Producent musi poinformować o glutenie

Spór w sprawie dotyczył 10 tys. zł kary za nieprzestrzeganie wymagań w zakresie znakowania środków spożywczych. Urzędnicy inspekcji sanitarnej uznali, że ukarana firma naruszyła prawo. Na opakowaniu spornego produktu zamieszczono bowiem informację, że „produkt nie zawiera glutenu".

Narażenie zdrowia

Tymczasem badania laboratoryjne potwierdziły obecność glutenu w produkcie, co jest niezgodne z deklaracją producenta zawartą na opakowaniu. W ten sposób spółka wprowadziła w błąd konsumentów narażając zdrowie osób z nietolerancją glutenu i naruszyła obowiązujące przepisy.

Urzędnicy mieli świadomość, że kwestionowany wyrób był wyprodukowany na zlecenie ukaranej. Jednak w ich ocenie zgodnie z przepisami całkowitą odpowiedzialność za jakość zdrowotną środka spożywczego wprowadzanego do obrotu oraz treść informacji umieszczonych na jego opakowaniu lub w prezentacji i reklamie ponosi podmiot działający na rynku spożywczym. W spornym przypadku tym podmiotem jest ukarana firma.

Tylko kukurydziany

Po bezskutecznym odwołaniu właściciel firmy zaskarżył decyzje o karze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Tłumaczył, że wykryty w badanej partii towaru gluten jest glutenem kukurydzianym, który nie jest przeciwwskazany dla osób chorujących na celiakię. Tym samym uprawnione było oznaczenie produktu jako bezglutenowy. Skarżący zarzucał, że inspekcja naruszyła procedurę, bo nie powołała z urzędu dowodu z opinii biegłego na okoliczność ustalenia, czy w przebadanej partii znajduje się gluten kukurydziany, czy też gluten stanowiący frakcję białka znajdującą się w pszenicy, życie, jęczmieniu, owsie lub w ich odmianach krzyżowych, stanowiący czynnik alergenny.

Ważny jest wykaz składników

Warszawski WSA oddalił skargę. Przypomniał, że informację dotyczącą składników występujących w środku spożywczym podaje się w formie wykazu składników wykorzystanych do produkcji środka spożywczego i nadal w nim obecnych, nawet w zmienionej formie. Chodzi o podanie nazwy składnika, według masy tych składników, ustalonej w chwili ich użycia do wytworzenia środka spożywczego, w porządku malejącym. Informacja dotycząca składników występujących w środku spożywczym obejmuje nazwę każdego składnika alergennego wykorzystywanego do produkcji środka spożywczego i nadal obecnego w gotowym środku spożywczym.

Jak podkreślał sąd etykietowanie, reklama i prezentacja żywności, z uwzględnieniem ich kształtu, wyglądu lub opakowania, używanych opakowań, sposobu ułożenia i miejsca wystawienia oraz informacji udostępnionych na ich temat w jakikolwiek sposób, nie może wprowadzać konsumenta w błąd.

W ocenie WSA zebrany materiał dowodowy wykazał, że skarżący naruszył przepisy prawa żywnościowego, poprzez niewłaściwe oznakowanie środka spożywczego. Na opakowaniu zawarto bowiem informację „produkt nie zawiera glutenu". Tymczasem badania wykazały jego obecność w ilości 172+/-41 mg/kg.

Sąd zgodził się ze skarżącą, że zgodnie z przepisami określenie „gluten" odnosi się do tego zawartego w pszenicy, życie, jęczmieniu, owsie, pszenicy orkisz, lub ich odmianach hybrydowych. Nie odnosi się natomiast tego określenia do glutenu zawartego w kukurydzy, czyli do tzw. glutenu kukurydzianego.

Niemniej pomimo, że w kukurydzy nie powinien znajdować się gluten, badania wykazały jego obecność. Zamieszczenie zatem na opakowaniu informacji, że produkt go nie zawiera zdaniem WSA jest wprowadzeniem w błąd konsumentów, a tym samym naruszeniem przepisów wskazanych przez organ.

Rzetelnie i bez wątpliwości

Zdaniem sądu organ nie miał również obowiązku przeprowadzania z urzędu dowodu z opinii biegłego na okoliczność ustalenia, czy w przebadanej partii znajduje się gluten kukurydziany. Na opakowaniu zamieszczono bowiem napis „produkt nie zawiera glutenu", a nie napis „zawiera gluten kukurydziany". Jak podkreślał sąd obowiązkiem producenta jest wprowadzanie do obrotu produktów oznakowanych zgodnie z przepisami, w sposób rzetelny i nie wzbudzający wątpliwości konsumenta.

Ostatecznie rację urzędnikom przyznał Naczelny Sąd Administracyjny. Podzielając stanowisko WSA podkreślił, że organ oceniał wyniki badania pobranej próbki z oznakowaniem widniejącym na opakowaniu. Te wskazywały na to, że w pobranej próbce znajduje się „gluten", zaś na opakowaniu znajdowała się informacja „produkt nie zawiera glutenu".