Zmiany w centralnej ewidencji działalności gospodarczej

Z końcem kwietnia wejdzie w życie nowa ustawa o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (dalej ustawa ewidencyjna). Zastąpi ona dotychczasowe przepisy dotyczące Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG), zawarte w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej (dalej u.s.d.g.). Dotychczasową „konstytucję przedsiębiorców" zastąpi nowa ustawa – Prawo przedsiębiorców. Nie obejmuje ona jednak zagadnień dotyczących prowadzenia CEIDG, które uregulowano w odrębnym akcie prawnym – ustawie ewidencyjnej.

Nowe i stare reguły

Wejście w życie Prawa przedsiębiorców i ustawy ewidencyjnej nastąpi zasadniczo 30 kwietnia 2018 r. W przypadku ustawy ewidencyjnej później (1 lipca 2018 r.) wejdą w życie tylko art. 52 ust. 2 i 9 oraz art. 57 tej ustawy, dotyczące uzyskiwania zaświadczeń o niezaleganiu z zobowiązaniami podatkowymi i składkami oraz wnoszenia opłat drogą elektroniczną za pośrednictwem Punktu Informacji dla Przedsiębiorcy.

Przepisy ustawy ewidencyjnej w znacznym stopniu powtarzają dotychczasowe regulacje. Do zmian przewidzianych tym aktem należą m.in.:

- wprowadzenie podziału danych przedsiębiorcy, wpisywanych do CEIDG, na dane ewidencyjne i informacyjne, z zasadą, że zmiany danych informacyjnych można dokonać w dowolnym terminie,

- umożliwienie przedsiębiorcy publikowania za pośrednictwem systemu teleinformatycznego CEIDG informacji o pełnomocniku lub prokurencie oraz

- uwzględnienie, przewidzianej w Prawie przedsiębiorców, możliwości zawieszenia przez przedsiębiorców – osoby fizyczne, działalności nawet na czas nieokreślony, z zasadą automatycznego wznowienia działalności po upływie wskazanego przez przedsiębiorcę okresu zawieszenia.

Przykład:

Osoba prowadzi działalność w zakresie ogrodnictwa. Zgodnie z art. 4 ustawy ewidencyjnej nie będzie ciążyć na niej obowiązek wpisu do CEIDG z tytułu tej działalności. Przepisów działu II ustawy ewidencyjnej (dotyczących CEIDG) nie będzie stosować się do działalności, o której mowa w art. 6 ust. 1 Prawa przedsiębiorców, czyli m.in. działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego. W art. 5 ust. 1 Prawa przedsiębiorców przewidziano także wyłączenie z obowiązku wpisu do CEIDG ze względu na wysokość przychodów. Zgodnie z tym przepisem nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę (obecnie 50 proc. płacy minimalnej to 1050 zł) i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej. Osoba spełniająca te warunki będzie mogła złożyć wniosek o wpis do CEIDG i w takim przypadku jej działalność stanie się działalnością gospodarczą z dniem określonym we wniosku. W przepisach przejściowych zastrzeżono dodatkowo, że art. 5 ust. 1 Prawa przedsiębiorców stosuje się także do działalności wykonywanej przez osoby, które w okresie 12 miesięcy przed wejściem w życie tej ustawy (czyli przed 30 kwietnia 2018 r.), nie były wpisane do CEIDG lub których wpis został wykreślony z CEIDG wcześniej niż 12 miesięcy przed dniem wejścia w życie Prawa Przedsiębiorców, nawet jeżeli w okresie ostatnich 60 miesięcy przed wejściem w życie tej ustawy wykonywały działalność gospodarczą.

Dane przedsiębiorcy

Wpisowi do CEIDG będą podlegać dane ewidencyjne przedsiębiorcy i dotyczące go dane informacyjne. Do danych ewidencyjnych zaliczono m.in. adres do doręczeń oraz – jeżeli przedsiębiorca posiada takie miejsce – adres stałego miejsca wykonywania działalności, a także inne dane kontaktowe (np. adres poczty elektronicznej, adres strony internetowej, numer telefonu), o ile te dane zostały zgłoszone we wniosku o wpis do CEIDG.

Do danych ewidencyjnych będzie należeć także przedmiot wykonywanej działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) na poziomie podklasy, w tym jeden przedmiot przeważającej działalności. Przedsiębiorca wpisany do CEIDG przed 30 kwietnia 2018 r. będzie musiał zgłosić zmianę w zakresie przedmiotu działalności w celu dostosowania wpisu do nowych wymogów przy pierwszym wniosku o zmianę wpisu do CEIDG.

Do danych informacyjnych zaliczono m.in. datę zawieszenia i wznowienia działalności oraz informację o istnieniu lub ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej, o ile została zgłoszona we wniosku o wpis do CEIDG (przedsiębiorca nie będzie musiał podawać tej informacji).

W art. 15 ust. 1 ustawy ewidencyjnej uregulowano obowiązek składania wniosków o zmianę wpisu i wykreślenie przedsiębiorcy z CEIDG. W sprawach danych ewidencyjnych zachowano termin 7 dni na złożenie wniosku, od dnia zmiany danych. Natomiast dane informacyjne przedsiębiorca będzie mógł zmienić w każdym czasie. Należy jednak pamiętać o art. 601 § 1 i 2 ustawy z 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 618), w których przewidziano, że za wykonywanie działalności bez wymaganego zgłoszenia do CEIDG albo niedopełnienie obowiązku zgłaszania zmian danych grozi kara ograniczenia wolności albo grzywny. Zgodnie z art. 24 § 1 kodeksu wykroczeń grzywna może zostać wymierzona w wysokości od 20 do 5000 zł. Osoba fizyczna wpisana do CEIDG ponosi także odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną zgłoszeniem nieprawdziwych danych, jeżeli podlegały obowiązkowi wpisu na jej wniosek, a także niezgłoszeniem danych podlegających obowiązkowi wpisu w ustawowym terminie albo niezgłoszeniem zmian danych objętych wpisem, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą osoba wpisana do CEIDG nie ponosi odpowiedzialności.

Przykład:

Przedsiębiorca będzie świadczyć usługi tylko u klientów. W takim przypadku w CEIDG trzeba wpisać jego adres do doręczeń. Adres miejsca wykonywania działalności musiałby zostać ujawniony w CEIDG jedynie w przypadku, gdyby wykonywanie działalności w tym miejscu było stałe. Przedsiębiorca będzie miał obowiązek złożyć oświadczenie o posiadaniu tytułu prawnego do nieruchomości, których adresy będą wpisywane do CEIDG. W razie powzięcia przez ministra właściwego do spraw gospodarki informacji o nieposiadaniu przez przedsiębiorcę tytułu prawnego do nieruchomości wskazanej we wpisie, minister wezwie przedsiębiorcę do przedstawienia dowodu posiadania tytułu prawnego lub dokonania odpowiedniej zmiany wpisu, w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia wezwania. Jeżeli przedsiębiorca, mimo wezwania, nie przedstawi dowodu posiadania tytułu prawnego lub nie dokona zmiany wpisu, minister wykreśli go z CEIDG.

Dodatkowe informacje

Integralną częścią wniosku o wpis do CEIDG będzie żądanie:

- wpisu albo zmiany wpisu do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (REGON),

- zgłoszenia identyfikacyjnego albo aktualizacyjnego, o którym mowa w przepisach o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników oraz

- zgłoszenia płatnika składek albo jego zmiany w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych albo zgłoszenia oświadczenia o kontynuowaniu ubezpieczenia społecznego rolników.

Do wniosku o wpis do CEIDG przedsiębiorca będzie mógł dołączyć m.in.:

- zgłoszenie rejestracyjne lub aktualizacyjne, o których mowa w przepisach o podatku od towarów i usług oraz

- żądanie przyjęcia oświadczenia o wyborze formy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Niepodjęcie lub zawieszenie działalności

W razie dokonania wpisu do CEIDG osoba fizyczna będzie mogła złożyć wniosek o wpis z informacją o niepodjęciu działalności. Możliwe będzie także zawieszenie działalności. Nowe wymagania związane z zawieszeniem określono w art. 22-25 Prawa przedsiębiorców. Przedsiębiorca wpisany do CEIDG będzie mógł zawiesić działalność na czas nieokreślony albo określony, nie krótszy jednak niż 30 dni. Okres zawieszenia rozpocznie się od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu i będzie trwać do dnia wskazanego w tym wniosku albo do dnia wskazanego we wniosku o wznowienie działalności.

Przykład:

Działalność zechce zawiesić przedsiębiorca zatrudniający pracowników. Będzie mógł skorzystać z takiej możliwości tylko wtedy, jeżeli zatrudnia wyłącznie pracowników przebywających na urlopie macierzyńskim, urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopie wychowawczym lub urlopie rodzicielskim niełączących korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu. W razie zakończenia korzystania z urlopów lub złożenia przez pracownika wniosku dotyczącego łączenia korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu, pracownik będzie miał prawo do wynagrodzenia jak za przestój, do zakończenia okresu zawieszenia działalności. Przedsiębiorca, chcący skorzystać z zawieszenia, będzie mógł złożyć wniosek o wpis takiej informacji bez wskazywania okresu, na jaki następuje zawieszenie. W takim przypadku będzie musiał później zgłosić wznowienie działalności odrębnym wnioskiem. Jeżeli jednak, we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu, wskaże okres, na jaki zawiesza działalność, to wznowienie nastąpi automatycznie z upływem tego okresu. Jeżeli przedsiębiorca poda, w ramach danych kontaktowych, numer telefonu, to na ten numer CEIDG będzie mogła przesłać np. informację o zbliżającym się upływie okresu zawieszenia. Do działalności gospodarczej zawieszonej na podstawie przepisów u.s.d.g. będą miały zastosowanie nowe regulacje.

Pełnomocnicy i prokurenci

Przedsiębiorca wpisany do CEIDG będzie mógł opublikować za pośrednictwem systemu teleinformatycznego CEIDG informację o swoim pełnomocniku lub prokurencie. Taka informacja będzie obejmować m.in.: zakres pełnomocnictwa lub rodzaj i sposób wykonywania prokury, datę udzielenia pełnomocnictwa lub ustanowienia prokury oraz adres do doręczeń pełnomocnika lub prokurenta. Opublikowanie w ten sposób informacji o pełnomocniku będzie równoznaczne w skutkach z udzieleniem pełnomocnictwa na piśmie, a opublikowanie informacji o prokurencie będzie równoznaczne z ustanowieniem prokury.

W razie skorzystania z takiej możliwości, nie będzie obowiązku posługiwania się odrębnym dokumentem pełnomocnictwa w sprawach przed organami administracji publicznej. Przepisów dotyczących publikowania w CEIDG informacji o pełnomocnikach i prokurentach nie będzie stosować się w sprawach prowadzonych na podstawie ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 201 ze zm.) i  ustawy z 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 508 ze zm.).

Złożenie wniosku

Wniosek o wpis będzie mógł zostać przekazany do CEIDG z wykorzystaniem formularza elektronicznego, zamieszczonego na stronie internetowej CEIDG. Wniosek o wpis będzie można sporządzić także w postaci papierowej, a następnie:

- złożyć w wybranym urzędzie gminy albo

- wysłać przesyłką rejestrowaną na adres wybranego urzędu gminy (w takim przypadku podpis wnioskodawcy musi być poświadczony przez notariusza).

Organ gminy przekształci wniosek w postaci papierowej w dokument elektroniczny i prześle do CEIDG nie później niż w dniu roboczym następującym po dniu jego otrzymania. Jeżeli wniosek w postaci papierowej będzie niepoprawny, organ gminy niezwłocznie wskaże wnioskodawcy uchybienia i wezwie go do skorygowania lub uzupełnienia wniosku - w terminie 7 dni roboczych, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpoznania. Wniosek o wpis nadal będzie wolny od opłat.