Nobel za zegar życia

Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny dostaną w tym roku trzej amerykańscy genetycy.

Aktualizacja: 02.10.2017 23:20 Publikacja: 02.10.2017 19:08

Nobel za zegar życia

Foto: PAP/EPA

Trzej naukowcy – Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash i Michael W. Young – podzielą się 10 grudnia nagrodą w wysokości 9 milionów koron (ok. 940 tys. euro).

Komitet Noblowski uznał, że odkrycie przez nich genu kontrolującego prawidłowy rytm okołodobowy u muchówek z rodziny Drosophila ma przełomowe znaczenie w badaniach zegara biologicznego organizmów żywych. Naukowcy wykazali, że jeden gen kontroluje normalny dzienny rytm biologiczny. Odpowiada on za kodowanie białka gromadzącego się w komórkach w czasie nocy. Z kolei podczas dnia następuje proces degradowania tego materiału. Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash i Michael W. Young zidentyfikowali też białka pełniące kluczową rolę w tym mechanizmie.

Pierwszy z nagrodzonych naukowców, 72-letni Jeffrey C. Hall jest genetykiem i biologiem, który przez większość swojej kariery naukowej był związany z University of Maine. W 1971 r. obronił pracę doktorską na Uniwersytecie Waszyngtońskim, a trzy lata później objął katedrę na Brandeis University w Walthaim, w stanie Massachusetts. Przez wiele lat badał neurologiczny aspekt zalotów much i rytmów behawioralnych.

Hall odkrył podstawowe mechanizmy zegarów biologicznych i rzucił światło na podstawy rozróżnienia seksualnego w układzie nerwowym. Za swoje osiągnięcia został nagrodzony w 2003 roku prestiżowym Amerykańskim Medalem Stowarzyszenia Genetycznego, a w 2011 r. nagrodą Louisa Gross Horwitz Prize for Biology or Biochemistry. Został także wybrany do Narodowej Akademii Nauk za rewolucyjną pracę w dziedzinie chronobiologii.

Drugi z wyróżnionych naukowców, 73-letni profesor Michael Rosbash jest genetykiem i chronobiologiem z Brandeis University, współpracującym z Howard Hughes Medical Institute (HHMI) z Chevy Chase, w stanie Maryland – założonym w 1953 r. przez Howarda Hughesa jednym z największych prywatnych ośrodków badań biologicznych w Stanach Zjednoczonych.

W 1984 r. Michael Rosbash kierował zespołem badawczym, który sklonował gen okresowy muszek z rodziny Drosophila. W 1998 roku opisał gen cyklu, gen zegara i fotoreceptor kryptochromu u muszek Drosophila. W 2003 roku naukowiec został wybrany do Narodowej Akademii Nauk. Od kilku lat profesor Rosbash pracuje nad neuronalnym aspektem rytmu dobowego. Badał oddziaływanie światła na niektóre grupy neuronów i wyznaczył, która podgrupa jest wrażliwsza na światło dzienne, a która na światło zmierzchowe.

68-letni Michael W. Young, najmłodszy z trójki naukowców nagrodzonych tegoroczną Nagrodą Nobla z dziedziny fizjologii i medycyny, ukończył studia w 1971 r. na wydziale biologii na University of Texas at Austin.

Podobnie jak jego nagrodzeni współpracownicy poświęcił ponad 30 lat na badania genetycznie kontrolowanych wzorców snu i mechanizmów neurologicznych u muszek owocówek. Badania prowadzone przez jego zespół w laboratorium na Uniwersytecie Rockefellera wniosły znaczący wkład w dziedzinie chronobiologii poprzez identyfikację kluczowych genów związanych z regulacją wewnętrznego zegara odpowiedzialnego za rytmy okołodobowe.

Trzej naukowcy – Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash i Michael W. Young – podzielą się 10 grudnia nagrodą w wysokości 9 milionów koron (ok. 940 tys. euro).

Komitet Noblowski uznał, że odkrycie przez nich genu kontrolującego prawidłowy rytm okołodobowy u muchówek z rodziny Drosophila ma przełomowe znaczenie w badaniach zegara biologicznego organizmów żywych. Naukowcy wykazali, że jeden gen kontroluje normalny dzienny rytm biologiczny. Odpowiada on za kodowanie białka gromadzącego się w komórkach w czasie nocy. Z kolei podczas dnia następuje proces degradowania tego materiału. Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash i Michael W. Young zidentyfikowali też białka pełniące kluczową rolę w tym mechanizmie.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nauka
Czy mała syrenka musi być biała?
Nauka
Nie tylko niesporczaki mają moc
Nauka
Kto przetrwa wojnę atomową? Mocarstwa budują swoje "Arki Noego"
Nauka
Czy wojna nuklearna zniszczy cała cywilizację?
Nauka
Niesporczaki pomogą nam zachować młodość? „Klucz do zahamowania procesu starzenia”