Zastosowanie klauzuli rebus sic stantibus wiąże się jednak ze wszystkimi plusami i minusami procedury sądowej. Z jednej strony można liczyć na wyrok niezależnego od stron sędziego, z drugiej natomiast strony procedura sądowa może być długotrwała. Może też nie doprowadzić do satysfakcjonujących obu stron efektów biznesowych. Postawienie sprawy przed sądem może również negatywnie wpłynąć na atmosferę pomiędzy stronami stosunku najmu, co przy wieloletnich kontraktach ma niebagatelne znaczenie.
Wypowiedzenie z ważnych przyczyn
Drugą instytucją, która może zostać użyta w omawianej sytuacji jest możliwość wypowiedzenia umowy najmu na czas oznaczony „z ważnych przyczyn". Instytucja ta dotyczy jednak wyłącznie tych umów najmu, w których klauzule zezwalające na takie wypowiedzenie zostały zawarte, co nie jest może powszechnie przyjętą praktyką rynkową, ale występuje w obrocie.
Ustawodawca wskazał w art. 673 § 3 Kodeksu cywilnego, że wypowiedzenie najmu zawartego na czas oznaczony jest możliwe wyłącznie w wypadkach określonych w umowie. Sąd Najwyższy wskazał natomiast w uchwale z 21 listopada 2006 r. (III CZP 92/06), że określenie w umowie najmu na czas określony możliwości jej wypowiedzenia z „ważnych przyczyn" mieści się w hipotezie art. 673 § 3 k.c. W praktyce rynkowej zdarza się, że strony pozostawiają sobie taką możliwość zawierając w umowie odpowiednie postanowienie. Ważne przyczyny wypowiedzenia umowy również powinny być oceniane w kontekście łączącego strony konkretnego stosunku najmu. Na przykład w wyroku z 21 stycznia 2015 roku Sąd Najwyższy (IV CSK 208/14) uznał, że stosunek najmu łączący dwa profesjonalne podmioty mógłby zostać wypowiedziany przed upływem terminu. Za ważne przyczyny uznał wybudowanie nowej siedziby przedsiębiorstwa i zbędność wynajmowanych lokali. Sąd wskazał przy tym, że przyczyny rozwiązania umowy najmu przy wykorzystaniu tego typu klauzuli powinny być rzeczywiste i budzące aprobatę.
Należy zatem zastanowić się, czy zmiana ustawodawstwa dotyczącego handlu w niedzielę może stanowić ważną przyczynę wypowiedzenia umowy najmu.
Jak wskazał Sąd Najwyższy w przywoływanej uchwale III CZP 92/06 ostatecznie ocena ważności przyczyn wypowiedzenia stosunku najmu będzie należała do obiektywnego arbitra, którym będzie sędzia oceniający skuteczność wypowiedzenia najmu w danych okolicznościach i w danym stosunku najmu. Wypowiadający powinien zatem ocenić, czy zmiana wprowadzona przez ustawę o zakazie handlu w niedzielę, święta i niektóre inne dni będzie na tyle obiektywnie ważna, że będzie on w stanie przekonać o tym sąd. Przy znaczącej zmianie ekonomicznych warunków (rentowności) najmu ze względu na wprowadzenie ustawy należałoby spodziewać się, że sądy będą traktować taką zmianę ustawodawstwa jako ważną przyczynę.