W Stanach Zjednoczonych jest znany głównie jako pionier walki z segregacją rasową w amerykańskich szkołach. Pochodzi z bogatej rodziny finansistów. Jako dziecko zafascynował się polską historią, także dzięki lekturze Trylogii. Swoje marzenie o podróży do kraju Henryka Sienkiewicza zrealizował tuż przed wybuchem wojny – latem 1939 r. Po wojnie kilkakrotnie wracał do Polski, a owocem tych wyjazdów stały się wspomnienia zatytułowane „Podróż albo rzeź niewiniątek". Przedmowę do tej książki napisał jego przyjaciel, poeta Czesław Miłosz. Przyjaźń z polskim noblistą przybliżyła go do środowiska Jerzego Giedroycia i Instytutu Literackiego, który uzyskał znaczną pomoc finansową ze strony Merrilla. W Europie podzielonej żelazną kurtyną starał się także wspierać inicjatywy intelektualistów z Polski, Czechosłowacji i Związku Radzieckiego.

Dziś 97-letni Charles E. Merrill Jr. kontynuuje swoją kilkudziesięcioletnią pracę i wspiera edukację dzieci z Europy Środkowej i Wschodniej. Jest fundatorem stypendiów na amerykańskich uniwersytetach dla zdolnych uczniów z Nowego Sącza, w którym mieszka z żoną do dziś.