Likwidacja stanowiska pracy przez rozdzielenie zadań

Likwidacja stanowiska pracy przez rozdzielenie zadań osoby na nim pracującej to działanie w pełni uzasadnione, które nie stanowi pozornej przyczyny wypowiedzenia umowy. Podobnie jest w razie powierzenia tych zadań podmiotowi zewnętrznemu.

Publikacja: 04.05.2017 11:38

Likwidacja stanowiska pracy przez rozdzielenie zadań

Foto: 123RF

Od lat ugruntowane jest stanowisko Sądu Najwyższego, że likwidacja stanowiska pracy w  zakresie rzeczywistych zmian organizacyjnych, polegających na zmniejszeniu zatrudnienia, uzasadnia wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę. Tak Sąd Najwyższy wskazywał m.in. w postanowieniu z 2 lutego 2012 r. (II PK 252/11).

Z wyprzedzeniem

Przyjmuje się, że likwidacja stanowiska pracy stanowi rzeczywistą przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę, jeżeli jest na tyle zaawansowana, że nie ma wątpliwości co do jej wykonania. Dlatego istnienie stanowiska pracy w dniu wypowiedzenia umowy nie jest równoznaczne z brakiem rzeczywistej przyczyny, jeżeli w okresie wypowiedzenia lub w późniejszym, nieodległym czasie stanowisko to faktycznie zostaje zlikwidowane w związku z tymi zmianami.

Wypowiedzenie jest natomiast nieuzasadnione, jeżeli wskazywana przez pracodawcę przyczyna wypowiedzenia jest nieprawdziwa. Przykładem takiej nieprawdziwej przyczyny jest pozorne zmniejszenie stanu zatrudnienia, gdy na miejsce zwalnianych pracowników zatrudnia się innych.

Decyzja pracodawcy

Sądy nie są uprawnione do oceny, czy faktycznie konieczne było dokonanie zmian organizacyjnych oraz czy zmiany te będą miały korzystny skutek dla funkcjonowania firmy i doprowadzą do bardziej efektywnego jej działania. Podkreśla się bowiem, że to, czy występuje potrzeba dokonania przez pracodawcę zmian organizacyjnych, w tym likwidacji stanowiska, należy do autonomii zarządczej pracodawcy i nie podlega ocenie sądu. Zwracał na to uwagę Sąd Najwyższy w wyroku z 3 listopada 2010 r. (I PK 93/10).

Rozdział obowiązków

W praktyce często bywa sporne określenie, czy w sytuacji, gdy szef zdecydował o rozdzieleniu zadań pracownika na innych zatrudnionych można mówić o likwidacji stanowiska pracy uzasadniającego wypowiedzenie umowy o pracę. Pracownicy w odwołaniach od wypowiedzenia kwestionują takie decyzje pracodawcy podnosząc, że zmiana podziału obowiązków świadczy o pozorności likwidacji stanowiska pracy, bo ich zadania dalej są wykonywane. Na tej podstawie domagają się albo przywrócenia do pracy albo zasądzenia odszkodowania od firmy.

Taka argumentacja nie znajduje jednak uznania w sądach pracy. Wręcz przeciwnie – przyjmują one, że rozdzielenie zadań związanych ze zlikwidowanym stanowiskiem pracy między pracowników pozostałych po rozwiązaniu stosunku pracy z pracownikiem zatrudnionym na tym stanowisku, nie daje podstaw do uznania niezasadności wypowiedzenia umowy o pracę tej osobie. Pracodawca ma bowiem prawo zmniejszyć liczbę pracowników przez likwidację stanowiska i inaczej rozdzielić związane z nim zadania w celu np. bardziej racjonalnego wykonywania zadań zakładu i racjonalizacji kosztów. Tak wskazywał wyraźnie Sąd Najwyższy w wyroku z 20 maja 2014 r. (I PK 271/13).

Sąd nie może uznać, że wypowiedzenie było nieuzasadnione, gdyż pracodawca miał możliwość dalszego zatrudniania pracownika, który – zdaniem sądu – miał odpowiednie i lepsze od niektórych innych pracowników kwalifikacje do wykonywania pracy w danym zakładzie. Zwracał na to uwagę SN w wyroku z 3 września 2013 r. (I PK 41/13).

Z pewnością jest to rozstrzygnięcie korzystne dla pracodawców, gdyż ułatwia im dokonywanie zmian organizacyjnych i pozwala na zwalnianie zbędnych pracowników w razie faktycznego rozdzielenia ich zadań na innych zatrudnionych.

Przykład

Pan Adam był zatrudniony jako mechanik w stacji pomp znajdującej się w fabryce betonu. Wobec ograniczenia produkcji w fabryce, szef postanowił rozdzielić obowiązki pana Adama na dwóch innych pracowników zatrudnionych w tej stacji, tj. majstra i konserwatora maszyn. Gdy pan Adam otrzymał wypowiedzenie umowy o pracę, w którym jako przyczynę wypowiedzenia wskazano likwidację jego stanowiska pracy wobec zmian organizacyjnych w firmie i związanego z tym zmniejszenia zatrudnienia, złożył odwołanie do sądu pracy. Domagał się przywrócenia do pracy twierdząc, że likwidacja jego stanowiska pracy jest pozorna, gdyż faktycznie nadal jego zadania są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania stacji pomp. Sąd jednak oddalił jego powództwo, gdyż likwidacja stanowiska pracy była rzeczywista. Doszło bowiem do rozdzielenia jego obowiązków pomiędzy pozostałych pracowników firmy i nie zatrudniono nikogo innego na jego miejsce.

—Ryszard Sadlik, sędzia Sądu Okręgowego w Kielcach

Powierzenie na zewnątrz

Wypowiedzenie umowy o pracę jest uzasadnione także wtedy, gdy dotychczasowe obowiązki zwalnianego pracownika powierzono podmiotowi zewnętrznemu, współpracującemu z firmą na podstawie umowy cywilnoprawnej (np. umowy o świadczenie usług). Zatem prawidłowe jest zwolnienie pracownika, gdy jego zadania przejęła inna firma współpracująca z pracodawcą. Tak też konsekwentnie wskazywano w orzecznictwie sądowym. Wyjaśniano w nim, że powierzenie obsługi prawnej podmiotowi zewnętrznemu uzasadnia wypowiedzenie umowy o pracę radcy prawnemu, choćby jego stanowisko nie zostało formalnie zlikwidowane przez zmianę regulaminu organizacyjnego (wyrok SN z 12 grudnia 2001 r., I PKN 733/00). Podobnie uznano, że powierzenie przez pracodawcę dotychczasowych obowiązków głównego księgowego, sprowadzających się do obsługi rachunkowej przedsiębiorstwa, osobie wykonującej te zadania na podstawie umowy cywilnoprawnej, stanowi likwidację stanowiska pracy będącą uzasadnioną przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę (wyrok SN z 12 lipca 2001 r., I PKN 541/00).

Od lat ugruntowane jest stanowisko Sądu Najwyższego, że likwidacja stanowiska pracy w  zakresie rzeczywistych zmian organizacyjnych, polegających na zmniejszeniu zatrudnienia, uzasadnia wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę. Tak Sąd Najwyższy wskazywał m.in. w postanowieniu z 2 lutego 2012 r. (II PK 252/11).

Z wyprzedzeniem

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Prawo dla Ciebie
TSUE nakłada karę na Polskę. Nie pomogły argumenty o uchodźcach z Ukrainy
Praca, Emerytury i renty
Niepokojące zjawisko w Polsce: renciści coraz młodsi
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Aplikacje i egzaminy
Postulski: Nigdy nie zrezygnowałem z bycia dyrektorem KSSiP