Naukowcy zbadali odręczne zapiski Kopernika

523 odręczne zapiski w 10 drukowanych dziełach, które wchodziły w skład księgozbioru Kopernika, zbadali naukowcy.

Publikacja: 14.12.2016 10:35

Dotychczas sądzono, że Kopernik niezbyt lubił studiować prawo

Dotychczas sądzono, że Kopernik niezbyt lubił studiować prawo

Foto: 123RF

Zachowały się w w zbiorach biblioteki seminarium duchownego „Hosianum" w Olsztynie. Zapiski astronoma na marginesach ksiąg odkryła prof. Teresa Borawska z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Teraz prowadzone są interdyscyplinarne prace nad identyfikacją tych zapisków.

Łacińskie notatki pozostawione przez Kopernika w podręcznikach uniwersyteckich pokazują, że był pilnym studentem prawa rzymskiego i kanonicznego, stąd potem cieszył się opinią dobrego jurysty. W kodeksach prawniczych zidentyfikowano większość jego wpisów. W pozostałych czytanych przez Kopernika dziełach z dziedziny filozofii i teologii notatek jest znacznie mniej.

Jest to ciekawe odkrycie, bowiem dotychczas sądzono, że Kopernik niezbyt lubił studiować prawo, a księgi z których się uczył nie zachowały się. Badania potwierdziły, że był wszechstronnie wykształcony, pisał starannie, co może świadczyć, iż był człowiekiem bardzo uporządkowanym i dokładnym.

W Polsce pozostało niewiele pamiątek świadczących o bibliofilskich zamiłowaniach wielkiego astronoma. Jego księgozbiór liczył 100-150 dzieł. Dotychczas odnaleziono jedynie 54 druki i dwa rękopisy. Większość ksiąg zrabowali i wywieźli Szwedzi w XVII i na początku XVIII wieku. Pozostałe zostały prawdopodobnie zniszczone lub rozproszone po Europie podczas wojen napoleońskich i II wojny światowej. Najwięcej książek ze zbiorów Kopernika znajduje się obecnie w Bibliotece Uniwersytetu w Uppsali. W Olsztynie zachowało się 11 takich dzieł — dziewięć w bibliotece „Hosianum", dwie w zbiorach Muzeum Warmii i Mazur. Zanim trafiły do Olsztyna znajdowały się na zamku w Lidzbarku Warmińskim, a potem we Fromborku.

Odnalezienie innych ocalałych egzemplarzy wymaga przekartkowania praktycznie każdego zachowanego w warmińskich zbiorach woluminu, który mógł być czytany w pierwszej połowie XVI wieku. Potrzebne jest także dokładne ustalenie charakterystycznych cech pisma Kopernika oraz innych kanoników, z którymi współpracował i wymieniał książki

Odręczne zapiski Kopernika zachowały się m.in. w filozoficznym dziele Alberta Wielkiego i teologicznym dziele Jana Turrecrematy oraz księdze sentencji Piotra Lombarda. Odnaleziono je też w najstarszym znajdującym się w zbiorach biblioteki „Hosianum", wydanym w Rzymie w 1472 r. inkunabule autorstwa dwóch włoskich kanonistów. Księga należała do wuja astronoma — Łukasza Watzenrode, o czym świadczy zamieszczenie w niej herbu tego biskupa warmińskiego.

Astronom umieszczał też w książkach tzw. glosy typu dyspozycyjnego, czyli wyjęte z tekstu wyrazy lub krótkie zdania, mające ułatwić lekturę i zapamiętanie najważniejszych informacji. Są także szersze notatki — zapisy przemyśleń nad lekturą. Wykorzystywał również puste strony do zapisywania uwag i interesujących go fragmentów tekstu, a nawet obserwacji astronomicznych czy recept. W jednym z dzieł Kopernik zapisał swoje refleksje dotyczące doktryny Marcina Lutra.

—pap, Nauka w Polsce

Zachowały się w w zbiorach biblioteki seminarium duchownego „Hosianum" w Olsztynie. Zapiski astronoma na marginesach ksiąg odkryła prof. Teresa Borawska z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Teraz prowadzone są interdyscyplinarne prace nad identyfikacją tych zapisków.

Łacińskie notatki pozostawione przez Kopernika w podręcznikach uniwersyteckich pokazują, że był pilnym studentem prawa rzymskiego i kanonicznego, stąd potem cieszył się opinią dobrego jurysty. W kodeksach prawniczych zidentyfikowano większość jego wpisów. W pozostałych czytanych przez Kopernika dziełach z dziedziny filozofii i teologii notatek jest znacznie mniej.

Pozostało 80% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Kosmos
NASA szuka sposobu na sprowadzanie próbek z Marsa. Tanio i szybko
Kosmos
Odszedł Peter Higgs, odkrywca boskiej cząstki
Kosmos
Badania neutrin pomogą rozwiązać zagadkę powstania wszechświata
Kosmos
Księżyc będzie miał własną strefę czasową? Biały Dom nakazał ustalenie standardu
Kosmos
Astronomowie odkryli tajemnice galaktyki z początku istnienia wszechświata