Pakiet MiFID2/MiFIR, (na który składają się przede wszystkim dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE z 15 maja 2014 r. („MiFID2") oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 600/2014 z 15 maja 2014 r. („MiFIR")) będzie się stosować od 3 stycznia 2018 r.
Testowanie wiedzy i doświadczenia
Współpraca firmy inwestycyjnej i klienta rozpocznie się od sprawdzenia wiedzy i doświadczenia klienta w inwestowaniu. MiFID2 nie wskazuje, w jakiej formie ma się to odbyć, ale praktyką jest przeprowadzanie testu. Dla osób, które mają już za sobą przygodę z inwestowaniem, nie jest to nic nowego, bo takie testy są już stosowane przez firmy inwestycyjne. Wynik testu ma pokazać, jakie instrumenty finansowe są odpowiednie dla klienta, tzn. zapewnić, że klient ma odpowiednią wiedzę, żeby zrozumieć specyfikę instrumentu finansowego oraz podjąć świadomą i dobrą dla siebie decyzję inwestycyjną.
Firma inwestycyjna, która świadczy usługi doradztwa inwestycyjnego, zgromadzi dane o sytuacji finansowej klienta, jego zdolności do ponoszenia strat, czyli apetytu na ryzyko oraz celów inwestycyjnych, w tym tolerancji do ponoszenia ryzyka. Wszystkie te działania mają zapewnić, żeby zarekomendowane klientom usługi inwestycyjne i instrumenty finansowe były adekwatne do posiadanej przez klienta wiedzy i doświadczenia w dziedzinie inwestycji.
Istotne ostrzeżenie
Test wiedzy i doświadczenia ma określić zakres usług inwestycyjnych, które są odpowiednie dla klienta. Klient może odmówić wypełnienia testu. Na podstawie jego wyników firma inwestycyjna może też ocenić, że nie ma on wiedzy i doświadczenia niezbędnego do bezpiecznego inwestowania w jakiekolwiek produkty inwestycyjne. Czy oznacza to koniec przygody z inwestowaniem? Niekoniecznie. Jeśli klient odmówi wypełnienia testu, wówczas firma inwestycyjna powiadomi go o niemożności wykonania oceny jego wiedzy i doświadczenia, a co za tym idzie o tym, że firma nie może ocenić, które z oferowanych przez nią produktów są dla niego właściwe. Jeśli na podstawie wyników testu odpowiedniości, firma inwestycyjna dojdzie do wniosku, że produkt lub usługa nie są odpowiednie dla takiego inwestora, klient otrzyma ostrzeżenie, że nie powinien inwestować w dany produkt lub usługę. Wbrew temu, może on wnioskować o świadczenie na jego rzecz danych usług lub wykonywanie jego zleceń. Taki wniosek firma inwestycyjna może zaakceptować lub odmówić realizacji zlecenia.
Jaki jest cel takiego rozwiązania? Klientowi należy umożliwić inwestowanie w takie instrumenty finansowe, które są dla niego odpowiednie ze względu na posiadaną wiedzę i doświadczenie inwestycyjne. A jeśli klient będzie chciał zainwestować w instrumenty nierekomendowane i nieodpowiednie dla niego, musi mieć pełną świadomość ryzyka, jakie się z tym wiąże. W rzeczywistości przepis, który ma chronić przede wszystkim interesy klientów, asekuruje również firmy inwestycyjne, chroniąc je przed zarzutem, że zaoferowały skomplikowany instrument finansowy osobie, która nie powinna w niego inwestować. A ten argument był wielokrotnie, niekiedy słusznie, podnoszony w sporach sądowych.
