Opowieści o zapomnianych bohaterach

Film o czeskim piosenkarzu Karelu Krylu zwyciężył w IX Festiwalu Niepokorni Niezłomni Wyklęci, który został zorganizowany w Gdyni.

Aktualizacja: 01.10.2017 07:17 Publikacja: 01.10.2017 00:14

Projekt "Puls wolności" w wykonaniu Orkiestry Wielkich Bębnów towarzyszył festiwalowi w Gdyni.

Projekt "Puls wolności" w wykonaniu Orkiestry Wielkich Bębnów towarzyszył festiwalowi w Gdyni.

Foto: materiały prasowe

Statuetka Złoty Opornik została przekazana w ręce reżyserki Krystyny Krauze. Jej film opowiada historię Karela Kryla, barda czechosłowackiej opozycji.

Jury konkursu filmowego w skład, którego wchodzili przewodniczący Maciej Drygas oraz Jan Ruman, prof. Piotr Niwiński, Tadeusz Szyma i Michał Bożek, przyznało też wyróżnienia. Otrzymały je filmy: „Jak Oskar komunę obalał" w reżyserii Piotra Kucińskiego i Mirosława Basaja, za dokument o naukowcach z Solidarności Walczącej, którzy potrafili zaprząc satelitę do walki z komuną. Wyróżniono też obraz „Polski nie zniszczy nic na świecie. Historia chorążego Antoniego Dołęgi" w reżyserii Bogny Bender-Motyki, która opowiedziała historię żołnierza, który poszukiwany przez bezpiekę, nie ujawnił się aż do swojej śmierci w 1982 roku i został w tajemnicy pochowany przez przyjaciół. Wyróżniono też dokument „Mój przyjaciel Laluś" Dariusza Walusiaka, opisujący koszmar komunistycznych represji wobec żołnierzy wyklętych oraz ich bliskich żyjących z piętnem dzieci bandytów. Równorzędne wyróżnienie otrzymała też Ewa Szakalicka za film „Podwójnie wyklęty". Opowiada on losy kapitana Romualda Rajsa „Burego", który został aresztowany w listopadzie 1948 roku przez UB i skazany w pokazowym procesie na karę śmierci. Do dzisiaj ciąży na nim zarzut ludobójstwa, który podtrzymuje pion śledczy IPN.

W konkursie głównym wzięło bierze udział 30 filmów poświęconych polskim zmaganiom o wolność i niepodległość w latach 1939-89 (do konkursu zostało zgłoszonych w sumie 100 filmów).

Obraz Ewy Szakalickiej zdobył też Nagrodę Główną Dyrektora Festiwalu, a także I nagrodę im. Janusza Krupskiego „za odwagę i trud w poszukiwaniu tematów oraz postaci niepokornych, niezłomnych, wyklętych". Drugim filmem nagrodzonym I lokatą w tej ostatniej kategorii został film „Polski nie zniszczy nikt na świeci. Historia chorążego Antoniego Dołęgi".

Jury konkursu radiowego w składzie Anna Sekudewicz, Anna Wiśnicka, Krzysztof Skowroński przyznało nagrodę główną za dokument radiowy audycji „Wilno, krew i łzy" Jolanty Rudnik (Polskie Radio), która opisuje zbrodnię dokonaną w czasie wojny przez Litwinów w Ponarach koło Wilna. Wyróżniono też audycje: „Kordian i Helena" – Alicji Grembowicz i Ireny Piłatowskiej (Studio Reportażu i Dokumentu Polskiego Radia Warszawa) oraz „Napiętnowani" Mariusza Kamińskiego (Polskie Radio Lublin), „Świadectwo" Cezarego Galka (Radio Zachód) i „Bohaterowie drugiego szeregu" Małgorzaty Furgi i Anny Kolmer (Polskie Radio Szczecin).

Nagrodę „Źródło" dla pasjonatów historii, którzy swoją pracą, wiedzą oraz doświadczeniem inspirują twórców filmowych do podejmowania tematyki historycznej otrzymała Lidia Lwow-Eberle, legendarna sanitariuszka oddziału „Łupaszki", bohaterka ponad 30 filmów dokumentalnych.

Nagroda im. Bł. ks. Władysława Bukowińskiego za umiejętne opowiadanie historii w literaturze przyznana została Janowi Polkowskiemu.

Nagrodę Prezesa Telewizji Polskiej otrzymał film Małgorzaty Bramy – „Kazimierz Leski".

Sygnety Niepodległości trafiły zaś do płk Jerzego Stawskiego ps. Lubicz, jednego z ostatnich żyjących żołnierzy „Warszyca" oraz ppor. Wacława Szaconia podkomendnego „Uskoka", czterokrotnie skazanego na karę śmierci.

Drzwi do wolności czyli wyróżnienie przyznawane za odwagę oraz poświecenie bohaterom drugiego planu, wspierających działania podziemia niepodległościowego otrzymali : kpt. Maria Mirecka-Loryś żołnierz Armii Krajowej, działaczka na rzecz Polonii w USA; Barbara Barszcz za pomoc i udzielenie schronienia małżeństwu Kuklińskim tuż przed ich ucieczką do Stanów Zjednoczonych; Małgorzata i Jerzy Mrozowie za zaangażowanie i pomoc młodzieży z Grup Oporu; Hanna Łukowska współorganizatorka Solidarności Walczącej, ukrywała Kornela Morawieckiego; mieszkańcy wsi z okolic Łukowa i Trzebieszowa którzy ukrywali i pomagali Antoniemu Dołędze „Zniczowi" ostatniemu Żołnierzowi Wyklętemu; ks. Stanisław Małkowski legendarny działacz opozycji, kapelan Solidarności, przyjaciel ks. Jerzego Popiełuszki; Jan Petykiewicz wybitny fizyk, w czasie stanu wojennego pomagał studentom Politechniki, ukrywał Janusza Krupskiego; pośmiertnie Olga Johann bohaterka drugiego planu, wspierała działaczy Solidarności; Maria Wittner walczyła w powstaniu węgierskim, skazana na karę śmierci jako 18-letnia dziewczyna; Josef Mašin żołnierz czeskiego podziemia antykomunistycznego; Burke Shelley wokalista walijskiego zespołu Budgie, w czasie stanu wojennego zagrał dla Polaków w Trójmieście.

Platynowy Opornik za całokształt twórczości otrzymał Paweł Woldan twórca ponad 80 filmów dokumentalnych, laureat wielu nagród filmowych. Na festiwalu został zaprezentowany jego spektakl „Wierność" wyreżyserowany dla Teatru TV. Obraz poświęcony jest ks. Jerzemu Popiełuszce.

W sobotę wieczorem odbyła się gala zamknięcia festiwalu. Podczas czterech dni jego trwania odbyły się m.in. pokazy filmów o polskiej historii najnowszej, filmy dokumentalne, dokumenty radiowe, koncerty, przedstawienia multimedialne, instalacje artystyczne, moda, warsztaty, wystawy, panele dyskusyjne.

Przy Festiwalu NNW powstał, wyjątkowy w skali całego kraju „Projekt Młodzi dla Historii", skierowany do młodzieży. Filmy ludzi młodych, sztuki teatralne oraz stylizacje modowe towarzyszyły projekcjom profesjonalistów i stały się okazją do wzajemnych inspiracji.

Ważnym punktem Festiwalu NNW były spotkania branżowe – seminaria czy Pitching Forum. Odbyły się publiczne prezentacje projektów filmów będących jeszcze w fazie przygotowań tzw. developmentu, których twórcy poszukują środków na dofinansowanie produkcji i szeroką dystrybucję.

W wydarzeniach festiwalowych uczestniczyli świadkowie historii m.in. Maria Mirecka-Loryś, Lidia Lwow-Eberle, Maria Wittner z Węgier, Wacław Szacoń, Jerzy Widejko, Zdzisław Życieński, Kornel Morawiecki, Andrzej Kołodziej.

Gali zamknięcia Festiwalu NNW w gdyńskim Teatrze Muzycznym i towarzyszył koncert Puls Wolności na pobliskim Placu Grunwaldzkim. Na scenie teatru wystąpił zaś Marcin Wyrostek z zespołem Corazon, Stan Borys, Monika Borzym, Marek Piekarczyk, Łukasz Juszkiewicz, Natalia Sikora, Norbert „Smoła" Smoliński, Bartosz Szymoniak.

Festiwal NNW działa przez cały rok. W kraju i zagranicą organizowane są retrospektywy, dające możliwość obejrzenia filmów także tym odbiorcom, którzy nie mogli dotrzeć do Gdyni.

Statuetka Złoty Opornik została przekazana w ręce reżyserki Krystyny Krauze. Jej film opowiada historię Karela Kryla, barda czechosłowackiej opozycji.

Jury konkursu filmowego w skład, którego wchodzili przewodniczący Maciej Drygas oraz Jan Ruman, prof. Piotr Niwiński, Tadeusz Szyma i Michał Bożek, przyznało też wyróżnienia. Otrzymały je filmy: „Jak Oskar komunę obalał" w reżyserii Piotra Kucińskiego i Mirosława Basaja, za dokument o naukowcach z Solidarności Walczącej, którzy potrafili zaprząc satelitę do walki z komuną. Wyróżniono też obraz „Polski nie zniszczy nic na świecie. Historia chorążego Antoniego Dołęgi" w reżyserii Bogny Bender-Motyki, która opowiedziała historię żołnierza, który poszukiwany przez bezpiekę, nie ujawnił się aż do swojej śmierci w 1982 roku i został w tajemnicy pochowany przez przyjaciół. Wyróżniono też dokument „Mój przyjaciel Laluś" Dariusza Walusiaka, opisujący koszmar komunistycznych represji wobec żołnierzy wyklętych oraz ich bliskich żyjących z piętnem dzieci bandytów. Równorzędne wyróżnienie otrzymała też Ewa Szakalicka za film „Podwójnie wyklęty". Opowiada on losy kapitana Romualda Rajsa „Burego", który został aresztowany w listopadzie 1948 roku przez UB i skazany w pokazowym procesie na karę śmierci. Do dzisiaj ciąży na nim zarzut ludobójstwa, który podtrzymuje pion śledczy IPN.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Historia
Pomogliśmy im odejść z honorem. Powstanie w getcie warszawskim
Historia
Jan Karski: nietypowy polski bohater
Historia
Yasukuni: świątynia sprawców i ofiar
Historia
„Paszporty życia”. Dyplomatyczna szansa na przetrwanie Holokaustu
Historia
Naruszony spokój faraonów. Jak plądrowano grobowce w Egipcie