Bariery we współpracy
– Programy realizowane przez nasze Centrum, choćby tzw. wspólne przedsięwzięcia i programy sektorowe, niewątpliwie pobudzają współpracę na linii duże firmy – sektor MŚP. Czy pobudzają ją wystarczająco? Niestety nie, co wynika m.in. z pewnych wyuczonych zachowań minimalizujących ryzyko, szczególnie w dużych firmach, w których często panuje lęk przed zastosowaniem innowacyjnego, ale jeszcze niezweryfikowanego produktu – mówił prof. Maciej Chorowski, dyrektor NCBR.
Jak dodał, Centrum ten lęk mityguje publicznymi pieniędzmi nawet w przypadku firm o dużej kapitalizacji, skłaniając je do podjęcia decyzji zakupowych, których zapewne bez tego wsparcia by nie podjęły. – Niestety, nie doszliśmy jeszcze do takiego stanu świadomości, że samoistnie uznamy, że w dłuższej perspektywie biznesu bez nowych, innowacyjnych, ale zarazem ryzykownych posunięć nie da się prowadzić – stwierdził szef NCBR.
– Istnieją wciąż dwie duże bariery we współpracy dużych i małych firm. Pierwsza to właśnie niechęć do ryzyka, druga mentalność. Łatwiej i mniej ryzykownie jest sięgnąć po gotowe rozwiązania z innej korporacji, najlepiej międzynarodowej, niż po polskie z sektora MŚP, które niosą ze sobą pewne dodatkowe ryzyko, a spółki Skarbu Państwa do tego ostatniego skłonne nie są. Niestety, efekt jest taki, że nawet jak nasze krajowe rozwiązania są równorzędne ze światowymi, to spółki państwowe z nich nie korzystają – wskazywał Bartłomiej Pawlak, członek zarządu ds. finansów i rozwoju w Polskim Funduszu Rozwoju. – To dość naturalne podejście i obawy, gdyż współpraca z małymi firmami zwykle niesie ze sobą ryzyko związane z ich odpowiedzialnością. Nie są w stanie zagwarantować, że nowe rozwiązanie, nawet wypracowane wspólnie, przyniesie efekty. Tymczasem współpraca z dużą renomowaną firmą to ryzyko znacząco obniża – tłumaczył z kolei dr inż. Michał Bak, dyrektor ds. badań i rozwoju w firmie Kronospan.
Powolne spółki
– Dotychczas współpracowaliśmy z mniejszymi firmami jako dostawcami różnego rodzaju usług naprawczych, jak też komponentów. Teraz staramy się ją rozwijać także na polu badawczo-rozwojowym, choć nie jest to łatwe, bo preferowane są projekty z udziałem jednostek naukowych. Możliwe teraz jest też ubieganie się o granty w konsorcjach dużych firm z małymi – mówił Bak. Przyznał jednak, że często pojawia się problem praw do własności intelektualnej będącej efektem realizacji dotowanego projektu. – Duże firmy rzeczywiście boją się problemów związanych z własnością przemysłową i ujawnianiem know-how, ale też ich mniejsi partnerzy mogą im wskazać kierunki rozwoju, o których nawet by nie pomyślały – mówił Łukasz Pupek, partner w firmie doradczej SAS Advisors. Jego zdaniem należy rozróżnić podejście do współpracy z MŚP dużych firm prywatnych i dużych firm państwowych. – Jeśli idzie o szybkość podejmowania decyzji, tu przewaga leży zdecydowanie po stronie dużych prywatnych firm z polskim kapitałem, których właściciele decyzję o inwestycji w nowy, dobrze rokujący projekt firmy z sektora MŚP są w stanie podjąć w kilkadziesiąt minut. Tymczasem w spółkach Skarbu Państwa to praktycznie niemożliwe, bo zwykle procesy decyzyjne są w nich bardzo długie – tłumaczył Łukasz Pupek. Jego zdaniem to wskazówka dla innowatorów z sektora MŚP, gdzie się udać w pierwszej kolejności.
Czas na przełom?
– Polski Fundusz Rozwoju wspiera współpracę dużych firm z małymi i stara się przełamywać bariery stojące na jej drodze. Przykładem może być wprowadzony w sierpniu br. i realizowany wraz z NCBR instrument – Corporate Venture Capital (CVC). Mogą z niego skorzystać duże koncerny, które chcą mieć w swym zapleczu wehikuł funduszowy, który będzie z jednej strony źródłem pozyskiwania dobrych usług z sektora MŚP dla korporacji i swoistym outsourcingiem centrum badawczo-rozwojowego, a z drugiej źródłem przychodów niezależnym od korporacji – mówił Pawlak. – To narzędzie ma zbliżać i ośmielać obie strony, szczególnie duże państwowe firmy, bo niezależny komitet inwestycyjny złożony z fachowców i dwie państwowe instytucje niewątpliwie zmniejszają ryzyko inwestycji. To początek. De facto wciąż nie ma na naszym rynku CVC i inicjatywa NCBR i PFR jest pionierską – dodał przedstawiciel PFR.
– CVC to bardzo ciekawy projekt rzeczywiście zdejmujący część ryzyka z zarządów właśnie poprzez decyzję komitetu inwestycyjnego – wtórował mu prof. Chorowski.
