Pół małpa, pół człowiek

Żyjący 4,4 mln lat temu Ardi posiadł umiejętność poruszania się z wyprostowaną sylwetką bez utraty zdolności do wspinania się po drzewach.

Aktualizacja: 04.04.2018 20:33 Publikacja: 04.04.2018 18:20

Na podstawie częściowego szkieletu odnalezionego w 1992 r. zrekonstruowano wygląd Ardiego.

Na podstawie częściowego szkieletu odnalezionego w 1992 r. zrekonstruowano wygląd Ardiego.

Foto: AFP

Odnaleziony niedaleko etiopskiej wioski Aramis częściowy szkielet przedstawiciela naczelnych z gatunku Ardipithecus ramidus, nazwany przez naukowców Ardim, łączy w sobie cechy anatomii współczesnego człowieka i małpy. Budowa jego bioder pozwalała na wydajną wędrówkę z wyprostowaną sylwetką. Jednocześnie posiadał on umiejętności wspinaczkowe charakterystyczne dla małp człekokształtnych takich jak szympansy. Dotychczas naukowcy uważali, że ewolucja sposobu chodzenia u hominidów wymagała przynajmniej częściowego poświęcenia umiejętności wspinania się na rzecz poruszania się z wyprostowana sylwetką. Ardi uniknął tego kompromisu ewolucyjnego. W artykule opublikowanym w magazynie „Proceedings of the National Academy of Sciences", antropolodzy Elaine Kozma i Herman Pontzer z City University of New York dowodzą, że Ardi rozwinął budowę szkieletową charakterystyczną dla postawy wyprostowanej, z zachowaniem potężnych bioder do wspinaczki, które mogą się rozciągać podczas chodzenia.

– Obecnie takiej budowy nie znajdziemy ani u małp człekokształtnych, ani u ludzi – podkreśla prof. Herman Pontzer. Co ciekawe, układ bioder Ardiego nie jest charakterystycznym elementem ewolucyjnym we wczesnej fazie rozwoju ssaków z rodziny człowiekowatych (Hominidae). Nie pojawia się bowiem u dwóch późniejszych hominidów kopalnych uznanych za naszych przodków, w tym liczącego 3,2 miliona lat słynnego częściowego szkieletu żeńskiego osobnika Australopithecus afarensis odkrytego 24 listopada 1974 roku w dolinie rzeki Auasz w okolicach etiopskiej wsi Hadar, znanego jako Lucy.

Dłuższa miednica

Dolna miednica Ardiego jest znacznie dłuższa niż u ludzi. Skłoniło to niektórych badaczy do wniosku, że ??ten Ardipithecus wspinał się głównie po drzewach i chodził z lekko ugiętymi kolanami i biodrami, lub w ogóle nie próbował się poruszać w sposób wyprostowany. Jednak przeprowadzone przez paleoantropologa Carola Warda z University of Missouri in Columbia najnowsze badanie szkieletu, połączone z komputerową symulacją jego chodu, pokazuje, że „nie powstrzymałoby to jego zdolności do chodzenia w pozycji wyprostowanej w sposób podobny do człowieka" .

Żeby rozwiać wątpliwości, naukowcy nałożyli na siebie cyfrowe rekonstrukcje miednicy Ardiego liczącej 4,4 miliona lat na obraz miednicy młodszej o milion lat Lucy.

W przeciwieństwie do Lucy kości miedniczne Ardiego były znacznie dłuższe w kierunku kończyn dolnych i mniej „rozlane" na boki, co pozwalało zarówno na chód prostym krokiem, jak i znacznie mocniejszą zdolność do wspinaczki.

Niewysoki wspinacz

Ardi nie był dużym humanoidem. Ważył około 50 kg i mierzył ok. 122 cm wzrostu. Chociaż jest uznawany za istotę dwunożną, miał bardzo duże palce u nogi, jak i kciuki umożliwiające wspinanie się na drzewa. Nie ma bezpośrednich dowodów, że gatunek Ardipithecus ramidus rozwinął się w Homo sapiens, ale jego układ kostny pozwala na znacznie lepsze poznanie mechanizmów w ewolucji człowieka. Ardi ma bowiem cechy charakterystyczne dla wymarłych naczelnych i wczesnych hominidów. Jego rozbieżne palce u stóp nie są charakterystyczne dla dwunożnego Homo sapiens. Duży palec u nogi rozciąga się dość daleko od reszty stopy, aby prawdopodobnie lepiej uchwycić gałęzie drzew.

Jednocześnie budowa miednicy i dłoni sugeruje, że gatunek ten mógł bez przeszkód wyprostować się na ziemi. Od szympansa odróżniała Ardiego nietypowa niewielka kość wewnątrz stopy, która utrzymywała silny palec u nogi. Wraz z innymi elementami budowy kostnej Ardiego ta unikalna kość pomagała mu chodzić dwunożnie, choć nadal mniej wydajnie niż żyjąca milion lat później Lucy. Kości nadgarstka były elastyczne, ale kości dłoni były krótkie. Sugeruje to, że Ardi nie chodził, opierając się na kostkach palców rąk jak szympanse, ale używał dłoni do poruszania się po gałęziach drzew. Wytarte szkliwo zachowanych zębów wskazuje, że żywił się owocami i orzechami. ©?

Odnaleziony niedaleko etiopskiej wioski Aramis częściowy szkielet przedstawiciela naczelnych z gatunku Ardipithecus ramidus, nazwany przez naukowców Ardim, łączy w sobie cechy anatomii współczesnego człowieka i małpy. Budowa jego bioder pozwalała na wydajną wędrówkę z wyprostowaną sylwetką. Jednocześnie posiadał on umiejętności wspinaczkowe charakterystyczne dla małp człekokształtnych takich jak szympansy. Dotychczas naukowcy uważali, że ewolucja sposobu chodzenia u hominidów wymagała przynajmniej częściowego poświęcenia umiejętności wspinania się na rzecz poruszania się z wyprostowana sylwetką. Ardi uniknął tego kompromisu ewolucyjnego. W artykule opublikowanym w magazynie „Proceedings of the National Academy of Sciences", antropolodzy Elaine Kozma i Herman Pontzer z City University of New York dowodzą, że Ardi rozwinął budowę szkieletową charakterystyczną dla postawy wyprostowanej, z zachowaniem potężnych bioder do wspinaczki, które mogą się rozciągać podczas chodzenia.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nauka
Kto przetrwa wojnę atomową? Mocarstwa budują swoje "Arki Noego"
Nauka
Czy wojna nuklearna zniszczy cała cywilizację?
Nauka
Niesporczaki pomogą nam zachować młodość? „Klucz do zahamowania procesu starzenia”
Nauka
W Australii odkryto nowy gatunek chrząszcza. Odkrywca pomylił go z ptasią kupą
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Nauka
Sensacyjne ustalenia naukowców. Sfotografowano homoseksualny akt humbaków