Nagroda Bookera: Protest po koreańsku

Najnowsza laureatka prestiżowej literackiej nagrody Bookera to Han Kang, Koreanka z Południa, która protestuje przeciw codzienności. Kraj, który wydaje się rajem, może szybko zmienić się w piekło.

Publikacja: 17.05.2016 07:48

Nagroda Bookera: Protest po koreańsku

Foto: AFP

Podobny problem można skojarzyć z atmosferą opisywaną przez północnokoreańską propagandę. Na górę od 38. równoleżnika jest bajecznie, cała reszta świata to niekomunistyczny koszmar pełen imperialistów. Według trzeciego pokolenia rodu Kimów cała ich aktywność sprowadza się do czyhania na błąd Pjongjangu.

Na Południu rzecz jasna jest inaczej. Seul to miasto możliwości i wszechobecnego dobrobytu. Stare świątynie sprzed 12 wieków pozostają na swoim miejscu wśród pnących się wciąż wyżej i wyżej biurowców. Uśmiechnięty Budda-dziecko spogląda z co drugiego skrzyżowania z szeregu różnokolorowych lampionów. Jadąc przez dzielnicę Gangnam równie często można spotkać szyldy reklamujące okoliczne kliniki chirurgii plastycznej. Można się ulepszać, przekształcać, poprawiać bez ograniczeń. Pozostaje tylko pytanie po co.

Spod zewnętrznej warstwy przepychu i wszystkiego co najlepsze wychodzi teoretycznie prawdziwy obraz zwykłych ludzi, którym już tak dobrze wcale nie jest. Zamiast supernowoczesnej Korei powstaje tzw. Hell Joseon, piekło nawiązujące nazwą do starożytnego imperium na półwyspie. Północ wciąż w kategoriach tej dynastii postrzega oba kraje. W zależności od szerokości geograficznej w dawniej zjednoczonej Korei zmienia się tylko optyka.

Piekło może mieć rozmaite twarze i to właśnie stało się głównym pomysłem na powieść "Wegetarianka". Han Kang, południowokoreańska pisarka dostała właśnie za nią nagrodę Bookera. Tytuł oznacza sposób, w jaki główna bohaterka chce się sprzeciwiać. Rezygnuje z mięsa w kraju, w którym je się je przy każdej okazji i staje się dziwakiem. Odrzuca ją jej własna rodzina. Przyjemność z życia staje się jednocześnie koszmarem, a dwoistość każdej chwili bezlitośnie męczy. Sędziowie prestiżowego konkursu literackiego podkreślali jakość prowadzenia czytelników przez z pozoru karkołomny pomysł.

Nie zmienia to faktu, że w przypadku Korei rzeczywistość przedstawiona w nagrodzone książce nie jest jedynie fikcją. Młode pokolenie określa się czasami jako generację, która co chwila musi z czegoś rezygnować. Trudno jest o rodzinę, znajomości, pozostanie sobą, zachowanie zdrowego rozsądku i wreszcie nawet sytuacja na rynku pracy się pogarsza. Wegetarianizm staje się bardzo potężnym symbolem, który działa na wyobraźnię. Z pozoru łagodny i niegroźny, może nagle przeobrazić się w potężną broń.

Dla Han Kang to pierwsza książka przetłumaczona na angielski. Warto podkreślić, że tłumaczka, która podjęła się tego zadania, stosunkowo niedawno nauczyła się koreańskiego. Wszystko składa się w spójną historię. Z pozoru trudna w odbiorze kultura dalekiej Korei jest bardzo otwarta na gości, a przede wszystkim potrzebuje pomocy odnośnie powrotu do jednolitości związanej z podziałem na Północ i Południe. Nagroda Bookera za "Wegetariankę" z pewnością pomoże koreańskiej literaturze stać się bardziej popularną na świecie.

Podobny problem można skojarzyć z atmosferą opisywaną przez północnokoreańską propagandę. Na górę od 38. równoleżnika jest bajecznie, cała reszta świata to niekomunistyczny koszmar pełen imperialistów. Według trzeciego pokolenia rodu Kimów cała ich aktywność sprowadza się do czyhania na błąd Pjongjangu.

Na Południu rzecz jasna jest inaczej. Seul to miasto możliwości i wszechobecnego dobrobytu. Stare świątynie sprzed 12 wieków pozostają na swoim miejscu wśród pnących się wciąż wyżej i wyżej biurowców. Uśmiechnięty Budda-dziecko spogląda z co drugiego skrzyżowania z szeregu różnokolorowych lampionów. Jadąc przez dzielnicę Gangnam równie często można spotkać szyldy reklamujące okoliczne kliniki chirurgii plastycznej. Można się ulepszać, przekształcać, poprawiać bez ograniczeń. Pozostaje tylko pytanie po co.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Literatura
Co czytają Polacy, poza kryminałami, że gwałtownie wzrosło czytelnictwo
Literatura
Rekomendacje filmowe: Intymne spotkania z twórcami kina
Literatura
Czesław Miłosz z przedmową Olgi Tokarczuk. Nowa edycja dzieł noblisty
Literatura
Nie żyje Leszek Bugajski, publicysta i krytyk literacki
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Literatura
Ernest Bryll: zapomniany romantyk i Polak stojący w kolejce