Osoba, która jest właścicielem gruntu rolnego, nie sprzeda go np. mieszczuchowi pod działkę letniskową. Rząd chce bowiem, by ziemię rolną mogli nabywać tylko wybrani rolnicy indywidualni, czyli spełniający ustawowe kryteria. Muszą więc posiadać kwalifikacje rolnicze i osobiście pracować w gospodarstwie rolnym. Jeśli gospodarstwo ma więcej niż 20 ha, dochody z tytułu jego prowadzenia powinny wynosić minimum jedną czwartą wszystkich osiąganych dochodów. Kryterium dochodowego nie będą musieli spełnić rolnicy z mniejszym areałem. Od tej rygorystycznej zasady ma być kilka wyjątków.
Grunt będzie można też sprzedać osobie (firmie), która nie jest rolnikiem indywidualnym, ale pod warunkiem, że zgodę na to wyrazi prezes Agencji Nieruchomości Rolnych. Zbywający musi jednak wykazać, że nie było potencjalnych kupców wśród rolników, a nabywca wykorzysta ziemię na prowadzenie działalności rolniczej oraz że nie dojdzie do nadmiernej koncentracji ziemi w jednym ręku.
Właściciel ziemi rolnej będzie mógł ją zbyć bez przeszkód jedynie jednostkom samorządu terytorialnego oraz osobom bliskim (np. podarować dziecku). Ustawa nie wprowadza też ograniczeń w dziedziczeniu. Jednak osoby, które przejmą ojcowiznę, muszą liczyć się z tym, że tak łatwo jej nie sprzedadzą.
Na tym nie koniec ograniczeń. Jeśli taką ziemię sprzeda się rolnikowi indywidualnemu, nie będzie mógł jej sprzedać ?przez dziesięć lat. Na wcześniejsze zbycie będzie musiał uzyskać pozwolenie sądu. Jeżeli rolnik lub inny nabywca zlekceważy zakaz i sprzeda ziemię wcześniej bez zgody sądu, transakcja zostanie uznana za nieważną, a grunt przejmie Agencja Nieruchomości Rolnych (ANR), wypłacając wcześniej rolnikowi równowartość pieniężną tej ziemi.
Spółki pod lupą
Projekt zwiększa też uprawnienia ANR. Agencji będzie przysługiwało prawo pierwokupu każdej nieruchomości rolnej, a nie – jak obecnie – powyżej 5 hektarów.
ANR otrzyma także prawo kontroli spółek posiadających grunty rolne, w tym prawo pierwokupu ich akcji i udziałów w nich (z wyjątkiem spółek giełdowych). W przypadku zaś zmiany wspólnika lub przystąpienia nowego do spółki osobowej ANR będzie mogła złożyć oświadczenie o nabyciu nieruchomości rolnej należącej do tej spółki.