Wręczyliśmy nagrody „Rzeczpospolitej” im. Jerzego Giedroycia

Tomasa Venclovę oraz Instytut Wielkiego Księstwa Litewskiego wyróżniono za budowanie dobrosąsiedzkich stosunków w Europie Środkowo-Wschodniej.

Aktualizacja: 04.12.2015 16:41 Publikacja: 01.12.2015 14:55

Foto: Łukasz Kamiński

– Rzeczywistość wciąż udowadnia, że nie miał racji Francis Fukuyama w swojej słynnej książce – powiedział Bogusław Chrabota, redaktor naczelny i przewodniczący kapituły Nagrody „Rzeczpospolitej" im. Jerzego Giedroycia. – Historia się nie skończyła i wciąż nas doświadcza. Tym ważniejszy jest polityczny realizm, którego uczył redaktor paryskiej „Kultury".

Esejami w tabu

Jak podkreślił Bogusław Chrabota, Tomas Venclova otrzymał wyróżnienie za „nieustanne trwanie przy idei Jerzego Giedroycia oraz nieocenione zasługi dla oporu przed totalitaryzmem sowieckim, walkę o wolność i budowanie dobrosąsiedzkich stosunków w Europie Środkowo-Wschodniej, w tym dobrych relacji polsko-litewskich".

Laudację wygłosił Krzysztof Czyżewski, współtwórca Ośrodka Pogranicze oraz Fundacji Pogranicze.

– Tomas Venclova przez wybitnego rosyjskiego poetę Josifa Brodskiego został nazwany synem trzech literatur: litewskiej, polskiej i rosyjskiej. Znamy go też jako dobrego sąsiada. Dobrze jest Polakom mieć takiego Litwina za sąsiada. Czyż nie o takie sąsiedztwo toczyła się walka Jerzego Giedroycia i paryskiej „Kultury"? – pytał retorycznie Czyżewski.

Prezes Fundacji Pogranicze podkreślił, że Tomas Venclova jeszcze w ZSRR musiał się zmierzyć z „litewskim trójkątem bermudzkim", czyli sąsiedztwem Litwinów z Żydami, Rosjanami i Polakami. Już w drugiej połowie lat 70. napisał cykl odważnych esejów poruszających najbardziej bolesne kwestie tego pogranicza, które były zakłamywane lub spychane w sferę tabu zarówno przez sowiecką cenzurę, jak i nacjonalistów litewskich. Najważniejsza była dla niego prawda.

– Tomas Venclova jest kosmopolitą, przekonanym, że „to jedyny sposób bycia przyzwoitym narodowcem", gdyż przetrwanie i rozwój narodu w tym świecie nierozdzielnie związane są z przezwyciężaniem izolacji – podkreślił Czyżewski.

Pieśń zapomnianego świata

Nagrodę otrzymał także Instytut Wielkiego Księstwa Litewskiego z Kowna – instytucja pozarządowa, która łączy intelektualistów i ludzi kultury z Litwy, Białorusi, Ukrainy i Polski. Jak podkreśliła Hanna Wawrowska, sekretarz kapituły, instytut wyróżniono „za podjęcie trudnej misji mającej na celu propagowanie na terenach współczesnej Litwy, Białorusi, Ukrainy i Polski spuścizny Wielkiego Księstwa Litewskiego, zwłaszcza zaś tradycji współżycia kultur, języków, religii i narodów".

– Instytut odwołuje się do tradycji, która jest jak pieśń zapomnianego świata i brzmi jako wspomnienie Arkadii. Odnosi się bowiem do świata dobrego współżycia różnych języków, kultur, religii i narodów – mówił prof. Jan Malicki, dyrektor Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego. – Polskie jury uznało, że „polska racja stanu" to także popieranie takich idei jak Instytut Wielkiego Księstwa Litewskiego. Polska potrzebuje współpracy i sojuszy w regionie. A stosunki polsko-litewskie wymagają poprawy. Jest bowiem coś grzesznego w tym, że tak bliskie sobie historycznie i geograficznie narody nawet wobec zagrożenia świata współczesnego nie nawiązały jeszcze bliskiego sojuszu.

15 lat nagrody

Nagrodę im. Jerzego Giedroycia redakcja „Rzeczpospolitej" ustanowiła w 2001 roku, w pierwszą rocznicę śmierci znakomitego redaktora i dalekowzrocznego polityka, twórcy „Kultury" i Instytutu Literackiego w Paryżu.

Wyróżnienie mogą otrzymać osoby lub instytucje, które w swojej działalności kierują się zasadami wyznawanymi przez Jerzego Giedroycia. Cechować ma je bezinteresowna troska o sprawy publiczne, umacnianie pozycji Polski w Europie oraz kultywowanie dobrych stosunków z narodami Europy Środkowo-Wschodniej.

W tym roku nominację otrzymali również Bogumiła Berdychowska, publicystka, znawczyni historii Ukrainy i stosunków polsko-ukraińskich, Jan Tombiński, polski dyplomata, ambasador Unii Europejskiej na Ukrainie od 2012 roku, a także Konrad Szymański, sekretarz stanu w MSZ.

Uroczystość w Pałacu Rzeczypospolitej – Bibliotece Narodowej uświetnił Andrzej Seweryn, który przeczytał wiersz Tomasa Venclovy „Rozmowa zimą" w tłumaczeniu Czesława Miłosza.

Zobacz relację z uroczystości wręczenia nagród

 

Partnerem  tegorocznej edycji Nagrody są: Biblioteka Narodowa, Fundacja Nasza Kultura, Fundacja PZU, Instytut Książki, Instytut Literacki, Narodowe Centrum Kultury i PGNiG. 

Partnerzy Medialni: Polskie Radio oraz Telewizji Polska.

Kapituła

 

Nagrodę „Rzeczpospolitej" im. Jerzego Giedroycia przyznała kapituła w składzie: Zbigniew Gluza, Krzysztof Czyżewski, Zygmunt Berdychowski, Agnieszka Romaszewska-Guzy, Tomasz Pietrasiewicz, Andrzej Nowak, Timothy Snyder, Jan Malicki, Paweł Kowal, Czesław Bielecki, ks. Adam Boniecki, Zbigniew Brzeziński, Bogusław Chrabota, Grzegorz Gauden, Irena Lasota, Olaf Osica, Krzysztof Piesiewicz, Wojciech Sikora, Radosław Sikorski, Hanna Wawrowska.

– Rzeczywistość wciąż udowadnia, że nie miał racji Francis Fukuyama w swojej słynnej książce – powiedział Bogusław Chrabota, redaktor naczelny i przewodniczący kapituły Nagrody „Rzeczpospolitej" im. Jerzego Giedroycia. – Historia się nie skończyła i wciąż nas doświadcza. Tym ważniejszy jest polityczny realizm, którego uczył redaktor paryskiej „Kultury".

Esejami w tabu

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Wydarzenia
RZECZo...: powiedzieli nam
Wydarzenia
Nie mogłem uwierzyć w to, co widzę
Wydarzenia
Polscy eksporterzy podbijają kolejne rynki. Przedsiębiorco, skorzystaj ze wsparcia w ekspansji zagranicznej!
Materiał Promocyjny
Jakie możliwości rozwoju ma Twój biznes za granicą? Poznaj krajowe programy, które wspierają rodzime marki
Wydarzenia
Żurek, bigos, gęś czy kaczka – w lokalach w całym kraju rusza Tydzień Kuchni Polskiej