Jak przypomina Mariusz Haładyj, wiceminister rozwoju nowe przepisy, które weszły w życie 1 czerwca, są odpowiedzią na głosy ze środowiska biznesu. – Zlecone przez nas, a wykonane przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości badania pokazały, że prawie 80 proc. firm wskazywało na problem przewlekłości rozpoznawania spraw administracyjnych. W celu wyeliminowania sytuacji, w których sprawy trwają miesiącami lub nawet latami, dokonaliśmy największej od lat reformy postępowań administracyjnych – podkreśla Haładyj. Przypomina też, że kodeks postępowania administracyjnego dotyka większości sfer działalności firm i obywateli, gdyż dotyczy bardzo szerokiego spektrum spraw, od uzyskania pozwolenia na budowę supermarketu, po przerejestrowanie auta. Teraz sprawy urzędowe są załatwiane szybciej m.in. dzięki likwidacji zbędnych procedur i po partnersku dzięki rozstrzyganiu niedających się usunąć wątpliwości na korzyść firm i obywateli. Nowe regulacje uporządkowały też kwestię kar administracyjnych.
Szybsze procedury
Sprawy już nie mają prawa krążyć między urzędami. Jeśli przedsiębiorca odwołał się od decyzji w pierwszej instancji, może żądać, aby druga instancja rozstrzygnęła sprawę, a nie kierowała z powrotem do pierwszej. Decyzje odsyłające do organu niższej instancji do ponownego rozpatrzenia znacznie wydłużały czas trwania spraw w urzędach. Teraz, gdy urząd wyda taką decyzję, przedsiębiorca/obywatel ma do dyspozycji szybką ścieżkę zaskarżenia takiej decyzji w postaci sprzeciwu do sądu administracyjnego. Sąd ma 30 dni na rozpatrzenie sprawy. Dotychczas zabierało to co najmniej kilka miesięcy. Teraz możliwe jest też zaskarżenie do sądu decyzji urzędu centralnego lub samorządowego kolegium odwoławczego bez konieczności składania wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Wcześniej było to konieczne mimo nikłych szans na to, że ten sam urząd zmieni zdanie.
Sprawy w urzędach można też już rozstrzygać z wykorzystaniem mediacji. Zarówno pomiędzy stronami postępowania, jak i pomiędzy stroną a urzędem. Mediacja może odegrać rolę w skomplikowanych i budzących emocje sprawach, np. gdy deweloper chce zbudować centrum handlowe, przeciw któremu protestują właściciele okolicznych działek. Mediacja ma się więc przyczynić do zmniejszenia liczby odwołań i skarg do sądów administracyjnych.
Jeśli przedsiębiorca wystąpi do urzędu z prośbą np. o udzielenie koncesji, a w świetle złożonej przez niego dokumentacji nie będą spełnione warunki do jej uzyskania, urzędnik ma teraz obowiązek o tym poinformować i umożliwić uzupełnienie dokumentów, zamiast wydać decyzję odmowną. Urzędy nie powinny już też wzywać do przedkładania dokumentów czy wymagać ich szczególnej formy, jeśli nie wynika to z przepisów i nie jest konieczne do załatwienia sprawy.
Adekwatne kary
Dotychczas kary administracyjne były często niewspółmierne do przewinień. Teraz urząd może nawet odstąpić od ich nałożenia, np. wtedy, gdy uzna, że waga naruszenia prawa jest znikoma. Zaś w przypadkach, gdy przepisy przewidują kary w przedziałach kwotowych, np. od 10 do 500 tys. zł, urzędnik powinien wziąć pod uwagę okoliczności sprawy, np. wysokość uzyskanych korzyści czy sytuację osobistą obwinionego, a nie wymierzać karę automatycznie.
