Rękojmia czy gwarancja: kiedy obniżka ceny, wymiana lub naprawa

Gwarancja jest swoistym rozszerzeniem rękojmi. To dodatkowa umowa, która może być zawarta przy okazji umowy sprzedaży.

Aktualizacja: 19.03.2017 09:01 Publikacja: 18.03.2017 23:01

Rękojmia czy gwarancja: kiedy obniżka ceny, wymiana lub naprawa

Foto: Fotorzepa, Magda Starowieyska

Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z faktu, iż rękojmia i gwarancja nie są pojęciami tożsamymi. Co więcej, nie posiadają także wiedzy na temat przysługujących im praw wynikających z tych instytucji. Problemy zaczynają się w momencie, gdy po upływie krótkiego okresu od dnia zakupu kupiony towar ulegnie uszkodzeniu. Pojawia się wówczas kwestia, w jaki sposób może odzyskać zainwestowane pieniądze.

Wady towaru

Jak wynika z art. 556 kodeksu cywilnego, rękojmia jest swoistą odpowiedzialnością sprzedawcy wobec kupującego za wady towaru, na podstawie której może on dochodzić przysługujących mu uprawnień od sprzedawcy w terminie do dwóch lat od dnia wydania mu rzeczy, a w przypadku nieruchomości w terminie pięciu lat.

Wady są dwojakiego rodzaju: fizyczne lub prawne. Pojęcie wady fizycznej zostało doprecyzowane w art. 556(1) kodeksu cywilnego i może polegać na przykład na niezgodności sprzedanego towaru z umową, braku właściwości, które powinien posiadać zgodnie z celem zawartej umowy, braku części składowych czy też na niewłaściwym ich zmontowaniu i uruchomieniu, o ile było to przedmiotem umowy. Wadą prawną jest natomiast, jak wynika to z art. 556(3) kodeksu cywilnego, brak po stronie sprzedawcy prawa do dysponowania przedmiotem umowy lub zatajenie informacji przed kupującym o prawach przysługujących osobom trzecim co do zbywanego przedmiotu.

Uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne i prawne wykonuje się w analogiczny sposób, przy czym przy wadach fizycznych roszczenie o usunięcie wady lub wymianę rzeczy sprzedanej na wolną od wad przedawnia się z upływem roku, licząc od dnia jej stwierdzenia. Jeżeli kupującym jest konsument, bieg terminu przedawnienia nie może zakończyć się przed upływem terminu dwóch lat od wydania ruchomości lub pięciu od wydania nieruchomości. W przypadku wad prawnych termin na zgłoszenie wady rozpoczyna się od dnia, w którym kupujący dowiedział się o jej istnieniu, a jeżeli stało się to dopiero na skutek powództwa osoby trzeciej – od dnia, w którym orzeczenie wydane w sporze z nią stało się prawomocne.

Zwolnienie z odpowiedzialności

Niezmiernie ważne przy rękojmi jest domniemanie wynikające z art. 556(6) kodeksu cywilnego, który stanowi: „Jeżeli kupującym jest konsument, a wada fizyczna została stwierdzona przed upływem roku od dnia wydania rzeczy sprzedanej, domniemywa się, że wada lub jej przyczyna istniała w chwili przejścia niebezpieczeństwa na kupującego." Domniemanie, o którym mowa, jest ograniczone w swojej skuteczności. Sprzedawca może się bowiem zwolnić od odpowiedzialności, gdy kupujący wiedział o wadzie w chwili zawarcia umowy, a w przypadku sprzedaży rzeczy oznaczonych co do gatunku lub mających powstać w przyszłości, gdy kupujący wiedział o nich w chwili wydania. Sprzedawca może się również zwolnić z odpowiedzialności także w przypadku, gdy rzecz miała mieć właściwości, o których zapewniano publicznie, jeżeli kupujący będący konsumentem zapewnień tych nie znał ani, oceniając rozsądnie, nie mógł znać albo nie mogły one mieć wpływu na decyzję kupującego o zawarciu umowy sprzedaży, albo gdy ich treść została sprostowana przed zawarciem umowy sprzedaży.

Nabywca na podstawie rękojmi może odstąpić od umowy (gdy wada jest istotna) lub ubiegać się o: obniżenie ceny, wymianę przedmiotu na rzecz wolną od wad lub też usunięcie samej wady. Zgodnie z art. 560 §1 kodeksu cywilnego „Jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie". Jak wynika z tegoż przepisu, sprzedawca ma uprawnienie pozwalające mu zapobiec odstąpieniu od umowy przez kupującego oraz niweczące uprawnienie kontrahenta to obniżenia ceny poprzez usunięcie wady lub wymianę rzeczy na wolną od wad. Co istotne, jeżeli działania sprzedawcy nie doprowadziły do dostarczenia kupującemu rzeczy wolnej od wad, wtedy może on już bez ograniczeń żądać obniżenia ceny lub odstąpić od umowy. Rękojmia może zostać ograniczona, a nawet zniesiona w przypadku, gdy stroną umowy nie jest konsument.

Zapewnienie dla kupującego

Z kolei jak wynika z art. 577 ust. 1 kodeksu cywilnego „Udzielenie gwarancji następuje przez złożenie oświadczenia gwarancyjnego, które określa obowiązki gwaranta i uprawnienia kupującego w przypadku, gdy rzecz sprzedana nie ma właściwości określonych w tym oświadczeniu. Oświadczenie gwarancyjne może zostać złożone w reklamie." Gwarancja w przeciwieństwie do rękojmi nie jest obligatoryjną instytucją. Powstaje on w chwili, gdy sprzedający składa kupującemu zapewnienie, że dany produkt posiada takie, a nie inne właściwości i zobowiązuje się, do określonych działań, jeśli zapewnienie to okaże się nieprawdziwe. W orzecznictwie pojawia się również pogląd, iż gwarancja jest swoistym rozszerzeniem rękojmi – dodatkową umową zawieraną przez gwaranta obok umowy sprzedaży – którą sprzedawca może zawrzeć z nabywcą produktu. Obowiązki gwaranta określa samo oświadczenie gwarancyjne. Mogą one polegać na przykład na: wymianie rzeczy na wolną od wad, zwrocie uiszczonej ceny czy wykonaniu określonych usług.

Zdaniem autora

Jolanta Klimkiewicz, Kancelaria Radców Prawnych i Adwokatów Tokarczyk i Partnerzy

Rękojmia nie jest tożsama z gwarancją. Do podstawowych różnic między tymi instytucjami należy w szczególności to, iż rękojmia przysługuje kupującemu z mocy prawa, a gwarancja jest zależna od woli samego gwaranta. Różnice zachodzą również w kwestii czysto procesowej, jaką jest rozłożenie ciężaru dowodu. Przy rękojmi istnieje domniemanie, zgodnie z którym to sprzedawca – w przypadku terminowego skorzystania przez swojego kontrahenta z przysługujących mu uprawnień - jest obowiązany dowieść, iż wada nie powstała z przyczyn tkwiących w sprzedanej rzeczy. Przy gwarancji to uprawniony ma udowodnić, iż rzecz była obciążona wadami już w chwili jej wydania przez gwaranta.

Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z faktu, iż rękojmia i gwarancja nie są pojęciami tożsamymi. Co więcej, nie posiadają także wiedzy na temat przysługujących im praw wynikających z tych instytucji. Problemy zaczynają się w momencie, gdy po upływie krótkiego okresu od dnia zakupu kupiony towar ulegnie uszkodzeniu. Pojawia się wówczas kwestia, w jaki sposób może odzyskać zainwestowane pieniądze.

Wady towaru

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Konsumenci
Uwaga na truskawki z wirusem i sałatkę z bakterią. Ostrzeżenie GIS
Praca, Emerytury i renty
Wolne w Wielki Piątek - co może, a czego nie może zrobić pracodawca
Sądy i trybunały
Pijana sędzia za kierownicą nie została pouczona. Sąd czeka na odpowiedź SN
Sądy i trybunały
Manowska pozwała Bodnara, Sąd Najwyższy i KSSiP. Żąda dużych pieniędzy
Konsumenci
Bank cofa się w sporze z frankowiczami. Punkt dla Dziubaków