Zęby zdradzają dietę

Podstawą diety mieszkańców północnego Iraku 8500 lat temu były pszenica i jęczmień.

Aktualizacja: 19.12.2016 15:57 Publikacja: 19.12.2016 15:36

Badanie zębów ludzi żyjących 8500 lat temu pozwoliło zrekonstruować ich dietę

Badanie zębów ludzi żyjących 8500 lat temu pozwoliło zrekonstruować ich dietę

Foto: 123RF

Stwierdzili to naukowcy z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. Brali oni udział w badaniach mikroszczątków roślin zachowanych w kamieniu nazębnym w rejonie górnego Tygrysu, w górzystej części północnej Mezopotamii, na stanowisku Nemrik 9 obejmującym osadę i cmentarzysko. Z tego stanowiska pochodzą przebadane zęby. Pracami kierował dr Arkadiusz Sołtysiak.

Obszar północnego Iraku do niedawna rzadko był celem badań archeologów. W ostatnich latach nastąpiła ich intensyfikacja w tym rejonie, wiele ekip archeologicznych przeniosło się z ogarniętej działaniami wojennymi Syrii.

Naukowcy przebadali zęby 11 zmarłych, których szkielety wydobył w czasie wykopalisk na stanowisku Nemrik 9 zespół kierowany przez prof. Stefana K. Kozłowskiego (obecnie pracującego w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie). Wykopaliska odbyły się w latach 80. XX wieku.

Część z blisko 100 szkieletów trafiła do Polski i ich szczegółowa analiza antropologiczna została niedawno zakończona. Teraz przyszła pora na szczegółową analizę kamienia nazębnego. Przebadane mikroszczątki roślin zachowane w kamieniu nazębnym to przede wszystkim fitolity, czyli silnie zmineralizowane, mikroskopijne krzemionkowe twory znajdujące się w komórkach roślin.

Polscy naukowcy ustalili, że ludzie ci jedli przede wszystkim pszenicę i jęczmień. Mniej intensywne starcia zębów niż w późniejszej epoce brązu sugeruje, że nie spożywali zbyt wielu przetworzonych produktów zbożowych — nadal dużą część diety mogło stanowić mięso dzikich zwierząt — uważa dr Sołtysiak.

Próchnica nie stanowiła u ówczesnych większego problemu, wynika to z tego, że ludzie ci mieli ograniczony dostęp do cukrów, które ulegają fermentacji mlekowej.

Badacze odkryli też pradziejowy sposób na czyszczenie zębów, natknęli się na fragment drewna uwięziony w kamieniu nazębnym. Jest to ślad po użyciu patyczka, który służył do codziennej higieny jamy ustnej. Do dziś na Bliskim Wschodzie używa się łatwo rozszczepialnych gałązek do czyszczenia zębów.

—pap, Nauka w Polsce

Nauka
Kto przetrwa wojnę atomową? Mocarstwa budują swoje "Arki Noego"
Nauka
Czy wojna nuklearna zniszczy cała cywilizację?
Nauka
Niesporczaki pomogą nam zachować młodość? „Klucz do zahamowania procesu starzenia”
Nauka
W Australii odkryto nowy gatunek chrząszcza. Odkrywca pomylił go z ptasią kupą
Nauka
Sensacyjne ustalenia naukowców. Sfotografowano homoseksualny akt humbaków