Życie na Ziemi pojawiło się miliard lat wcześniej, niż sądziliśmy

Organizmy z jądrem komórkowym są starsze o blisko miliard lat, niż dotąd sądzono. Uważano, że najstarsze organizmy tego rodzaju liczyły 1,8–1,6 mld lat. Tymczasem okazuje się, że pojawiły się już 2,8–2,7 mld lat temu. Odkrycia dokonał międzynarodowy zespół pod kierunkiem badaczy z Instytutu Paleobiologii Polskiej Akademii Nauk.

– To odkrycie, które łamie kilka paradygmatów przyjętych w badaniach nad najstarszymi śladami życia i sytuacją Ziemi w jej wczesnym rozwoju – powiedział w rozmowie z PAP współkierownik projektu prof. Józef Kaźmierczak z Instytutu Paleobiologii PAN.

Wykrycie organizmów jądrowych starszych o prawie miliard lat to „wielki przełom" – jak określają to odkrywcy. Oznacza on, że ewolucja doprowadziła do powstania organizmów jądrowych znacznie wcześniej, niż dotąd przyjmowano. Wyniki badań na temat początków życia na Ziemi opublikowało pismo „Precambrian Research".

Na szczątki tych organizmów naukowcy natrafili w RPA, w miejscu, które w pradziejach było rozległym jeziorem usytuowanym w rowie tektonicznym. Były to mikroglony o maksymalnej wielkości kilkuset mikrometrów. Zbiornik wodny, w którym żyły miliardy lat temu, zabarwiały na kolor zielony.

– Ważne jest to, że już tak dawno istniały organizmy, które znamy dziś i które występują masowo. W sensie biologicznym są to jednak dosyć „trywialne" organizmy – wyjaśnia polski naukowiec.

Ze skał naukowcy pobrali tzw. płytki cienkie – bardzo wąskie, przezroczyste próbki, które przebadali pod mikroskopem optycznym. Już na tym etapie zorientowali się, że mają do czynienia ze znaleziskiem bardzo wysokiej rangi. Kontynuowali badania, oglądając organizmy pod mikroskopem skaningowym.

To, w jaki sposób atmosfera ziemska była dotleniona przed miliardami lat, jest od dawna przedmiotem naukowej dyskusji. Wielu badaczy sądziło, że tlenu było zbyt mało, aby mogły wówczas żyć bardziej złożone organizmy, w tym właśnie posiadające jądra eukarionty. Według prof. Kaźmierczaka nowe odkrycie temu przeczy.

Dotąd podobnych znalezisk dokonywano najczęściej w dawnym środowisku morskim. Teraz okazało się, że bardzo stare życie dobrze się czuło także w jeziorach, niekonieczne w wodzie morskiej.

To, że szczątki organizmów zachowały się do dzisiaj, zawdzięczamy zjawisku mineralizacji. Jak wyjaśniają badacze, podobne formy życia słabo zachowują się w tak zwanym zapisie kopalnym. Polscy naukowcy mogą więc mówić o dużym szczęściu.

– Opisane przez nas pozostałości mikroglonów zachowane zostały w tak starych osadach dzięki ich szybkiej pośmiertnej mineralizacji. Jest to więc jednocześnie przykład najstarszego procesu biomineralizacji zidentyfikowanych taksonomicznie mikroorganizmów w historii życia – wyjaśnia dr hab. Barbara Kremer z Instytutu Paleobiologii PAN. To właśnie jeden z grantów badaczki, otrzymany z Narodowego Centrum Nauki, umożliwił dokonanie tego przełomowego odkrycia.

Znane dotychczas przykłady biomineralizacji organizmów w zapisie kopalnym pochodzą sprzed 800–700 mln lat. Wśród zachowanych w ten sposób są szczątki należące do ameb, gąbek, korali, trylobitów.