Szykuje się reforma najmu mieszkań komunalnych. Gminy będą mogły podnosić czynsz najemcom takich lokali mającym zasobne portfele. Natomiast sądy, orzekając o eksmisji, nie przyznają prawa do lokalu socjalnego ciężarnym lub bezrobotnym, których stać na wynajęcie mieszkania na własną rękę. Skończą się też eksmisje do noclegowni i schronisk.

W czwartek w Sejmie odbyło się pierwsze czytanie rządowego projektu w tej sprawie. Wprowadza zmiany m.in. w ustawie o ochronie praw lokatorów oraz w kodeksie postępowania cywilnego.

Nowości dla osób z zasobnym portfelem

Projekt przewiduje, że gminy będą mogły podnosić czynsz najemcom mieszkań komunalnych, gdy ich dochody przekroczą ustalone przez nie progi dochodowe. Jeżeli podwyżka będzie zbyt drastyczna (przekroczy 50 proc. dotychczasowego czynszu), zostanie lokatorowi rozłożona na raty.

Nie wszyscy powinni się jednak obawiać nowego uprawnienia gmin. Możliwość podnoszenia czynszu lokatorom z zasobnym portfelem gminy dostaną tylko w odniesieniu do umów najmu, które zostaną zawarte po wejściu w życie nowych przepisów. Najemcy, którym spadną dochody, będą mogli złożyć wniosek w urzędzie gminy (miasta) o obniżenie czynszu.

– To krok w dobrym kierunku, ale niewystarczający, ponieważ nie rozwiąże problemu braku mieszkań komunalnych – uważa Kamila Dołowska z Biura Rzecznika Praw Obywatelskich.

– Rząd złagodził swoje propozycje zasad najmu mieszkań komunalnych – zauważa Krzysztof Lewandowski, wiceprezydent Zabrza. – Pierwotnie chciał, by gminy mogły podnosić czynsz lokatorom, którzy już mieszkają w lokalach komunalnych. Z jednej strony źle się stało. Dziś w lokalach komunalnych mieszka wiele zamożnych osób, które mogłyby spokojnie kupić mieszkanie u dewelopera i zwolnić lokal dla rodziny o niskich dochodach. Z drugiej strony rozumiem, że własny dach nad głową jest ważny i zmiany trzeba wprowadzać bardzo ostrożnie, by nikogo nie skrzywdzić – ocenia wiceprezydent Lewandowski.

Nowela przewiduje również, że ubiegający się o najem lokalu komunalnego będą składać w urzędzie gminy (miejskim) nie tylko deklarację o wysokości dochodów gospodarstwa domowego, ale i oświadczenie o swoim stanie majątkowym, a także, na żądanie gminy, oświadczenie o nieposiadaniu tytułu prawnego do innego lokalu położonego w tej samej lub pobliskiej miejscowości.

Nowe przepisy mają wejść w życie w ciągu roku od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Rząd wycofał się też ze zmian we wstępowaniu w stosunek najmu po zmarłym najemcy. Pierwotnie projekt pozbawiał rodzinę zmarłego roszczenia z tego tytułu.

Duże zmiany szykują się też w zasadach eksmisji. Dziś ustawa lokatorska chroni przed nią również majętnych lokatorów, którzy sami mogą zaspokoić potrzeby mieszkaniowe. Wystarczy się znaleźć na liście chronionych. Dotyczy to m.in. ciężarnych, małoletnich dzieci, obłożnie chorych, niepełnosprawnych czy osób posiadających status bezrobotnego.

Mniej trafi na bruk

Projekt przewiduje, że sąd nie musi w wyroku eksmisyjnym przyznać prawa do lokalu socjalnego, gdy eksmitowany ma inne mieszkanie albo jest w stanie je wynająć. Oznacza to, że majętna ciężarna czy bezrobotny takiego lokalu nie dostaną.

Nowe przepisy wprowadzają także zakaz eksmisji do noclegowni oraz schroniska. Eksmitowanemu trzeba będzie zapewnić co najmniej pomieszczenie tymczasowe.

W praktyce zmiana ta ograniczy wyrzucanie ludzi na bruk, zwłaszcza gdy chodzi o dawnych właścicieli, których nie chroni ustawa o ochronie praw lokatorów.

Od zakazu eksmisji na bruk będzie jednak kilka wyjątków. Chodzi o osoby, które stosują przemoc, o eksmitowanych z pomieszczeń tymczasowych, korzystających z najmu okazjonalnego oraz instytucjonalnego. A to oznacza, że w przyszłości do schroniska może trafić korzystający z rządowego programu Mieszkanie+.

etap legislacyjny: po pierwszym czytaniu

masz pytanie, wyślij e-mail do autorki: r.krupa@rp.pl