Na pokład Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS zostanie dostarczony nowy habitat dla hodowli rolin w pełni samowystarczalny system APH Advanced Plant Habitat, szecian o boku 50 cm. Umożliwi przeprowadzenie nowych eksperymentów biologicznych.
Chodzi o kolejny krok w opanowaniu technologii wytwarzania własnej żywnoci podczas przyszłych dalekich misji załogowych. Nowy kosmiczny ogród poleci w kierunku ISS na statku Cygnus, który wysłany zostanie 20 marca w ramach misji zaopatrzeniowej.
Zbiory w przestrzeni
Załogowa wyprawa na Marsa kilkutygodniowy pobyt na Czerwonej Planecie i powrót na Ziemię będzie trwała co najmniej 24 miesišce. Jest to najbliżej położona planeta, do której zamierzajš dotrzeć ludzie. Aby osišgnšć odleglejsze obiekty, astronauci będš podróżowali jeszcze dłużej. Będzie to wymagało wytwarzania żywnoci podczas trwania misji, ponieważ ludzki organizm nie wytrzyma przyjmowania przez lata wyłšcznie żywnoci liofilizowanej. Kilogram żywnoci wykorzystywanej na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS kosztuje ok. 10 tys. euro. Poza tym, gdyby doszło do wyprawy międzyplanetarnej, należałoby zaopatrzyć załogę w żywnoć o wieloletniej trwałoci (o jej smaku specjalici dyskutujš w ostatniej kolejnoci).
Im więcej zapasów zabierze ze sobš międzyplanetarny statek, tym większa będzie jego masa startowa i tym samym potrzeba będzie więcej paliwa, co znowu zwiększa masę startowš.
W tej sytuacji wyjciem jest uprawa rolin na pokładzie statku kosmicznego i zapewnienie w ten sposób załodze wieżego pokarmu. Dlatego NASA przykłada wielkš wagę do botanicznych eksperymentów na orbicie. Jednak wytwarzanie żywnoci w warunkach nieważkoci, kontrolowanie wzrostu rolin oraz ich własnoci odżywczych nie jest jeszcze opanowane. Włanie temu służy eksperyment Veggie prowadzony na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej od 2015 roku.
Na pytanie dziennikarzy, kierowane do kosmonautów po półrocznym pobycie na stacji kosmicznej czego najbardziej brakowało im na orbicie odpowiadajš zazwyczaj: steku i sałaty. O stek będzie trudno w najbliższych latach, ale na sałatę mogš liczyć dzięki programowi Veggie.
Na zlecenie NASA amerykańska firma Orbitec skonstruowała przenonš szklarenkę lekkš, łatwš do złożenia. Na stacji liczy się każdy centymetr powierzchni, dlatego ma ona rozmiary kuchenki mikrofalowej. W stanie nieważkoci nie musi stać, zostanie przymocowana do ciany tamš klejšcš. Pod sztucznym owietleniem LED uronie w niej sałata. Jej okres wegetacyjny wynosi 28 dni, a spożywanie nie wymaga praktycznie żadnych zabiegów.
Licie i czujniki
Jestemy jeszcze daleko od dostatecznego zaopatrzenia załogi w nowalijki. Szeciu kosmonautom na razie musi wystarczyć szeć małych główek sałaty raz na miesišc wyjania Howard Levine kierujšcy projektem Veggie.
Teraz, w ramach kontynuacji eksperymentu, nowy Advanced Plant Habitat będzie całkowicie zamknięty, kosmonauci nie będš się wtršcali" do rolin. Roliny będš rosły, tak jak poprzednio, w wietle LED.
180 czujników będzie mierzyć temperaturę, wilgotnoć, zawartoć tlenu i wiele innych parametrów w różnych miejscach: w podłożu glebowym, w powietrzu nad rolinš, blisko korzeni, lici czy łodygi.
Puszka nerwów
Specjalici na Ziemi będš mogli zdalnie kontrolować instalację. APH ma zautomatyzowany system nawadniania, który na podstawie telemetrii zdecyduje, kiedy roliny potrzebujš wody, i sam je podleje. Jednak astronauci będš niezbędni do siania, sadzenia i zbioru rolin. W trakcie eksperymentu nastšpi próba uprawy ziemniaków, ryżu i pszenicy, rolin o dłuższym okresie wegetacyjnym, wymagajšcych skomplikowanych zabiegów agrotechnicznych, a potem, w fazie obróbki, suszenia ziaren, mielenia ich na mškę, gotowania, wyrabiania ciasta, pieczenia itp.
Mimo tych trudnoci specjalici z NASA biorš pod uwagę jeszcze jeden czynnik: zdrowie psychiczne kosmonautów. Roliny majš korzystne działanie w warunkach stresu i sprzyjajš dobremu samopoczuciu. W warunkach statku kosmicznego czy bazy marsjańskiej lub księżycowej jest to nie do przecenienia.
To może być bardzo trudne, tam na górze, dla ludzi zamkniętych w czym przypominajšcym puszkę konserw. W takich warunkach opiekowanie się każdego dnia rolinkš dostarczy wsparcia psychologicznego, da kosmonautom wrażenie łšcznoci z Ziemiš podkrela Howard Levine.