Centralizacja VAT-owskich rozliczeń w gminach już 1 stycznia. Wcześniej jednak muszą podjąć decyzję, co zrobić z podatkiem, który został im zrefundowany w ramach unijnych programów. Jeśli go oddadzą przed 1 października br., będą mogły występować o zwrot VAT do urzędu skarbowego. Jeśli nie, zwrot im nie przysługuje.

Takie zasady rozliczenia wynikają z wchodzącej w życie 1 października tzw. specustawy w sprawie centralizacji VAT w samorządach. Jest ona konsekwencją wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z 29 września 2015 r. (sygn. C-276/14).

Wyrok Trybunału wszystko zmienił

– Trybunał orzekł, że gminy powinny rozliczać się razem ze swoimi jednostkami budżetowymi, np. szkołami czy ośrodkami sportowymi. Wcześniej wiele samorządów tego nie robiło, bo fiskus się na to nie zgadzał – mówi Michał Borowski, doradca podatkowy w Crido Taxand. – Przykładowo, jeśli gmina budowała basen, co do zasady nie mogła odliczać VAT od inwestycji, bo prowadzący go ośrodek sportu i rekreacji był odrębnym podatnikiem i to on zarabiał na sprzedaży biletów.

– W związku z tym wiele gmin zaliczało ten nieodliczalny VAT do tzw. kosztów kwalifikowalnych. I otrzymywało jego refundację z unijnych bądź krajowych funduszy – tłumaczy Tobiasz Dolny, doradca podatkowy w kancelarii FL Tax. – Aby mieć pewność, że VAT jest kosztem kwalifikowalnym, samorządy występowały nawet do skarbówki o interpretacje potwierdzające, że nie mają prawa do jego odliczenia.

Termin do końca września

Z nowych przepisów wynika, że zrefundowany podatek trzeba zwrócić. Muszą to jednak zrobić tylko te gminy, które będą występować o odzyskanie VAT do urzędu skarbowego.

– Pieniądze z dotacji trzeba oddać do końca września – mówi Tobiasz Dolny. – Jeśli gmina tego nie zrobi, nie będzie mogła ubiegać się o zwrot VAT od fiskusa.

Czy gra jest warta świeczki? – To bardzo indywidualna sprawa – mówi Danuta Kamińska, skarbnik Katowic. – Każda gmina musi przeanalizować, jak były rozliczane inwestycje, i policzyć, czy zwracanie części dotacji, a potem ubieganie się o zwrot VAT jest dla niej ekonomicznie opłacalne. My dokonaliśmy odliczenia już wcześniej.

Andrzej Porawski, dyrektor Biura Związku Miast Polskich, dodaje, że samorządy dostały bardzo mało czasu na analizę skutków nowych regulacji.

– Specustawa została opublikowana w Dzienniku Ustaw 13 września, natomiast już do końca miesiąca trzeba się zdecydować, czy bardziej opłaca się oddawać refundacje i występować o zwrot VAT czy też zostawić wcześniejsze rozliczenia bez zmian. To zdecydowanie za krótki termin – mówi Andrzej Porawski.

W urzędzie łatwo nie będzie

Michał Borowski dodaje, że przyjęcie wariantu: oddanie dotacji i ubieganie się o zwrot VAT, wiąże się z pewnym ryzykiem. – Wiadomo, że odzyskać podatek z urzędu skarbowego wcale nie jest tak łatwo. Biorąc pod uwagę, jak krótki czas pozostał samorządom na taką decyzję, zakładam, że niewiele z nich dokona zwrotu dotacji „w ciemno", nie będąc pewnym późniejszego uzyskania zwrotu VAT.

Z uzasadnienia projektu specustawy wynika, że wartość podatku uznawanego wcześniej za koszt kwalifikowany, którego może dotyczyć wyrok Trybunału, wynosi około 780 mln zł. Zastrzeżono w nim jednak, że są to tylko szacunki, gdyż zakłada się, że samorządy nie będą dokonywać korekt podatku naliczonego sfinansowanego uprzednio środkami przeznaczonymi na projekty.

masz pytanie, wyślij e-mail do autora: p.wojtasik@rp.pl

Opinia

Krzysztof Wocial, p.o. kierownika Wydziału Wdrażania Projektów w Mazowieckiej Jednostce Wdrażania Programów Unijnych

Gminy, które nie mogły odliczyć VAT, dostawały często jego refundację ze środków unijnych, uznawany był bowiem za tzw. koszt kwalifikowalny. Jeśli teraz, po wyroku Trybunału Sprawiedliwości, chcą wystąpić o zwrot podatku, muszą do końca września oddać część refundacji. Gminy powinny same wyliczyć, jaka to jest kwota, i przelać ją na rachunek bankowy instytucji, która zajmowała się realizacją unijnego programu. Jeśli nie chcą ubiegać się o zwrot VAT, nie muszą oddawać pieniędzy z dotacji. Składają tylko do urzędu skarbowego i instytucji wdrażającej program oświadczenie (według wzoru określonego w specustawie) o tym, że nie robią korekty VAT. Mają na to dwa miesiące (październik i listopad).