Genetyka malarii bez tajemnic

Naukowcy rozszyfrowali genomy dwóch pasożytów powodujących malarię. Ma to ułatwić prace nad lekami i szczepionką.

Aktualizacja: 25.01.2017 20:54 Publikacja: 25.01.2017 18:47

Genetyka malarii bez tajemnic

Foto: 123RF

Malaria pozostaje najczęstszą na świecie chorobą zakaźną – co roku zapada na nią ponad 200 mln osób, a ponad 400 tys. umiera. Wywoływana jest przez jednokomórkowe pierwotniaki – jeden z kilku gatunków tzw. zarodźców. Teraz naukowcy z Wellcome Trust Sanger Institute poznali genomy dwóch z nich – zarodźca owalnego i pasmowego.

Te dwa gatunki odpowiedzialne są za ok. 5 proc. wszystkich zachorowań na malarię na świecie. Gdyby udało się je wyeliminować, rocznie chorowałoby 10 mln ludzi mniej. Szacuje się, że na kontakt z zarodźcami przenoszonymi przez komary narażone jest 40 proc. populacji świata.

– Te informacje są kluczowe dla osiągnięcia naszego celu, którym jest całkowita eliminacja malarii – podkreśla dr Thomas Dan Otto, który kierował pracą naukowców z 13 ośrodków na całym świecie.

W 2002 roku zespół naukowców z Institute of Genomic Research oraz tego samego Wellcome Trust Sanger Institute zsekwencjonował genom zarodźca sierpowatego – najczęściej zakażającego ludzi i powodującego najwięcej zgonów. Dwa nowe zestawy informacji o genach pasożytów dopełniają wiedzę o przyczynach choroby.

– Te gatunki są mniej rozpowszechnione niż zarodziec sierpowaty, jednak sądzę, że okażą się jeszcze trudniejsze do wyeliminowania – komentuje prof. Hames McCarthy z Centrum Medycyny Tropikalnej australijskiego QIMR Berghofer Medical Research Institute. – Potrzebne będą nowe metody diagnostyczne, które umożliwią nam dobranie odpowiednich i skutecznych leków.

Naukowcy oczekiwali, że uda im się określić, które geny odpowiadają za infekowanie organizmu człowieka. Szacują, że ok. 40 proc. wszystkich genów pasożytów zaangażowanych jest w mechanizmy unikania układu odpornościowego gospodarza. Znaleźli m.in. dwie rodziny genów podobnych do genu RH5 znanego z zarodźca sierpowatego (Plasmodium falciparum) pomagającego w ataku na czerwone krwinki człowieka. Ten gen – podkreślają – może być celem dla szczepionek i leków.

– Badanie takich pasożytów jest utrudnione, ponieważ nie umiemy hodować ich w laboratorium – mówi Gavin Rutledge, jeden z autorów opracowania. – A tu mieliśmy pasożyty wyizolowane z krwi pacjentów cierpiących na malarię. To nam pomoże w zrozumieniu ewolucji Plasmodium i wykształcania mechanizmów odporności na leki.

Informacje o genetycznej konstrukcji pasożytów są dostępne w European Nucleotide Archive oraz we własnej bazie danych Sanger Institute.

Malaria pozostaje najczęstszą na świecie chorobą zakaźną – co roku zapada na nią ponad 200 mln osób, a ponad 400 tys. umiera. Wywoływana jest przez jednokomórkowe pierwotniaki – jeden z kilku gatunków tzw. zarodźców. Teraz naukowcy z Wellcome Trust Sanger Institute poznali genomy dwóch z nich – zarodźca owalnego i pasmowego.

Te dwa gatunki odpowiedzialne są za ok. 5 proc. wszystkich zachorowań na malarię na świecie. Gdyby udało się je wyeliminować, rocznie chorowałoby 10 mln ludzi mniej. Szacuje się, że na kontakt z zarodźcami przenoszonymi przez komary narażone jest 40 proc. populacji świata.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nauka
Kto przetrwa wojnę atomową? Mocarstwa budują swoje "Arki Noego"
Nauka
Czy wojna nuklearna zniszczy cała cywilizację?
Nauka
Niesporczaki pomogą nam zachować młodość? „Klucz do zahamowania procesu starzenia”
Nauka
W Australii odkryto nowy gatunek chrząszcza. Odkrywca pomylił go z ptasią kupą
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Nauka
Sensacyjne ustalenia naukowców. Sfotografowano homoseksualny akt humbaków