Opieszała kontrola podatkowa zakwestionowana przez NSA

Fiskus nie może sprawdzać spółki ponad dwa lata. Musi zakończyć czynności w dwa miesiące.

Aktualizacja: 08.11.2016 08:08 Publikacja: 07.11.2016 18:36

Opieszała kontrola podatkowa zakwestionowana przez NSA

Foto: 123RF

Najnowszy wyrok sądu daje firmom nadzieję na pozbycie się przedłużającej się kontroli podatkowej. Sąd uznał, że trwająca ponad dwa lata kontrola to przewlekłość, która utrudnia funkcjonowanie firmy. I nakazał ją zakończyć w dwa miesiące.

– To ważne orzeczenie, dotyczy jednego z największych, nierozwiązanych od lat, problemów gospodarczych – mówi doradca podatkowy Andrzej Sadowski.

W sprawie szło o mikroprzedsiębiorstwo, które w lipcu 2014 r. wystąpiło do urzędu skarbowego o zwrot blisko 1 mln zł VAT. Fiskus wypłacił całą kwotę, ale jednocześnie wszczął kontrolę rozliczeń. Miał podejrzenie, że firma, której kontrahenci pochodzili m.in. ze Słowacji, Holandii i Węgier, uczestniczy w karuzeli podatkowej.

Przedłużanie bez końca

Urząd dziewięciokrotnie zawiadamiał spółkę o przedłużeniu czynności, bez podania ostatecznego terminu ich zakończenia. Uzasadniał to m.in. koniecznością zwracania się o pomoc do zagranicznych administracji podatkowych.

Spółka bezskutecznie składała ponaglenia do izby skarbowej. Jej cierpliwość skończyła się po prawie dwóch latach i wtedy złożyła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku skargę na przewlekłość. Zarzuciła fiskusowi m.in. usilne poszukiwanie jakichkolwiek uchybień w firmach, z którymi nie prowadziła nawet transakcji.

WSA uznał skargę i nakazał organom podatkowym zakończyć kontrolę w ciągu dwóch miesięcy. Przypomniał, że zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej u mikroprzedsiębiorców maksymalny czas trwania wszystkich kontroli w jednym roku kalendarzowym wynosi tylko 12 dni roboczych. Sąd uznał, że prowadzenie kontroli ponad dwa lata jest przewlekłe, niezależnie od przyczyn. Narusza też wymóg zakończenia jej bez zbędnej zwłoki, przewidziany w ordynacji podatkowej.

Urząd ma sposoby

– Urzędy mają niestety wiele narzędzi, by przedłużać kontrole, i bardzo często z nich korzystają. Tłumaczą np., że przedłużenie nastąpiło z przyczyn niezależnych od organu podatkowego, jak oczekiwanie na odpowiedź innego urzędu – mówi Dariusz Malinowski, partner w KPMG w Polsce.

Jego zdaniem skarga na przewlekłość nie rozwiązuje problemu, gdyż na orzeczenie też trzeba czekać. Białostocki sąd wydał je w pół roku. Nie każdy sąd jest tak szybki, a ponadto fiskusowi przysługuje skarga do NSA.

Według Agnieszki Durlik z Krajowej Izby Gospodarczej kontrole są tak uciążliwe, bo urzędnicy „mieszkają" w firmie. Bardzo często żądają od przedsiębiorcy osobnego pokoju do pracy. To szczególnie kłopotliwe dla małych podmiotów, gdyż muszą oddelegować jednego pracowników, zwykle księgową, do obsługi kontrolerów.

sygnatura akt: I SAB/Bk 4/16

Opinia

Jerzy Kuprianowicz, doradca podatkowy w kancelarii JKDP, pełnomocnik w opisywanej sprawie

Uzasadnienie wyroku może być wskazówką dla firm w podobnej sytuacji. Sąd potwierdził, że kontrola podatkowa nie może w jakimkolwiek zakresie utrudniać funkcjonowania przedsiębiorstwa. Należy jednak pamiętać, że skarga na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie kontroli musi być odpowiednio sformułowana, by nie została odrzucona przez sąd bez merytorycznego rozpoznania. Z postanowień sądów wynika bowiem, że niedopuszczalna jest skarga ogólna (I SAB/Wr 32/15 i I SAB/Lu 1/16) na przewlekłe prowadzenie kontroli. Może dotyczyć wyłącznie poszczególnych czynności lub aktów podejmowanych przez fiskusa w prowadzonej kontroli podatkowej.

KTO KONTROLUJE FIRMY

Kontrole przedsiębiorców może przeprowadzać ok. 40 różnych instytucji. Są to m.in. Najwyższa Izba Kontroli, prokuratura, Policja, Państwowa Straż Pożarna, Służba Celna, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Państwowa Inspekcja Pracy, Inspekcja Ochrony Środowiska, urzędy skarbowe i urzędy kontroli skarbowej.

W praktyce najczęściej kontrole firm przeprowadzają: urzędy skarbowe i urzędy kontroli skarbowej, urzędy celne, Państwowa Inspekcja Pracy i Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Możliwość przeprowadzania kontroli bez limitu czasu w danym roku kalendarzowym mają: Państwowa Inspekcja Pracy, Państwowa Inspekcja Sanitarna w zakresie bezpieczeństwa żywności oraz Inspekcja Handlowa w zakresie rzetelności sprzedaży.

Zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej maksymalny czas trwania kontroli zależy od wielkości przedsiębiorstwa. Dla mikroprzedsiębiorców limit ten wynosi 12 dni roboczych, dla małych przedsiębiorców – 18 dni roboczych, średnich – 24 dni roboczych i pozostałych – 48 dni roboczych.

Nie można równocześnie podejmować i prowadzić więcej niż jednej kontroli działalności przedsiębiorcy. Wyjątkiem jest m.in. sytuacja, gdy kontrola dotyczy zasadności dokonania zwrotu podatku VAT przed dokonaniem tego zwrotu.

Najnowszy wyrok sądu daje firmom nadzieję na pozbycie się przedłużającej się kontroli podatkowej. Sąd uznał, że trwająca ponad dwa lata kontrola to przewlekłość, która utrudnia funkcjonowanie firmy. I nakazał ją zakończyć w dwa miesiące.

– To ważne orzeczenie, dotyczy jednego z największych, nierozwiązanych od lat, problemów gospodarczych – mówi doradca podatkowy Andrzej Sadowski.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
Słynny artykuł o zniesławieniu ma zniknąć z kodeksu karnego
Prawo karne
Pierwszy raz pseudokibice w Polsce popełnili przestępstwo polityczne. W tle Rosjanie
Podatki
Kiedy ruszy KSeF? Ministerstwo Finansów podało odległy termin
Konsumenci
Sąd Najwyższy orzekł w sprawie frankowiczów. Eksperci komentują
Podatki
Ministerstwo Finansów odkryło karty, będzie nowy podatek. Kto go zapłaci?
Materiał Promocyjny
Co czeka zarządców budynków w regulacjach elektromobilności?