Jak chronić się przed niechcianymi zapachami z działki sąsiada

W opisywanej sprawie radni uchwalili, że hodowla świń będzie mogła wprawdzie działać w dotychczasowych rozmiarach, lecz w planie zakazano rozbudowy budynków inwentarskich, budowy nowych oraz zmiany sposobu użytkowania budynków gospodarczych na inwentarskie. Właściciele hodowli mogą budować jedynie nowe obiekty gospodarskie, ale bez rozszerzania hodowli. Określono też maksymalny wskaźnik zabudowy 0,3. Burmistrz, reprezentujący radę miejską, stwierdził, że plan umożliwia zminimalizowanie uciążliwości odorowych z gospodarstwa na sąsiednie tereny mieszkaniowe, na których ma powstać 10 nowych obiektów mieszkalno-usługowych.

Właściciele fermy zaskarżyli uchwałę planistyczną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu. Zarzucili ograniczenie prawa własności oraz możliwości rozwoju gospodarstwa przez zakaz budowy budynków inwentarskich i rozmiar wskaźnika zabudowy.

WSA stwierdził, że przyjęte ustalenia są kompromisowe, a nawet w większym stopniu uwzględniają uwagi właścicieli chlewni niż interesy i potrzeby okolicznych mieszkańców. Gospodarstwo hodowlane znajduje się w mieście, wśród zabudowy mieszkaniowej, więc nie można kwestionować ograniczenia hodowli przynajmniej do istniejącego stanu. Ograniczenia były trafnie uzasadnione ochroną mieszkańców przed niekorzystnym oddziaływaniem odorów z terenu hodowli – orzekł sąd, i oddalił skargę.

W 2018 r., w wyniku skargi kasacyjnej właścicieli fermy, sprawa trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Skarżący kasacyjnie zarzucili nadużycie władztwa planistycznego i ograniczenie prawa własności poprzez ograniczenia rozbudowy lub zmiany przeznaczenia budynków inwentarskich oraz zakaz wznoszenia nowych. Utrzymywanie takiego stanu doprowadzi w konsekwencji do sytuacji, w której możliwe będzie prowadzenie hodowli tylko w obecnej, nieunowocześnionej formie, bez możliwości rozszerzenia produkcji - przekonywali.

NSA uznał, że w celu ograniczenia odorów, organ planistyczny gminy ma prawo do wprowadzania w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego zakazów i ograniczeń, dotyczących produkcji hodowlanej. Zdaniem sądu nie można mieć bowiem wątpliwości, że odory negatywnie oddziałują na środowisko oraz na zdrowie ludzi. Ochrona środowiska i zdrowia powinny być tak realizowane, aby zostały dotrzymane normy ochrony powietrza –stwierdził NSA, oddalając skargę kasacyjną.

Czekając na ustawę

W strefie legislacyjnej trwają nadal, rozpoczęte w ubiegłym roku, i przekazane głównemu inspektoratowi ochrony środowiska, prace na ustawą antyodorową. Powstał kodeks przeciwdziałania uciążliwości zapachowej oraz lista substancji i związków chemicznych, które są przyczyną uciążliwości zapachowej. Nie ma jednak żadnych konkretnych norm. Odbyły się natomiast pierwsze konsultacje w sprawie przygotowywanego projektu ustawy antyodorowej. Ustawa ma m.in. ustanowić zasady, pozwalające na racjonalną lokalizację w planach zagospodarowania obiektów, generujących uciążliwe zapachy. Ale ponieważ tempo dotychczasowych prac nad jej projektem raczej nie rokuje nadziei na jej szybkie uchwalenie, musi na razie wystarczyć treść tezy, sformułowanej przez NSA.