Do prowadzenia sprawy w sądzie niezbędna jest pomoc prawnika. Zanim jednak dojdzie do tego etapu, warto skorzystać z pomocy rzecznika finansowego.
Eksperci RF przeanalizują umowę kredytową i na piśmie przedstawią argumenty za uznaniem niektórych postanowień za abuzywne. W odpowiedzi bank winien przedstawić swoje argumenty, choć nie musi postępować zgodnie ze stanowiskiem rzecznika. Nawet jeśli bank nie zmieni decyzji na skutek postępowania interwencyjnego RF, to warto je podjąć, żeby poznać zastrzeżenia ekspertów tego urzędu. A warto pamiętać, że w czerwcu 2016 r. rzecznik opublikował raport „Klauzule niedozwolone w umowach kredytów walutowych". Rzecznik nie zdecyduje za frankowicza, czy wszczynać i jak prowadzić spór z bankiem, ale większa wiedza może pomóc w wyborze strategii.
Najpierw reklamacja i interwencja
Rzecznik finansowy zajmie się sprawą pod warunkiem, że kredytobiorca najpierw złożył reklamację w banku i nie została rozpatrzona zgodnie z jego oczekiwaniami. Nie jest więc możliwe przesłanie do rzecznika umowy z prośbą o analizę pod kątem abuzywności jej zapisów bez uprzedniego wyczerpania procedury reklamacyjnej.
W reklamacji warto precyzyjnie określić swoje oczekiwania, np. wskazać, że dana klauzula jest niedozwolona, a zatem na jej podstawie nie powinna być określana wysokość rat. Nie ma jednak konieczności precyzyjnego wyliczania wysokości roszczenia. Wystarczą ogólne sformułowania, np. „kwestionuję zgodność z prawem klauzul przeliczeniowych/modyfikacyjnych/indeksacyjnych"; „Uważam, że w umowie nie wpisano jasnego sposobu przeliczenia kursów walutowych"; „W umowie nie wskazano, jakie bank stosuje spready i jak je wylicza".
W jednej reklamacji można zawrzeć wszystkie zastrzeżenia do treści umowy.
Jeśli bank odrzuci reklamację, należy złożyć wniosek do RF o przeprowadzenie postępowania interwencyjnego. Dopiero na tym etapie postępowania eksperci rzecznika szczegółowo przeanalizują umowę i przedstawią argumenty za uznaniem niektórych postanowień za abuzywne.
W odpowiedzi na pismo RF bank przedstawi swoje argumenty. Przy czym nie ma obowiązku postępować zgodnie ze stanowiskiem RF. Nawet jeśli bank nie zmieni swojej decyzji, kredytobiorca pozna zastrzeżenia ekspertów rzecznika finansowego do umowy. Co ważne, takie postępowanie jest bezpłatne. Rzecznik występuje w imieniu kredytobiorcy, przedstawiając argumenty na jego korzyść. Dzięki temu łatwiej podjąć decyzję, co dalej.
Potem mediacja...
Kolejnym krokiem, przy braku współpracy po stronie banku, może być złożenie do RF wniosku o postępowanie polubowne. W jego wypadku trzeba wnieść opłatę 50 zł.
Tutaj rzecznik występuje jako mediator, czyli w przeciwieństwie do postępowania interwencyjnego nie reprezentuje żadnej ze stron. Celem postępowania jest bowiem doprowadzenie do ugody. Jeśli zostanie zawarta, postępowanie kończy się protokołem potwierdzającym jego przebieg. Jeśli nie dojdzie do ugody, obok protokołu sporządza się opinię z oceną prawną stanu faktycznego sprawy.
Ważne jest również, że skuteczne złożenie wniosku o postępowanie polubowne przerywa bieg przedawnienia dochodzonego roszczenia.
...i istotny pogląd
Gdy bank nie jest zainteresowany ugodą, a z argumentacji rzecznika wynika, że rację ma kredytobiorca, pozostaje wystąpienie na drogę sądową. Po pierwszej wymianie pism procesowych warto jednak znowu zwrócić się do RF albo prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Tym razem o wydanie istotnego poglądu. Jest to opinia o charakterze pomocniczym, która co prawda nie jest wiążąca dla sądu, ale w uzasadnieniu orzeczenia sąd musi się ustosunkować do przedstawionych argumentów.
Do wniosku należy dołączyć kopię dokumentacji procesowej, tj. pozew, odpowiedź na pozew itp., a także dotychczasową korespondencję z bankiem. Ta nie jest konieczna, jeśli o pogląd proszony jest RF i już zajmował się sprawą.
– Pogląd przygotowany przez rzecznika finansowego czy prezesa UOKiK z pewnością ma pozytywny wpływ na przebieg postępowania sądowego – mówi radca prawny Beata Komarnicka-Nowak z Kancelarii Prawnej Komarnicka Korpalski.