Rzecznik: rozmowy pograniczników z cudzoziemcami powinny być protokołowane

Notatka urzędowa sporządzana przez funkcjonariusza Straży Granicznej w trakcie kontroli granicznej nie gwarantuje cudzoziemcom, przede wszystkim małoletnim, należnej ochrony prawnej przed możliwą arbitralnością funkcjonariuszy SG.

Aktualizacja: 25.07.2017 11:11 Publikacja: 25.07.2017 10:40

Rzecznik: rozmowy pograniczników z cudzoziemcami powinny być protokołowane

Foto: Fotorzepa, Łukasz Solski

Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak po raz kolejny zwrócił się do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji Mariusza Błaszczaka w sprawie pełniejszego zabezpieczenia praw małoletnich cudzoziemców, którzy w poszukiwaniu ochrony międzynarodowej stawiają się każdego dnia na polskich przejściach granicznych. Rzecznik apeluje o ocenę procedur stosowanych obecnie przez Straż Graniczną i zagwarantowanie cudzoziemcom prawa do skutecznego złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej w Polsce.

W styczniu 2017 r. Rzecznik zarządził kontrolę na kolejowym przejściu granicznym Terespol – Brześć, w celu sprawdzenia, czy dochodzi tam do przypadków bezprawnego zawracania na Białoruś rodzin, które chciały ubiegać się w Polsce o udzielenie ochrony międzynarodowej.

Ustalenia kontroli nie pozwoliły jednoznacznie stwierdzić, że przypadki takie nie miały miejsca. Rzecznik zaproponował więc, aby protokołować  rozmowy funkcjonariuszy z cudzoziemcami w toku kontroli granicznej drugiej linii.

Minister odpowiedział na to, że w ocenie Komendy Głównej Straży Granicznej, wystarczającym sposobem dokumentowania udzielanych przez cudzoziemca wyjaśnień jest  notatka urzędowa, która przedstawia okoliczności mające wpływ na decyzje podjęte w trakcie kontroli granicznej.

Zdaniem RPD takie założenie opiera się na błędnym przekonaniu, że czynności kontroli granicznej drugiej linii, jako przeprowadzane poza ramami postępowania administracyjnego, mogą pozostawać poza rzeczywistą kontrolą innych organów administracji i sądów administracyjnych.

- Konsekwencją jest nieprotokołowanie rozmowy przeprowadzanej z cudzoziemcem i sporządzanie z tej czynności jedynie notatki urzędowej, co powoduje, że cudzoziemcy nie mają obecnie jakichkolwiek realnych instrumentów pozwalających na kwestionowanie błędnego lub niezgodnego z prawdą zapisu ich oświadczeń w notatce urzędowej funkcjonariusza Straży Granicznej – podkreśla Marek Michalak.

Rzecznik wskazuje, że tego rodzaju wykładnia przepisów o kontroli granicznej, warunkach wjazdu i odmowie wjazdu na terytorium RP nie jest prawidłowa.

- Jej akceptacja oznaczałaby, że rodziny z dziećmi i małoletni bez opieki uciekający przed różnymi formami represji w kraju pochodzenia, zostaliby pozbawieni należnej im ochrony prawnej przed możliwą arbitralnością funkcjonariuszy Straży Granicznej w zakresie oceny, czy należą do kręgu osób poszukujących ochrony międzynarodowej, czy też nie. Przysługujące takim osobom prawo do kontroli instancyjnej i sądowej wydanych im decyzji o odmowie wjazdu na terytorium RP należałoby wówczas uznać za iluzoryczne – ograniczające się do wymiaru czysto formalnego – dodaje RPD.

Rzecznik dostrzega jednocześnie argumenty funkcjonariuszy. Obawiają się oni, że protokołowanie rozmów z cudzoziemcami przeprowadzanych w toku kontroli drugiej linii, mogłoby poważnie wpłynąć na płynność odpraw na polskich przejściach granicznych. Ale są na to sposoby. Rzecznik podaje rozwiązanie: można w ogóle odstąpić  od protokołowania rozmów funkcjonariuszy SG z cudzoziemcami podczas kontroli drugiej linii, ale jednocześnie zapewnić utrwalanie ich w inny, skuteczny sposób np. przy użyciu urządzenia rejestrującego obraz i dźwięk. Przy czym zagwarantować należy, że każda osoba, której zostanie wydana decyzja o odmowie wjazdu na terytorium RP, otrzyma zapis obrazu i dźwięku z rozmowy przeprowadzonej z nią przez funkcjonariusza SG.

Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak po raz kolejny zwrócił się do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji Mariusza Błaszczaka w sprawie pełniejszego zabezpieczenia praw małoletnich cudzoziemców, którzy w poszukiwaniu ochrony międzynarodowej stawiają się każdego dnia na polskich przejściach granicznych. Rzecznik apeluje o ocenę procedur stosowanych obecnie przez Straż Graniczną i zagwarantowanie cudzoziemcom prawa do skutecznego złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej w Polsce.

W styczniu 2017 r. Rzecznik zarządził kontrolę na kolejowym przejściu granicznym Terespol – Brześć, w celu sprawdzenia, czy dochodzi tam do przypadków bezprawnego zawracania na Białoruś rodzin, które chciały ubiegać się w Polsce o udzielenie ochrony międzynarodowej.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona