Ksiądz Peciak zostanie Sprawiedliwym?

Do Instytutu Yad Vashem trafił wniosek o przyznanie ks. Ludwikowi Peciakowi z Kołomyi medalu Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.

Aktualizacja: 26.10.2017 21:51 Publikacja: 25.10.2017 19:21

Ksiądz Ludwik Peciak (drugi z lewej, pod parasolem) w czasie spływu kajakowego w 1935 r.

Ksiądz Ludwik Peciak (drugi z lewej, pod parasolem) w czasie spływu kajakowego w 1935 r.

Foto: NAC

To bohater kilku artykułów w „Rzeczpospolitej". Materiały na temat księdza przesłała do Jerozolimy bliska znajoma Amalii Sandberg-Mesner, której historię opisaliśmy.

Kobieta ma teraz 93 lata i mieszka w Montrealu w Kanadzie. Jest najprawdopodobniej ostatnią żyjącą osobą, której ksiądz Peciak uratował życie. Do Instytutu trafiło m.in. potwierdzone notarialnie świadectwo osoby ocalonej, książka opisująca jej historię, kopia zaświadczenia wydanego przez duchownego dla innej osoby, a także artykuły z „Rzeczpospolitej". Na razie nie wiadomo, jakie kroki w tej sprawie podejmie Instytut.

Amalia Sandberg pochodziła z Zaleszczyk, na kresach Rzeczypospolitej. Kilka miesięcy po wybuchu wojny przeniosła się z rodziną do Kołomyi (dzisiaj na Ukrainie). W lutym 1942 r. Niemcy zamknęli ich w getcie.

„10 października 1942 r. SS-mani z psami otoczyli getto i przystąpili do jego likwidacji" – napisała we wspomnieniach „Światło w mroku". Niemcy wepchnęli jej rodzinę do wagonów. Młodej Żydówce wraz z siostrą Lolą i kuzynką Jasią udało się uciec przez dziurę po wyrwanej desce. Pomógł im przyjaciel Albin Thiel.

To on w imieniu ukrywających się Żydówek zwrócił się o pomoc do ks. Ludwika Peciaka, proboszcza z Kołomyi. Poprosił o wyrobienie dla kobiet fałszywych metryk chrztu. Duchowny przekazał mu takie dokumenty. Na tej podstawie Niemcy wydali im dowody tożsamości. Dwie kobiety wraz z Albinem Thielem do końca wojny udawały, że są rodziną. Zamieszkały we Lwowie, a potem w Bóbrce koło Krosna. Dzięki temu przeżyły wojnę.

Kilka lat temu Albin Thiel – na wniosek Mili Sandberg-Mesner – pośmiertnie został uhonorowany medalem Sprawiedliwego. Teraz o to wyróżnienie stara się ona dla ks. Peciaka.

11 listopada 1942 r. ksiądz został aresztowany wraz ze swoimi współpracownikami m.in. za pomoc udzielaną Żydom. Z więzienia w Kołomyi ks. Peciak został przewieziony do lwowskich Brygidek, stamtąd do niemieckiego obozu koncentracyjnego na Majdanku. Jak ustaliliśmy, przebywał tam do 31 marca 1943 r. Wtedy zapadła decyzja o przewiezieniu go do obozu koncentracyjnego Flossenburg. Z relacji Jana Peciaka, kuzyna księdza, do której dotarliśmy, wynika, że duchowny zmarł w trakcie transportu 16 kwietnia 1943 r.

Z notki, którą udostępnił nam dr Dariusz Golik, historyk z krakowskiego IPN, wynika, że Ludwik Peciak urodził się 13 sierpnia 1889 r. w miejscowości Rojówka na Podhalu. W 1912 r. wstąpił do seminarium duchownego we Lwowie, święcenia kapłańskie przyjął w lipcu 1918 r. w kościele w Tęgoborzy, a od 1931 r. był w Kołomyi.

Medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata za ratowanie w czasie wojny Żydów jest przyznawany od 1963 r. przez izraelski Instytut Pamięci Narodowej Yad Vashem. Dotychczas otrzymało go prawie 25 tys. osób z 47 krajów, w tym prawie 6,8 tys. Polaków.

To bohater kilku artykułów w „Rzeczpospolitej". Materiały na temat księdza przesłała do Jerozolimy bliska znajoma Amalii Sandberg-Mesner, której historię opisaliśmy.

Kobieta ma teraz 93 lata i mieszka w Montrealu w Kanadzie. Jest najprawdopodobniej ostatnią żyjącą osobą, której ksiądz Peciak uratował życie. Do Instytutu trafiło m.in. potwierdzone notarialnie świadectwo osoby ocalonej, książka opisująca jej historię, kopia zaświadczenia wydanego przez duchownego dla innej osoby, a także artykuły z „Rzeczpospolitej". Na razie nie wiadomo, jakie kroki w tej sprawie podejmie Instytut.

Pozostało 80% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Historia
Pomogliśmy im odejść z honorem. Powstanie w getcie warszawskim
Historia
Jan Karski: nietypowy polski bohater
Historia
Yasukuni: świątynia sprawców i ofiar
Historia
„Paszporty życia”. Dyplomatyczna szansa na przetrwanie Holokaustu
Historia
Naruszony spokój faraonów. Jak plądrowano grobowce w Egipcie