Rekompensaty dla gmin za ubytki w dochodach pod znakiem zapytania

Tak wynika ze stanowiska Rady Ministrów do samorządowego projektu nowelizacji ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (druk sejmowy nr 24). Dotyczy on wprowadzenia mechanizmów rekompensujących gminom i powiatom utracone dochody (m.in. poprzez podwyższenie przysługujących samorządom udziałów w PIT). Głównie na skutek wprowadzenia przeszło osiem lat temu przez rząd PiS tzw. ulgi prorodzinnej.

Projekt jednostronny

„Projekt i jego uzasadnienie powstało kilka lat temu i nie uwzględnia późniejszych rozwiązań skutkujących wzrostem samorządowych dochodów" – czytamy w stanowisku rządu.

Te pozytywne zmiany to wzrost dotacji celowych na dofinansowanie zadań własnych JST czy chociażby wprowadzenie (od 2011 r.) funduszu sołeckiego, który w znacznej części jest gminom rekompensowany z budżetu państwa.

Ale nie tylko. To także uchwalona w 2013 r. nowelizacja ustawy o PIT oraz CIT wprowadzająca objęcie podatkiem dochodowym spółek komandytowo-akcyjnych (wzrost dochodów gmin o ok. 67 mln zł rocznie). Czy chociażby uchwalona w 2015 r. nowelizacja ustawy o samorządzie gminnym, która zniosła preferencyjne opodatkowanie lasów chronionych (52,7 mln zł więcej rocznego dochodu dla gmin). A także wprowadziła zmiany w podatku od spadków i darowizn oraz ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych, które przyniosą gminom 300 mln zł więcej dochodu rocznie.

Ponadto rząd podkreśla, że wprowadzenie regulacji zawartych w samorządowym projekcie ustawy spowodowałoby skutki finansowe dla budżetu państwa (w warunkach 2015 r.) w łącznej wysokości 11,7 mld zł (a nie, jak podano w projekcie, 8 mld zł). Dodatkowe skutki dla budżetu państwa spowoduje wprowadzenie subwencji ekologicznej.

– Uchwalenie ustawy w zaproponowanym przez samorządy kształcie spowodowałoby też zwiększenie o 325 mln zł rocznie wpłat JST do budżetu państwa na system korekcyjno-wyrównawczy.

Będą rozmawiać?

– Radość z szybkiego przyjęcia do rozpatrywania projektu nowelizacji ustawy o dochodach JST była krótka – mówi Grzegorz Kubalski, dyrektor biura Związku Powiatów Polskich. – Użyte w stanowisku argumenty, zwłaszcza teza o obowiązku partycypacji JST w zmianach służących celom gospodarczym i społecznym, pozwalają przypuszczać, że na jakąkolwiek rekompensatę ani minionych, ani przyszłych strat liczyć nie można – wskazuje.

– To nie jest opinia negatywna – podkreśla Andrzej Porawski, dyrektor biura Związku Miast Polskich. – Rząd jednoznacznie w niej napisał bowiem, że nie może projektu zaopiniować pozytywnie – mówi. Dodaje, że odczytuje to jako gotowość do rozmów. – My też nie upieramy się, aby rekompensata nastąpiła w sposób zaproponowany w projekcie. Ważne jest, aby rząd i Sejm pochyliły się nad stanem dochodów jednostek samorządowych – uważa Porawski.

– Ten projekt zwraca uwagę na problem ciągle zmniejszających się dochodów większych gmin – wskazuje Marek Olszewski, przewodniczący Związku Gmin Wiejskich RP. – To cały czas ma miejsce, czego przykładem jest chociażby zapowiadane podniesienie kwoty wolnej w PIT – mówi. – Ważne jest, aby rząd i parlament wreszcie to zauważyły, a nie udawały, że wszystko jest w porządku, bo tu gminy dostały 100 mln zł, a tam kolejne 50.

– Istotą samorządności jest nadwyżka operacyjna w budżecie – mówi Krzysztof Iwaniuk, wójt Terespola. – Bez niej to tylko administrowanie.

masz pytanie, wyślij e-mail do autora: m.cyrankiewicz@rp.pl