Jubileusz w tonacji serio

Barbara Hollender z Berlina

„The Square" uznano za najlepszy film europejski i jednocześnie za najlepszą komedię. Ruben Östlund odebrał nagrody za reżyserię i scenariusz, Josefin Asberg – za scenografię, a Claesowi Bangowi nadano tytuł aktora roku.

Z głównych nagród dla innych pozostało zatem niewiele: Węgierka Alexandra Borbely z „Duszy i ciała" Ildiko Enyedi odebrała statuetkę dla najlepszej aktorki. Prix Fipresci dla odkrycia roku przypadło filmowi „Lady M." Williama Oldroyda.

Dokument i animacja

Sukcesy odnieśli polscy twórcy. „Komunia" Anny Zameckiej została uznana za najlepszy dokument – opowieść o dziewczynce, która po odejściu matki musiała zbyt szybko dorosnąć. Zamecka pokazała, jak przygotowywała ona niepełnosprawnego brata do pierwszej komunii, na próżno próbując znów scalić swoją rodzinę.

– Dziękuję Polskiemu Instytutowi Sztuki Filmowej, że sfinansował mój film. I za to, że mogłam go zrobić tak, jak chciałam, bez interwencji i cenzury. Życzę wszystkim, także sobie, byśmy zawsze mogli w ten sposób pracować. Nie myślmy, że jest to nam dane na zawsze – mówiła na scenie młoda reżyserka.

Statuetkę za film animowany odebrali Dorota Kobiela i jej mąż Hugh Welchman za niepowtarzalnego, w całości malowanego „Twojego Vincenta". – Nasza wizja była kompletnie szalona i dzika. Miałam szczęście, że spotkałam ludzi, którzy w ten projekt uwierzyli – stwierdziła Kobiela.

Nagroda za kostiumy przypadła Katarzynie Lewińskiej za „Pokot" Agnieszki Holland.

Jubileuszowa, już 30., gala wręczenia Europejskich Nagród Filmowych upłynęła w atmosferze zaniepokojenia tym, co się dzieje dzisiaj na świecie – rodzącymi się nacjonalizmami, społeczną dezintegracją i agresją. I może ważniejsza od nagród była w ten wieczór solidarność ludzi kina. Ich poczucie odpowiedzialności za wspólną Europę.

Wezwanie do jedności

30 lat temu, w 1988 roku, pierwsza gala świeżo założonej Europejskiej Akademii Filmowej odbyła się w podzielonym Berlinie. Druga – w Paryżu, już w rzeczywistości, w której runęły mury, a blok wschodni dołączał do wolnej Europy. Teraz przewodniczący Akademii Wim Wenders w płomiennym wystąpieniu mówił o murach, które znów rosną. – Jak to się stało, że narodziły się nacjonalizmy, że pogrzebane zostały nasze marzenia? Może nie dość się staraliśmy? – pytał. – Wszystkich nas dotyka to, co się dzieje na Węgrzech, w Polsce, w Rosji, w Turcji, w Czechach. Te same tendencje pojawiają się we Francji, Niemczech, Anglii, Austrii, Holandii. A Europa wciąż jest wielką obietnicą. Nie jest problemem. lecz najlepszym rozwiązaniem. Mamy bardzo dużo do stracenia.

Wenders mówił o odpowiedzialności, jaka ciąży na artystach: – My, rodzina filmowa, naszymi opowieściami musimy wywoływać emocje, jakich nie wywołają biurokraci. Dbać o naszą solidarność, tożsamość, świadomość.

O swoje prawa upominały się kobiety. Producentki: Brytyjka Rebecca O'Brien, Polka Ewa Puszczyńska, Szwedka Helena Danielsson i Rumunka Ada Solomon, mówiły o złym traktowaniu kobiet w przemyśle filmowym, ale też w społeczeństwie. O zabieraniu im praw do decydowania o własnym ciele, upokarzaniu ich przez polityków, dotykającej je przemocy, także domowej.