Gmina podatnikiem VAT: opodatkowanie VAT usług opiekuńczych

Gmina świadcząc usługi z zakresu opieki społecznej występuje w charakterze podatnika VAT, ponieważ wykonuje odpłatne usługi, dla których można zidentyfikować bezpośredniego beneficjenta – uznał organ skarbowy.

Publikacja: 11.07.2017 06:00

Gmina podatnikiem VAT: opodatkowanie VAT usług opiekuńczych

Foto: 123RF

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej interpretacją indywidualną z 18 maja 2017 r. (sygn. 2461-IBPP3.4512. 117.2017.2.MN) rozstrzygnął kwestię opodatkowania świadczonych przez gminę usług opiekuńczych, specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania, a także usług Domu Pomocy Społecznej i Dziennego Domu Pobytu. Gmina posiada w swojej strukturze Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej (GOPS) oraz Dzienny Dom Pobytu (DDP) będące jednostkami budżetowymi gminy.

Za pośrednictwem ww. jednostek gmina realizuje nałożone na nią zadania z zakresu pomocy społecznej, wynikające z m.in. z ustawy o pomocy społecznej, ustawy o przeciwdziałaniu pomocy w rodzinie a także ustawy o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej. W szczególności zadania gminy polegają na wypłacie świadczeń pieniężnych, udzielaniu zasiłków, pożyczek, organizowaniu i świadczeniu usług w zakresie potrzeb bytowych i opiekuńczych, prowadzeniu i zapewnieniu miejsc w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, sprawieniu pogrzebu (w tym osobom bezdomnym), a także kierowaniu do domu pomocy społecznej (DPS) i zapewnieniu pobytu w DPS (w tym także wyżywienia).

Usługi te są świadczone przez gminę za pośrednictwem GOPS, który za ich świadczenie otrzymuje opłaty od beneficjentów, ich rodzin lub organu emerytalno-rentowego. Ponadto za pośrednictwem DDP gmina świadczy usługi z zakresu opieki społecznej polegające w szczególności na zapewnieniu dziennego pobytu, opiece ogólnej, pielęgniarskiej i medycznej, pomocy w podstawowych czynnościach życiowych, organizowaniu zajęć rehabilitacyjnych, kulturalno-oświatowych czy aktywizujących oraz zapewnieniu posiłków. Powyższe świadczenia z zakresu opieki społecznej przyznawane są w drodze decyzji administracyjnych, a wysokość odpłatności za świadczenia uzależniona jest od sytuacji rodzinnej i dochodowej beneficjenta. Zatem w przypadku gdy beneficjent nie przekroczy określonego progu dochodowego, świadczenia są wykonywane nieodpłatnie. Wysokość opłat wynika z uchwały rady gminy.

Gmina wystąpiła z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej, w której zadała pytania mające na celu rozstrzygnięcie, czy opisane przez nią usługi z zakresu opieki społecznej należy traktować jako usługi w ogóle niepodlegające opodatkowaniu VAT, czy też jako usługi zwolnione z VAT.

W ocenie gminy opisane usługi należy traktować jako znajdujące się poza zakresem zastosowania ustawy o VAT, na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, ponieważ gmina wykonuje je działając w charakterze organu władzy publicznej i nie są świadczone na podstawie umów cywilnoprawnych. Alternatywnie, na wypadek gdyby stanowisko gminy zostało uznane za nieprawidłowe, gmina prosiła o potwierdzenie, że świadczone przez nią usługi podlegają zwolnieniu z VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy o VAT.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie zgodził się ze stanowiskiem gminy w przedmiocie uznania usług z zakresu opieki społecznej za niepodlegające opodatkowaniu VAT. Organ natomiast potwierdził, że usługi te podlegają zwolnieniu z VAT. Zdaniem organu, wyłączenie jednostek samorządu terytorialnego z grona podatników na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT jest odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania i występuje tylko wtedy, gdy wykonują one czynności z zakresu nałożonych na nie zadań i funkcji państwowych.

Następnie organ dokonał analizy przepisów ustaw szczególnych, nakładających na gminę obowiązki z zakresu opieki społecznej. W dalszej części analizy, organ odniósł się też do kwestii odpłatności za świadczenia, wskazując, że cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy wykonaną usługą/dostawą towaru, a otrzymaną zapłatą. Konkludując, organ doszedł do wniosku, iż gmina świadcząc usługi z zakresu opieki społecznej występuje w charakterze podatnika VAT, ponieważ wykonuje odpłatne usługi, dla których można zidentyfikować bezpośredniego beneficjenta, zatem występuje związek pomiędzy otrzymaną płatnością a zrealizowanym świadczeniem, co na gruncie ustawy o VAT stanowi podlegające opodatkowaniu świadczenie usług. Organ wskazał, że nie ma znaczenia fakt, iż świadczenia wypłacane są na podstawie decyzji administracyjnych, gdyż decyzja wydana przez gminę rozstrzyga jedynie w jakiej formie i czy w ogóle zostanie przyznane świadczenie. Sama zaś realizacja świadczenia, zdaniem dyrektora KIS, stanowi czynność cywilnoprawną. Jednocześnie organ uznał za zasadne zastosowanie do ww. usług zwolnienia z VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy o VAT.

Komentarz eksperta

Janina Fornalik, doradca podatkowy, partner w MDDP

Moim zdaniem stanowisko organu podatkowego zaprezentowane w omawianej interpretacji indywidualnej nie jest słuszne, aczkolwiek wpisuje się ono w linię interpretacyjną dotyczącą kwestii opodatkowania usług z zakresu opieki społecznej. W wielu wcześniejszych interpretacjach organy zajmowały analogiczne stanowisko jak przedstawione powyżej. W mojej ocenie organy błędnie interpretują art. 15 ust. 6 ustawy o VAT w odniesieniu do omawianej sytuacji. Usługi opiekuńcze i pobierane opłaty wynikają z decyzji administracyjnej, co świadczy o działaniu gminy (a w zasadzie jej jednostek budżetowych) w charakterze organu władzy publicznej. W konsekwencji usługi te nie powinny podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT (również zwolnieniu). Takie stanowisko wynika z licznych wyroków sądów administracyjnych, które prezentują pogląd odmienny niż organy, tj. uznają że usługi z zakresu opieki społecznej nie podlegają opodatkowaniu VAT (np. wyrok WSA w Krakowie z 20 czerwca 2017 r., sygn. I SA/Kr 472/17, wyroki WSA w Lublinie z 7 kwietnia 2017 r. sygn. I SA/Lu 973/16, I SA/Lu 974/16. ?

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej interpretacją indywidualną z 18 maja 2017 r. (sygn. 2461-IBPP3.4512. 117.2017.2.MN) rozstrzygnął kwestię opodatkowania świadczonych przez gminę usług opiekuńczych, specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania, a także usług Domu Pomocy Społecznej i Dziennego Domu Pobytu. Gmina posiada w swojej strukturze Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej (GOPS) oraz Dzienny Dom Pobytu (DDP) będące jednostkami budżetowymi gminy.

Za pośrednictwem ww. jednostek gmina realizuje nałożone na nią zadania z zakresu pomocy społecznej, wynikające z m.in. z ustawy o pomocy społecznej, ustawy o przeciwdziałaniu pomocy w rodzinie a także ustawy o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej. W szczególności zadania gminy polegają na wypłacie świadczeń pieniężnych, udzielaniu zasiłków, pożyczek, organizowaniu i świadczeniu usług w zakresie potrzeb bytowych i opiekuńczych, prowadzeniu i zapewnieniu miejsc w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, sprawieniu pogrzebu (w tym osobom bezdomnym), a także kierowaniu do domu pomocy społecznej (DPS) i zapewnieniu pobytu w DPS (w tym także wyżywienia).

Pozostało 80% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona