji wywłaszczeniowej. Przepisy dekretu nie nakładały – co jest obecnie obligatoryjne – obowiązku szczegółowego określania celu wywłaszczenia, lecz nakazywały jego wskazanie w sposób ogólny.

W praktyce określano ów cel jako „realizację narodowych planów gospodarczych". Pod tym hasłem odebrano właścicielom nieruchomości tysiące hektarów, które leżały później przez wiele lat odłogiem, gdyż albo plany się zmieniły, albo na ich realizację nie było pieniędzy.

Grunty, które chcieli odzyskać następcy prawni dawnego właściciela nieruchomości, należą obecnie do Gminy Miejskiej Kraków. Decyzje wywłaszczeniowe były wydawane w 1954 r. na podstawie orzeczenia prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie, ale faktycznie nieruchomości odebrano jeszcze w 1952 r.

Starosta krakowski i wojewoda małopolski, do których spadkobiercy byłego właściciela nieruchomości wystąpili w 2014 r. o zwrot wywłaszczonych gruntów, ustalili, że miały one być niezbędne na rozbudowę byłego lotniska Rakowice-Czyżyny. Wybudowane w początkach XX w., przed 1939 r. funkcjonowało jako lotnisko wojskowe i komunikacyjne o nawierzchni trawiastej. Po okresie 1945–1955, gdy władało nim wojsko, zostało przekazane na cele obsługi ruchu cywilnego. W 1963 r. w związku z budową Nowej Huty uległo likwidacji. Gminy Rakowice i Czyżyny stały się dzielnicami Krakowa, a lotnisko – parkiem Lotników Polskich i siedzibą Muzeum Lotnictwa Polskiego oraz częścią osiedla Avia.

Odebranych gruntów jednak nie zwrócono. Starosta i wojewoda stwierdzili, że zaadaptowanie lotniska wojskowo-cywilnego na potrzeby lotniska cywilnego, mieściło się w celu uzasadniającym wywłaszczenie nieruchomości. Został on zrealizowany, więc nie ma podstaw do uznania, że nieruchomość stała się zbędna na cel wywłaszczenia.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, do którego poskarżyła się jedna ze spadkobierczyń, podzielił tę ocenę. Stwierdził, że chociaż cel wywłaszczenia został określony bardzo ogólnikowo jako realizacja narodowych planów gospodarczych, na podstawie dokumentów ustalono, iż była nim budowa lotniska. Z dokumentów z 1958 r. wynika, że nieruchomość znajdowała się w granicach lotniska, a zdjęcia satelitarne z lat 1964–1965 pokazują, że wspomniane grunty znajdowały się wtedy pomiędzy betonowym pasem startowym a drogą kołowania biegnącą w stronę hangaru lotniczego. Cel wywłaszczenia został więc zrealizowany – orzekł WSA, oddalając skargę.

Naczelny Sąd Administracyjny uchylił jednak ten wyrok i przekazał sprawę sądowi I instancji do ponownego rozpoznana. Zdaniem NSA, krakowski Wojewódzki Sąd Administracyjny nie ustalił, czy cel wywłaszczenia został ustalony zasadnie i czy działka stała się zbędna na ten cel. WSA nie wyjaśnił także, dlaczego uznał, że decyzja odmawiająca zwrotu wywłaszczonej nieruchomości nie narusza prawa. W uzasadnieniu wyroku nie ma rozważań dotyczących zbędności nieruchomości na cel wywłaszczenia. Należało więc uwzględnić skargę kasacyjną.

Sygnatura akt: I OSK 2253/15

Wskazuje na to wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Zgodnie z dekretem z 1949 r. (obowiązującym do kwietnia 1958 r.) o nabywaniu i przekazywaniu nieruchomości niezbędnych dla realizacji narodowych planów gospodarczych przejęcie nieruchomości przez Skarb Państwa następowało z dniem złożenia wniosku o wywłaszczenie. Możliwe więc było jeszcze przed wydaniem decyzji wywłaszczeniowej. Przepisy dekretu nie nakładały – co jest obecnie obligatoryjne – obowiązku szczegółowego określania celu wywłaszczenia, lecz nakazywały jego wskazanie w sposób ogólny.

Pozostało 83% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona