RPO: dyskretne uzewnętrznianie przekonań religijnych w miejscu pracy

Dyskretne uzewnętrzniania przekonań religijnych w miejscu pracy i noszenie symbolu religijnego nie narusza praw i wolności innych osób – napisał rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar w liście do Forum Żydów Polskich.

Aktualizacja: 25.08.2016 15:23 Publikacja: 25.08.2016 11:31

Naszyjnik z gwiazdą Dawida.

Naszyjnik z gwiazdą Dawida.

Foto: 123RF

Takie stanowisko jest reakcją na list „Nie będzie mnie Żydówka obsługiwać", jaki ukazał się na Forum Żydów Polskich.

Składam na Panią skargę!

Pani Marta z Łodzi - pracownica placówki jednego z największych banków w Polsce – opisała w nim zachowanie jednego z petentów, kiedy ten zobaczył jej naszyjnik z małym symbolem gwiazdy Dawida.

Kobieta przedstawiła te wydarzenia następująco:

Wchodzi do banku klient, wstaje i go witam. Mężczyzna w średnim wieku. Patrzy się na mnie, nawet nie powiedział dzień dobry tylko od razu zaczął tonem pełnym pogardy: Co Pani ma na szyi?! Proszę to zdjąć, zdejmij to natychmiast! Ja (w głębokim szoku): Słucham? Niczego nie zdejmę. "Klient": Pracuje Pani w banku! To nie jest miejsce na afiszowanie swojej religijności! Ja: Gwiazda Dawida nie jest wyłącznie symbolem religijnym to również ... (nie miałam możliwości dokończenia bo "klient" mi przerwał) "Klient": Składam na Panią skargę! Żeby takie coś nosić. Nazwisko?! Ja : Marta Brzezińska, oczywiście ma Pan prawo złożyć skargę jeśli Pan chce. Czy jeśli nosiłabym mały krzyżyk lub Matkę Boską zareagował by Pan tak samo? "Klient" - Proszę założyć i zdjąć to coś, co teraz Pani ma, to się Pani przekona. NIE BĘDZIE MNIE ŻYDÓWKA OBSŁUGIWAĆ, niech obsłuży mnie koleżanka obok. Ja: Nie ma takiej możliwości ponieważ dziś jestem jedyną osobą obsługującą operacje kasowe. "Klient" ; Dobrze, złożę jeszcze dziś skargę. (fragment z Forum Żydów Polskich - całość można przeczytać tutaj: www.fzp.net.pl/spoleczenstwo/nie-bedzie-mnie-zydowka-obslugiwac).

W liście pracownica banku wyjaśniła, że nie jest Żydówką, a taki wisiorek mógłby mieć każdy kto np. odwiedził Izrael i kupił go sobie w ramach pamiątki. - Najgorsze w tym wszystkim jest to, że to nie był jakiś 20 latek z łysą głową ani staruszek uprzedzony do Żydów tylko dorosły, wykształcony mężczyzna – napisała rozgoryczona kobieta.

Dyskretne uzewnętrznianie przekonań religijnych

W czwartek do sprawy odniósł się rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar. Jego zdaniem „dyskretne uzewnętrzniania przekonań religijnych w miejscu pracy i noszenie symbolu religijnego nie narusza praw i wolności innych osób", dlatego „możliwość prezentowania symboli religijnych przez pracownicę banku należy zatem uznać za prawnie uzasadnioną realizację jej wolności uzewnętrzniania przekonań".

W liście do Forum Żydów Polskich Bodnar przypomniał, że możliwość ich uzewnętrzniania w miejscu pracy była przedmiotem orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasbourgu. W sprawie Eweida i inni przeciwko Wielkiej Brytanii ETPCz za naruszenie gwarantowanej Europejską Konwencją Praw Człowieka wolności religii uznał wydany przez brytyjskie linie lotnicze zakaz prezentowania przez personel biżuterii, co w przypadku skarżącej oznaczało zakaz noszenia na szyi krzyżyka.

W tej samej sprawie ETPCz za naruszenie wolności religii nie uznał natomiast zakazu noszenia biżuterii obowiązującego pielęgniarki, lecz w tym przypadku zakaz uzasadniony był troską o bezpieczeństwo i zdrowie pacjentów (wyrok ETPCz z dnia 15 stycznia 2013 r., skarga nr 48420/10, 59842/10, 51671/10, 36516/10).

Kodeks karny, kodeks cywilny i kodeks pracy

Na swojej stronie RPO przypomina, iż w każdym przypadku, gdy osoba pokrzywdzona cudzym zachowaniem uzna, że zachowanie to jest przestępstwem, może skierować stosowne zawiadomienie do organów ścigania, czyli Policji lub prokuratury.

Przestępstwem jest natomiast zarówno stosowanie przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby lub grupy osób ze względu na przynależność narodową, etniczną, rasową lub wyznaniową, jak też publicznie znieważenie pojedynczej osoby lub grupy osób z powodu takiej właśnie przynależności.

Bodnar zwraca także uwagę, że dobra osobiste człowieka, w tym np. jego godność, cześć, tożsamość, także narodowa lub etniczna, czy dobre imię, są chronione przez prawo cywilne, na zasadach określonych w przepisach Kodeksu cywilnego. – Każda osoba, której dobro osobiste zostało naruszone lub zagrożone cudzym działaniem, może przed właściwym sądem powszechnym dochodzić zaniechania takiego działania, żądać podjęcia przez sprawcę naruszenia czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków lub dochodzić zadośćuczynienia – wskazuje RPO.

Odnosząc się do opisanej sprawy Adam Bodnar zaznacza, że art. 11 Kodeksu pracy uznaje za niedopuszczalną jakąkolwiek dyskryminację w zatrudnieniu ze względu na takie przesłanki, jak rasa, narodowość, pochodzenie etniczne, wyznanie, a także płeć czy orientacja seksualna. Przejawem dyskryminacji byłaby np. decyzja pracodawcy lub bezpośredniego przełożonego o odsunięciu pracownika, wbrew jego woli, od wykonania określonego zadania służbowego wyłącznie ze względu na jego przynależność rasową, narodową lub etniczną, wyznawaną religię czy np. orientację seksualną. – Takiej dyskryminacji w zatrudnieniu pracodawca dopuściłby się zatem wówczas, gdyby spełnił prośbę klienta o zmianę obsługującej go osoby, umotywowaną wyłącznie jego uprzedzeniami na tle rasowym, narodowościowym, etnicznym czy wyznaniowym – wyjaśnia rzecznik.

Bodnar podkreśla jednocześnie, że zgodnie z art. 94 pkt 2b Kodeksu pracy, to na pracodawcy spoczywa obowiązek przeciwdziałania dyskryminacji w zatrudnieniu, w tym ze względu na religię, wyznanie, narodowość lub pochodzenie etniczne, co oznacza m.in., że pracodawca powinien wprowadzić odpowiednie wewnętrzne procedury określające sposób działania również w takich sytuacjach, jak opisana w liście. - Do dyskryminacji może dojść zarówno ze strony przełożonych oraz kolegów i koleżanek, jak i ze strony np. klientów, a pracodawca ma obowiązek przeciwdziałania wszystkim tego rodzaju sytuacjom – wskazuje.

Takie stanowisko jest reakcją na list „Nie będzie mnie Żydówka obsługiwać", jaki ukazał się na Forum Żydów Polskich.

Składam na Panią skargę!

Pozostało 97% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
ABC Firmy
Sąd Najwyższy wydał wyrok ws. wyjątku od zakazu handlu w niedziele
Praca, Emerytury i renty
Wolne w Wielki Piątek - co może, a czego nie może zrobić pracodawca
Prawo karne
Maria Ejchart: Więźniów w celach będzie o 20 tys. mniej
Spadki i darowizny
Sąd Najwyższy o odwołaniu darowizny. Ważne terminy
Konsumenci
Uwaga na truskawki z wirusem i sałatkę z bakterią. Ostrzeżenie GIS