- wydawania przez wojewodów prawa wykonywania zawodu ratownika medycznego;
- utraty albo wygaśnięcia prawa wykonywania zawodu.
Tym samym na obecnym etapie wprowadzenie samorządu ratowników medycznych nie znajduje uzasadnienia. Po wejściu w życie nowelizacji ustawy o PRM wiele spośród czynności realizowanych zwykle przez samorządy zawodowe, będzie wykonywanych na poziomie wojewodów, Ministra zdrowia oraz jednostek podległych lub nadzorowanych przez MZ.
Jeżeli wejdzie w życie zapis z projektu ustawy o PRM, dotyczący możliwości pełnienia dyżurów medycznych, to czy zostanie zmieniony zapis dotyczący możliwości pełnienia tych dyżurów przez osoby ze średnim wykształceniem (ratownicy po studium)?
Obecnie zapis w kodeksie pracy zakłada, że taką możliwość mają tylko osoby z wyższym wykształceniem. Możliwość pełnienia dyżurów medycznych, rozumianych jako wykonywanie czynności zawodowych poza normalnymi godzinami pracy, została unormowana w ustawie z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1638, z późn. zm.). Zgodnie z art. 95 ust. 1 tej ustawy, pracownicy wykonujący zawód medyczny i posiadający wyższe wykształcenie, zatrudnieni w podmiocie leczniczym wykonującym działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne, mogą być zobowiązani do pełnienia w zakładzie leczniczym tego podmiotu dyżuru medycznego. Aby zatem można było mówić o dyżurze medycznym w rozumieniu przepisów ustawy o działalności leczniczej, spełnione muszą być jednocześnie wszystkie następujące przesłanki:
- osoba wykonująca zawód medyczny posiada wyższe wykształcenie,
- jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę,
- podmiot leczniczy, w którym zatrudniona jest dana osoba wykonuje działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne.
Obecnie nie są prowadzone prace legislacyjne zmierzające do nowelizacji powyższych przepisów. Propozycji w zakresie rozszerzenia kręgu pracowników, którzy mogą być zobowiązani do pełnienia dyżurów medycznych, o osoby ze średnim wykształceniem nie zawiera również zamieszczony na stronie Rządowego Centrum Legislacji projekt ustawy o zmianie ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym oraz niektórych innych ustaw.
W projektowanej ustawie proponuje się natomiast dodanie w art. 36 ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym ustępu 1a przewidującego, że osoby uprawnione do wykonywania medycznych czynności ratunkowych, będące ratownikiem medycznym lub pielęgniarką systemu, mogą być zatrudnione u dysponenta jednostki wyłącznie na podstawie stosunku pracy. Biorąc pod uwagę powyższe, wprowadzona zostanie do projektu zmiana przepisów ustawy o działalności leczniczej, która umożliwi pełnienie dyżurów medycznych również członkom ZRM posiadającym wykształcenie średnie.
Czy istnieje możliwość, aby zespoły ratownictwa medycznego obligatoryjnie posiadały na wyposażeniu mierniki czadu i gazów niebezpiecznych?
Norma PN:EN 1789 dotycząca ambulansów nie przewiduje wyposażania karetek w czujniki CO2. Jednak biorąc pod uwagę zagrożenia, z jakimi stykają się zespoły ratownictwa medycznego w codziennej pracy, oraz przepis art. 207 § 2 Kodeksu pracy, zgodnie z którym pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i technik. Minister zdrowia 11 grudnia 2014 r. wystosował pismo do wojewodów, z zaleceniami dotyczącymi wyposażania zespołów ratownictwa medycznego w urządzenia przeznaczone do ostrzegania przed niebezpiecznymi stężeniami tlenku węgla na miejscu zdarzenia.
Czy tylko ratowników medycznych ma objąć etatyzacja, a lekarze i pielęgniarki będą mieć zachowane kontrakty?
Zgodnie z projektem ustawy o zmianie ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym oraz niektórych innych ustaw (UD – 29 – tzw. duża nowelizacja) zawarto rozwiązanie polegające na powierzeniu realizacji umów na świadczenia zdrowotne w rodzaju ratownictwo medyczne wyłącznie:
- samodzielnym publicznym zakładom opieki zdrowotnej;
- spółkom kapitałowym, w których co najmniej 51% udziałów albo akcji należy do Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego, lub uczelni medycznych.
Nastąpi także odejście od wyłaniania dysponentów zespołów ratownictwa medycznego w trybie konkursowym na rzecz zawierania umów z dysponentami wskazanymi przez wojewodów w wojewódzkim planie działania systemu, po zasięgnięciu opinii właściwych jednostek samorządu terytorialnego. Elementem upublicznienia ma być również wprowadzenie umów o pracę, co przyniesie stabilizację zatrudnienia, zwiększenie udziału pracodawców w kosztach szkolenia i umundurowania członków ZRM oraz przestrzeganie dyscypliny czasu pracy. Umowy o pracę mają dotyczyć wszystkich członków zespołów ratownictwa – niezależnie od kwalifikacji i stanowiska.
Czy ratownicy medyczni po studium otrzymają szansę na studia pomostowe – tak jak to miało miejsce w przypadku pielęgniarek?
Zgodnie z art. 10 ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. z 2016 r. poz. 1868 z późn. zm.) zawód ratownika medycznego może wykonywać osoba, która między innymi ukończyła publiczną lub niepubliczną szkołę policealną o uprawnieniach szkoły publicznej i uzyskała tytuł zawodowy ratownika medycznego oraz osoba, która ukończyła studia wyższe na kierunku (specjalności) ratownictwo medyczne i uzyskała tytuł zawodowy licencjata lub magistra na tym kierunku (specjalności) lub studia wyższe na kierunku studiów związanym z kształceniem w zakresie ratownictwa medycznego i uzyskała tytuł zawodowy licencjata. Ustawa nadaje takie same uprawnienia zawodowe osobom, które ukończyły szkołę policealną i studia wyższe. Tzw. studia pomostowe dla pielęgniarek i położnych, które posiadają świadectwo dojrzałości i ukończyły liceum medyczne lub szkołę policealną albo szkołę pomaturalną, kształcącą w zawodzie pielęgniarki i położnej zostały wprowadzone między innymi w związku z koniecznością dostosowania systemu kształcenia w zawodzie pielęgniarki w Polsce do systemu obowiązującego w przepisach wspólnotowych. Wprowadzenie takich rozwiązań w zakresie kształcenia pielęgniarek i położnych poprzedzone było długoletnimi pracami i konsultacjami prowadzonymi między innymi z Komisją Europejską. W przypadku ratowników medycznych nie istnieją dyrektywy sektorowe, które nakazywałyby ujednolicenie kształcenia w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Uznawanie kwalifikacji odbywa się w oparciu o system ogólny, czyli poprzez porównanie programu kształcenia realizowanego przez ratownika medycznego w kraju, w którym zdobył kwalifikacje, z programem kształcenia w państwie przyjmującym. W związku z tym wprowadzenie studiów pomostowych dla ratowników medycznych nie znajduje uzasadnienia w prawie wspólnotowym.
Dlaczego podczas przyznawania dodatku 2×400 dla ratowników medycznych Ministerstwo Zdrowia przyznało go tylko ratownikom pracującym w ZRM i SDM, pomijając ratowników pracujących w SOR, IP i oddziałach szpitalnych ?
Przyznanie podwyżek dla ratowników medycznych, będących członkami zespołów ratownictwa medycznego u wykonawców głównych i podwykonawców ma sprzyjać zachęceniu ratowników medycznych do pracy w pozaszpitalnym systemie PRM. Istotne jest też to, że jedynie w zespołach ratownictwa medycznego i na stanowiskach dyspozytorów medycznych świadczenia i czynności wykonywane przez ratowników medycznych oraz pielęgniarki systemu są identyczne, co wynika z:
- rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 28 lutego 2017 r. w sprawie rodzaju i zakresu świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych udzielanych przez pielęgniarkę albo położną samodzielnie bez zlecenia lekarskiego (Dz. U. z 2017 poz. 497);
- rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2016 r. w sprawie medycznych czynności ratunkowych i świadczeń zdrowotnych innych niż medyczne czynności ratunkowe, które mogą być udzielane przez ratownika medycznego (Dz. U. z 2016 r. poz. 587);
- rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 10 stycznia 2014 r. w sprawie ramowych procedur przyjmowania wezwań przez dyspozytora medycznego i dysponowania zespołami ratownictwa medycznego (Dz. U. poz. 66).
Celem przyznania podwyżek było zminimalizowanie różnic płacowych pomiędzy pracownikami wykonującymi te same zadania.
[1] Komentarz do art. 5 ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym – J. Kycia.