Za zmianę planu zagospodarowania gmina nie zapłaci

By otrzymać odszkodowanie za obniżenie wartości terenu po zmianie jego przeznaczenia, trzeba wykazać szkodę.

Aktualizacja: 04.02.2016 21:02 Publikacja: 04.02.2016 17:23

Za zmianę planu zagospodarowania gmina nie zapłaci

Foto: Fotorzepa, Radek Pasterski

Nie należy się odszkodowanie za „pogorszenie" przeznaczenia terenu, jeśli właściciel nieruchomości i tak sprzedał ją za wyższą cenę.

Ten wyrok Sądu Najwyższego wyjaśnia kolejną wątpliwość w dość licznych sporach na tle odszkodowania za straty wynikłe na skutek zmiany planu zagospodarowania przestrzennego.

Co mówią przepisy

Takie odszkodowanie przewiduje art. 36 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Jeżeli w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, korzystanie z nieruchomości lub jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe bądź istotnie ograniczone, właściciel (użytkownik wieczysty) może żądać od gminy odszkodowania za rzeczywistą szkodę (ust. 1). W razie zaś zbycia nieruchomości – odszkodowania równego obniżeniu jej wartości (ust. 3 art. 36).

Zyskał, ale chciał więcej

W tej drugiej sytuacji znalazł się Andrzej G. W sierpniu 2001 r. nabył on od jednej z gmin południowego Mazowsza 4 ha gruntu z budynkami gospodarczymi za 0,5 mln zł. Wtedy były to tereny inwestycyjne, przeznaczone na usługi, obszar promocji rozwoju gospodarczego. Trzy lata później dla tego terenu zaczął obowiązywać nowy plan zagospodarowania. I działka znalazła się na terenach upraw roślinnych, w części przeznaczonych pod autostradę z zakazem trwałego inwestowania. Andrzej G. rok później sprzedał jednak nieruchomość za 2 mln zł. Wystąpił mimo to do burmistrza o odszkodowanie w związku z zmianą miejscowego planu zagospodarowania. Zapewne uważał, że gdyby obowiązywał poprzedni plan, uzyskałby za działkę jeszcze więcej.

Burmistrz odmówił. Sprawa trafiła do sądu. Biegli powołani przez Sąd Okręgowy w Radomiu wycenili obniżenie wartości nieruchomości na skutek zmiany planu zagospodarowania (na dzień sprzedaży) odpowiednio na 400, 630 i 500 tys. zł. Sąd Okręgowy zasądził środkową kwotę, czyli 630 tys. zł.

Sąd Apelacyjny w Lublinie powództwo zupełnie oddalił. W ocenie SA w tym wypadku odszkodowanie się nie należy, gdyż celem art. 36 ust. 3 jest wyrównanie właścicielowi rzeczywistej szkody wynikłej ze zmiany planu, tymczasem powód sprzedał działkę za cenę wyższą od jej wartości sprzed planu.

Liczy się cena sprzedaży

Sąd Najwyższy, do którego sprawa trafiła na skutek skargi spadkobierców powoda, zwrócił sprawę Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania. SN wskazał, że sąd okręgowy i sąd apelacyjny nie wyjaśniły dokładnie, czy uzyskane ze sprzedaży 2 mln zł były tylko za grunt czy także za budynki. Ustalenie ceny sprzedaży ma bowiem kluczowe znaczenie dla ustalenia, czy odszkodowania się należy, a jeśli tak, to w jakiej wysokości.

– Nie mają bowiem racji powodowie, że podstawą przyznania odszkodowania i określenia jego wysokości jest jedynie obiektywne obniżenie wartości nieruchomości w wyniku zmiany planu zagospodarowania i nie ma znaczenia, za jaką cenę faktycznie została sprzedana – wskazała w uzasadnieniu sędzia SN Irena Gromska-Szuster. – Wprawdzie art. 36 i następny ustawy o planowaniu mówią o różnicy miedzy wartością gruntu wynikłą ze zmiany przeznaczenia, ale trzeba pamiętać, że chodzi tu o odszkodowania w rozumieniu prawa cywilnego, więc o wyrównanie poniesionej szkody.

Sygn. akt: IV CSK 97/15

Stefan Jacyno - ?adwokat, Kancelaria Wardyński i Wspólnicy

Przedstawione rozumowanie wymaga refleksji. Szkodą jest wszak pomniejszenie majątku, a nie różnica między ceną nabycia i sprzedaży. Kupiona działka z biegiem czasu nabiera wartości. W chwili zmiany planu część tej wartości straciła. Ustawodawca zapewnia rekompensatę za takie zmniejszenie majątku. Sąd Najwyższy nie dopatrzył się szkody, bo powód w rezultacie ma więcej pieniędzy niż przed zakupem działki, ale majątek to przecież nie tylko pieniądze, ale wszelkie walory nieruchomości, których wartość jest zmienna. Tereny inwestycyjne zwykle są jednak wyraźnie więcej warte niż rolne.

Nie należy się odszkodowanie za „pogorszenie" przeznaczenia terenu, jeśli właściciel nieruchomości i tak sprzedał ją za wyższą cenę.

Ten wyrok Sądu Najwyższego wyjaśnia kolejną wątpliwość w dość licznych sporach na tle odszkodowania za straty wynikłe na skutek zmiany planu zagospodarowania przestrzennego.

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Prawo w Firmie
Trudny państwowy egzamin zakończony. Zdało tylko 6 osób
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Reforma TK w Sejmie. Możliwe zmiany w planie Bodnara