- Nasza gmina zamierza wyemitować obligacje. Celem emisji byłoby pozyskanie środków na konsolidację wcześniej zaciągniętych zobowiązań przez gminę – w tym z obligacji. Z racji właśnie konsolidacji (naszym zdaniem nie będzie nowego zobowiązania) – uważamy, że nie ma potrzeby ujęcia w budżecie m.in. przychodów i rozchodów z tytułu nowej emisji obligacji. Czy stanowisko to jest słuszne?
Po pierwsze, zgodnie z art. 212 ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy o finansach publicznych (dalej uofp) uchwała budżetowa - która stanowi podstawę gospodarki finansowej jednostki samorządu terytorialnego w danym roku budżetowym (art. 212 ust. 4 uofp) - określa m.in. łączną kwotę planowanych przychodów oraz łączną kwotę planowanych rozchodów budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Z kolei na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 4 lit. a uofp, do przychodów budżetu ww. jednostki zalicza się także środki ze sprzedaży papierów wartościowych (w tym obligacji), zaś w rozchodach publicznych ujmowane są m.in. wykup wspomnianych papierów wartościowych (art. 6 ust. 2 pkt 1 uofp).
Po drugie, istotne znaczenie w kontekście emisji obligacji przez jednostki samorządowe mają art. 89 ust. 1 pkt 3, art. 91 ust. 1 i art. 212 ust. 1 pkt 6 uofp. Z tych norm wynika, że jednostki mogą emitować papiery wartościowe na spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań z tytułu emisji papierów wartościowych oraz zaciągniętych pożyczek i kredytów, przy czym suma zaciągniętych w ten sposób zobowiązań nie może przekroczyć kwoty określonej w uchwale budżetowej, stanowiącej limit zobowiązań z tytułu zaciąganych kredytów i pożyczek oraz emitowanych papierów wartościowych, o których mowa w art. 89 ust. 1 i art. 90 uofp.
Po trzecie, mając na względzie powyższe unormowania przyjąć można, że emisja obligacji niezależne od tego, czy związana jest ze spłatą wcześniej zaciągniętych zobowiązań (jak wynika z podanego stanu faktycznego), stanowi nowy tytuł dłużny, gdyż kreuje nowy stosunek obligacyjny pomiędzy emitentem (tu: jednostka samorządu terytorialnego) a właścicielem obligacji (obligatariuszem), a w konsekwencji, cel i wartość emitowanych obligacji musi być ujęty w wielkościach zaplanowanych w uchwale budżetowej. Zatem, przychody z ww. tytułu winny zostać ujęte w budżecie danej jednostki, podobnie jak i rozchody z tytułu wykupu obligacji. Ponadto, suma zaciągniętych zobowiązań zarówno z tytułu kredytów i pożyczek, jak i z wyemitowanych papierów wartościowych, nie może przekroczyć limitu określonego w uchwale budżetowej.
Po czwarte, warto przytoczyć stanowisko WSA w Rzeszowie z wyroku z 12 czerwca 2007 r. (I SA/Rz 400/07), w którym wskazano, że: „limit zobowiązań z tytułu zaciąganych kredytów i pożyczek oraz emitowanych papierów wartościowych, o których mowa w art. 82 ust. 1 ustawy o finansach publicznych [obecnie art. 89 ust. 1 ustawy o finansach publicznych - uwaga autora] jest obligatoryjnym elementem uchwały budżetowej gminy, gdyż wynika to z klarownego przepisu rangi ustawowej (art. 184 ust. 1 pkt 9 ustawy o finansach publicznych) [obecnie art. 212 ust. 1 pkt 6 ustawy o finansach publicznych - uwaga autora], a ponadto określenie tego limitu jest niezbędne, gdyż suma zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz zobowiązań z wyemitowanych papierów wartościowych nie może przekroczyć limitu określonego w uchwale budżetowej. Oznacza to, że o ile uchwała budżetowa gminy na dany rok budżetowy nie zawiera - mimo ustawowego wymogu - tego limitu, to gmina nie może zaciągać kredytów lub pożyczek oraz emitować papierów wartościowych (w rozumieniu art. 82 ust. 1 ustawy o finansach publicznych)" [obecnie art. 89 ust. 1 ustawy o finansach publicznych - uwaga autora].
