Marnotrawienie to największy grzech ludzkości

Weź – wyprodukuj – zużyj – wyrzuć. Na takim schemacie opiera się gospodarka linearna. Gospodarka o obiegu zamkniętym to jej przeciwieństwo. W tym przypadku wartość produktów, materiałów i zasobów utrzymywana jest w obiegu tak długo, jak to możliwe, a wytwarzanie odpadów ograniczone jest do minimum. Jest to model zrównoważony, niskoemisyjny, zasobooszczędny i konkurencyjny i właśnie do niego dąży IKEA.

Działalność na trzech poziomach

IKEA jest pierwszą dużą firmą w Polsce, która uzyskała niezależność energetyczną – sześć farm wiatrowych produkuje więcej energii, niż zużywają biura, sklepy, centra handlowe i dystrybucyjne. 92,5 proc. odpadów z działalności sklepów zostało przekazanych do recyklingu materiałowego i energetycznego. Transformacja ku gospodarce o obiegu zamkniętym jest kolejnym krokiem w rozwoju firmy.

– Pragniemy, aby IKEA wywierała pozytywny wpływ na życie ludzi i środowisko. Oznacza to m.in., że musimy odegrać swoją rolę w transformacji ku gospodarce o obiegu zamkniętym. Robimy to, eliminując marnotrawstwo z całego łańcucha wartości oraz umożliwiając ludziom prowadzenie bardziej zrównoważonego życia w domu. Wspiera nas w tym globalna strategia Grupy IKEA – wyjaśnia Katarzyna Dulko-Gaszyna, kierownik ds. zrównoważonego rozwoju IKEA Retail.

Gospodarka o obiegu zamkniętym w IKEA oznacza działalność na trzech poziomach: projektowania i tworzenia produktów, działalności operacyjnej IKEA oraz współpracy z klientem w celu zapewnienia długotrwałej wartości produktu.

Zrównoważone surowce i materiały

Jak mówią przedstawiciele IKEA, jedną z nadrzędnych zasad w jej działalności jest wybieranie niemal wyłącznie zrównoważonych surowców i materiałów. Od 2015 r. cała bawełna wykorzystywana w produktach pochodzi z bardziej zrównoważonych źródeł. Aby zapewnić lepszą dla ludzi i środowiska uprawę bawełny, to jest taką, podczas której zużywa się mniej wody i pestycydów, jednocześnie dbając o godne płace farmerów, razem z innymi organizacjami IKEA współtworzyła Better Cotton Initiative (BCI). Korzysta z łatwo odnawialnych surowców, jak bambus i hiacynt wodny. Spółka pracuje także nad tym, by do 2020 r. produkować meble wyłącznie z drewna z bardziej zrównoważonych źródeł, czyli z certyfikatem FSC (Forest Stewardship Council) lub z recyklingu.

Surowce odnawialne są bardzo istotne dla IKEA, ale równie wartościowym źródłem ich pozyskiwania jest recykling papieru, szkła czy plastiku. Każdego roku na całym świecie zużywanych jest ok. 100 mld butelek PET, a zaledwie 30 proc. jest ponownie przetwarzanych. IKEA wykorzystuje je w charakterze folii pokrywającej fronty szafek kuchennych, z jednej strony dając im szansę na drugie życie, z drugiej – udowadniając, że recykling to właściwa droga. Przykładem takiego wykorzystania materiałów z recyklingów są fronty kuchenne KUNGSBACKA, wykonane w 100 proc. z certyfikowanego drewna (FSC) pochodzącego z recyklingu oraz plastikowej folii wyprodukowanej z ponownie przetworzonych butelek PET.

Inne przykłady takich produktów w duchu gospodarki obiegu zamkniętego, to: podkładka na biurko SKRUTT wykonana w 50 proc. z plastiku z recyklingu własnych opakowań IKEA czy pudełka z serii TJENA – wytworzone z surowców odnawialnych, w tym w 80 proc. z papieru z recyklingu. Obecnie trwa także badanie możliwości ponownego wykorzystania odpadów, które stanowią większe wyzwanie, gdyż ich odzysk nie jest jeszcze powszechny – jak płyty drewnopochodne czy części składowe materacy.

Firma doskonale zdaje sobie sprawę, że aby jej produkty spełniały założenia GOZ, należy je projektować tak, by były trwałe, by można je było ponownie wykorzystać, zmienić ich przeznaczenie, naprawić, odsprzedać lub zdemontować i poddać recyklingowi. Liczy się też opakowanie – już 13 lat po powstaniu firmy, w 1956 r., IKEA wprowadziła płaskie opakowania dla jednego ze stolików, a potem do innych przedmiotów. Taki kształt wpływa nie tylko na efektywność transportu, ale także na zmniejszoną emisję CO2 podczas przewożenia produktów.

IKEA poprzez wymogi, jakie stawia swoim dostawcom i poddostawcom w standardzie IWAY (czyli kodeks postępowania dla dostawców), podnosi standardy biznesowe polskiego rynku w stronę zrównoważonego rozwoju i gospodarki o obiegu zamkniętym. Niektóre rzeczy nie podlegają kompromisom: bezpieczeństwo, minimalna płaca, szacunek dla ludzi, troska o środowisko.

Zrównoważona IKEA

Założyciel IKEA Ingvar Kamprad już w 1976 roku napisał, że „marnotrawstwo surowców to największy grzech ludzkości". Celem firmy jest eliminowanie go na wszelkich etapach działalności operacyjnej. Od 2012 roku polskie sklepy IKEA mają zamknięty obieg papieru i kartonów, czyli 100 proc. trafia do recyklingu. Obecnie IKEA Retail w Polsce analizuje obieg odpadów w całej swojej działalności, aby zoptymalizować gospodarkę odpadami i w jak największym stopniu dostosować ją do modelu GOZ.

Celem IKEA jest, aby w ciągu najbliższych ośmiu lat, czyli do 2025 r., odpady drewniane i plastikowe pochodzące z lokalnych sklepów były wykorzystywane jako surowce wtórne w łańcuchu dostaw.

Grupa IKEA założyła w swojej globalnej strategii zrównoważonego rozwoju „People and Planet Positive", że do 2020 r. będzie wytwarzać tyle energii, ile zużywa we wszystkich swoich budynkach na całym świecie. Mając na względzie ten cel, Grupa montuje kolejne instalacje fotowoltaiczne na ich dachach – do tej pory już 730 tys. modułów fotowoltaicznych. Już w 1997 r. na dachu sklepu w Älmhult w Szwecji zostały zainstalowane panele fotowoltaiczne, które wytwarzają energię elektryczną do dzisiaj. W tamtym czasie była to największa taka instalacja w całej Skandynawii. Obecnie, na pięciu rynkach na świecie IKEA oferuje możliwość zakupu instalacji fotowoltaicznych „pod klucz" dla indywidualnych prosumentów. W Polsce oferta ta jest dostępna od kwietnia 2017 roku.

Grupa IKEA inwestuje również w farmy wiatrowe – posiada 415 turbin w 11 krajach. W Polsce zlokalizowanych jest 80 turbin w sześciu farmach wiatrowych na terenie całego kraju – wytwarzają one do 473 GWh rocznie, co odpowiada średniemu zużyciu energii przez blisko 224 tys. gospodarstw domowych rocznie. Biorąc pod uwagę emisję CO2, to tak, jakby z naszych dróg zniknęło 150 tys. samochodów.

Łącznie IKEA zainwestowała już ponad 1,5 mld euro w odnawialne źródła energii i zobowiązała się do zainwestowania kolejnych 600 mln euro. W sumie w ramach realizowania strategii „People & Planet Positive" ma być zainwestowanych 3 mld euro w niezależność energetyczną i surowcową.

IKEA jest również członkiem Circular Economy 100, pionierskiej globalnej platformy założonej przez Fundację Ellen MacArthur mającej na celu zachęcanie biznesu, rządów i organizacji do transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym.

Gospodarka o obiegu zamkniętym w Twoim domu

Jak uważają przedstawiciele IKEA, każda firma powinna się skupić na tym, co robi najlepiej – na swojej branży, a poprzez swój przykład, wymagania i standardy dla kontrahentów promować i zachęcać partnerów biznesowych do zrównoważonego rozwoju.

– Wiemy, że nasi klienci chcą żyć w sposób bardziej zrównoważony – zdrowiej i oszczędniej. Chcemy im w tym pomagać, inspirując ich i będąc ich przewodnikiem. Pracujemy nad tym, aby nasze produkty były trwałe, łatwe w utrzymaniu i naprawie, a także mogły być poddane recyklingowi, były wykonane z materiałów odnawialnych lub surowców wtórnych i z recyklingu – myślimy o tym już na etapie projektowania – mówi Katarzyna Dulko-Gaszyna. – IKEA inspiruje Polaków do prowadzenia bardziej zrównoważonego życia. Poprzez swoje rozwiązania i produkty pokazujemy, jak łatwo oszczędzać wodę i energię elektryczną, jak zmniejszyć ilość odpadów, które wytwarzamy w naszych domach oraz jak je segregować. Zachęcamy do niemarnowania żywności poprzez jej odpowiednie przechowywanie.

IKEA dba też o to, aby asortyment sklepów w jak największym stopniu był dostosowany do wymogów GOZ. Przykładowo, wśród produktów oświetlenia znajdują się tylko te, które wykorzystują technologię LED lub są z nią kompatybilne. Żarówki LED mają dłuższą żywotność, więc wytwarza się mniej odpadów. Nie zawierają też niebezpiecznej dla zdrowia ludzi i środowiska rtęci.

Klienci w sklepach IKEA mogą również przekazać drobny sprzęt do recyklingu oraz oddać zużyty materac przy zakupie nowego. Wielu odwiedzających IKEA korzysta z tej możliwości. – Wiemy, że nasi klienci czują się źle, wyrzucając funkcjonujące produkty. W związku z tym IKEA Retail w Polsce rozpoczyna pracę nad wprowadzeniem innowacyjnych usług i aktywności, które dadzą „Drugie życie meblom" – pozwolą na wydłużenie czasu ich życia i zwiększenie zadowolenia naszych klientów – mówi Katarzyna Dulko-Gaszyna.

By ludziom żyło się lepiej

Gospodarka o obiegu zamkniętym generuje wiele możliwości rozwoju innowacji oraz zwiększania oszczędności. IKEA chce promować aktywne podejście do mierzenia się z wyzwaniami, takimi jak wyczerpujące się zasoby, znaczące zanieczyszczenia środowiska i postępujące zmiany klimatu. Dlatego firmie zależy, żeby dzielić się naszym oświadczeniem i umożliwiać innym korzystanie ze sprawdzonych rozwiązań.

– Naszą ambicją jest być globalnym liderem gospodarki o obiegu zamkniętym. Jeśli nadal mamy odpowiadać na potrzeby i marzenia wielu ludzi, mając do dyspozycji zasoby tylko jednej planety, przejście do gospodarki o obiegu zamkniętym jest niezbędne – podsumowuje Katarzyna Dulko-Gaszyna.