W wydanym wczoraj stanowisku w sprawie podstawy programowej z biologii w klasach V-VIII szkoły podstawowej Komitet Biologii Środowiskowej i Ewolucyjnej Polskiej Akademii Nauk przedstawił wnioski z analizy projektu tej podstawy. Choć pokazała, że w dużej mierze projekt powtarza założenia obecnie obowiązującej podstawy programowej dla gimnazjum, to jednak niektóre zmiany wzbudziły duży niepokój naukowców.
- Zauważamy na przykład zniknięcie wielu wymagań o charakterze przekrojowym, integrującym wiedzę , co sprawia, że szkolna biologia staje się zbiorem faktów do nauczenia się na pamięć , w mniejszym stopniu natomiast jest narzędziem do wyjaśniania otaczającego świata. Pozostają też wątpliwości, czy zapisy przewidziane uprzednio do realizacji przez młodzież w wieku 13 - 15 lat, sprawdzą się w nauczaniu dzieci w wieku 11 - 14 lat - uważają członkowie Komitetu Biologii Środowiskowej i Ewolucyjnej PAN. W ich imieniu stanowisko do minister edukacji podpisał przewodniczący prof. dr hab. Krzysztof Spalik.
Jednak podstawowym mankamentem nowej podstawy programowej z biologii jest marginalizacja nauczania o ewolucji. Zdaniem naukowców, zostało ono sprowadzone do wyrwanych z kontekstu zagadnień, poruszanych dopiero na końcu cyklu nauczania biologii w szkole podstawowej. Zdaniem ekspertów z PAN złożyły się na to dwie pozornie nieduże zmiany.
Po pierwsze z celów kształcenia, czyli wymagań ogólnych zniknęło zdanie "[uczeń] wskazuje ewolucyjne źródła różnorodności biologicznej". Wymaganie to zapewniało obecność myślenia ewolucyjnego w całym cyklu nauczania biologii, a zwłaszcza omawianiu różnorodności biologicznej - twierdzą autorzy stanowiska i przypominają słynny esej wybitnego amerykańskiego genetyka Theodosiusa Dobzhansky'ego pod tytułem „Nothing in Biology Makes Sense Except in the Light of Evolution" („Nic w biologii nie ma sensu, o ile nie jest widziane w świetle ewolucji"). Artykuł ten, opublikowany w 1973 r. w czasopiśmie pedagogicznym American Biology Teacher, podkreśla, że teoria ewolucji jest spoiwem biologii, wyjaśniając jednocześnie jedność i różnorodność życia na Ziemi.
- Ewolucja jest źródłem złożoności i różnorodności organizmów. Biologia nauczana bez ewolucji staje się zbiorem niepowiązanych ze sobą faktów do zapamiętania, ale nie do zrozumienia - podkreślają członkowie Komitetu.
