Odwołanie po oblaniu egzaminu adwokackiego lub radcowskiego

W czwartek kandydaci na przyszłych adwokatów i radców prawnych zmierzyli się z zadaniem z prawa gospodarczego. Od trzech miesięcy wraz z Wydawnictwem C.H. Beck pomagamy się do niego przygotować. Na koniec publikujemy przykładowy wzór zaskarżenia uchwały w części dotyczącej zadania z prawa karnego. Warto się z nim zapoznać, bo rok temu egzaminu nie zdało prawie 30 proc. kandydatów na adwokata i 23 proc. – na radcę prawnego.

Do komisji przy ministrze

Skarżący kieruje pismo do Komisji Egzaminacyjnej II stopnia przy Ministrze Sprawiedliwości, Aleje Ujazdowskie 11, 00-950 Warszawa, za pośrednictwem: Komisji Egzaminacyjnej Nr... do przeprowadzenia egzaminu adwokackiego w 2016 r. Na początku pisma należy też podać swoje dane z wraz z dokładnym adresem.

Wstęp

Na podstawie art. 78h ust. 1 ustawy z 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r. poz. 635; dalej: PrAdw) oraz art. 127 § 1 i art. 129 § 1 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 637 ze zm.; dalej: KPA) w zw. z art. 78h ust. 12 PrAdw wnoszę odwołanie od uchwały nr ........ z ..... Komisji Egzaminacyjnej Nr..... do przeprowadzenia egzaminu adwokackiego w 2014 r. z siedzibą w Warszawie w sprawie ustalenia wyniku egzaminu adwokackiego (dalej: uchwała).

Zarzuty

Zaskarżonej uchwale zarzucam wydanie jej w oparciu o błędnie ustaloną ocenę z części pierwszej dotyczącej zadania z zakresu prawa karnego egzaminu adwokackiego, która to ocena jako niedostateczna ostatecznie wpłynęła na negatywny wynik egzaminu adwokackiego.

W odniesieniu do części pierwszej egzaminu adwokackiego – zadania z zakresu prawa karnego – zarzucam naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 7 KPA, art. 77 § 1 KPA oraz art. 107 § 3 KPA, polegające na:

1) dokonaniu oceny pracy egzaminacyjnej z pierwszej części egzaminu adwokackiego bez wszechstronnej analizy jej treści i w konsekwencji zarzucenie Skarżącej nieprawidłowego rozstrzygnięcie zagadnień merytorycznych będących przedmiotem zadania, mimo że w pracy egzaminacyjnej podniesione zostały wszystkie wymagane kwestie, a uznanie, iż sporządzona apelacja dotknięta jest wadami, stoi w sprzeczności z treścią przepisów art. 439 i 438 KPK;

2) braku wyczerpującego i przekonującego umotywowania zarzutów sformułowanych pod adresem Skarżącej w treści uzasadnienia oceny cząstkowej odnośnie do „prawidłowości zastosowanych przepisów prawa i umiejętności ich interpretacji", „języka, stylu, staranności pracy", a tym samym nieuwzględnienie przez Komisję Egzaminacyjną pozytywnych aspektów pracy, takich jak podniesienie przez Skarżącą wszystkich zarzutów apelacyjnych i tym samym wypełnienie przez Skarżącej wszystkich poleceń przewidzianych w zadaniu, prowadzące w konsekwencji do tego, że sporządzona apelacja jest skuteczna, co zabezpiecza interesy mocodawcy.

Ponadto zarzucam przekroczenie przez Komisję Egzaminacyjną granic uznania administracyjnego i dokonanie oceny pracy egzaminacyjnej z pierwszej części egzaminu adwokackiego bez należytego odniesienia jej do celu przeprowadzenia tego egzaminu, wskazanego w treści art. 78d ust. 1 w zw. z art. 78e ust. 2 PrAdw, który polega na sprawdzeniu umiejętności należytego reprezentowania interesów klienta, i w konsekwencji wystawienie oceny niedostatecznej z tej części egzaminu na podstawie podniesionych w uzasadnieniach ocen cząstkowych błędów, które nie uzasadniały wystawienia takiej oceny w pięciostopniowej skali ocen przewidzianej w art. 78d ust. 9 PrAdw. Wobec powyższego wnoszę o uchylenie zaskarżonej uchwały i orzeczenie co do istoty sprawy przez ustalenie, iż Skarżąca uzyskała pozytywny wynik z egzaminu adwokackiego.

Uzasadnienie

Skarżąca przystąpiła w dniach 19–21 marca 2014 r. do egzaminu adwokackiego przed Komisją Egzaminacyjną nr 14 do przeprowadzenia egzaminu adwokackiego w 2014 r. z siedzibą w Warszawie. Po sprawdzeniu egzaminacyjnej pracy pisemnej oraz po dokonaniu oceny każdego z zadań egzaminacyjnych Komisja Egzaminacyjna ustaliła, iż Skarżąca otrzymała z pierwszej części egzaminu adwokackiego (prawo karne) ocenę niedostateczną; z drugiej części egzaminu adwokackiego (prawo cywilne) ocenę dobrą; z trzeciej części egzaminu adwokackiego (prawo gospodarcze) ocenę dostateczną; z czwartej części egzaminu adwokackiego (prawo administracyjne) ocenę dostateczną. Na podstawie powyższych ocen Komisja Egzaminacyjna ustaliła, iż Skarżąca uzyskała negatywny wynik z egzaminu adwokackiego.

Zadanie z części pierwszej (prawo karne) na egzaminie adwokackim w 2014 r. polegało na wydaniu opinii prawnej o braku możliwości apelacji lub sporządzeniu apelacji od wyroku skazującego Jerzego Golińskiego. Skarżąca prawidłowo zdecydowała o sporządzeniu apelacji w sprawie. Zarzuty apelacyjne określono co do zasady prawidłowo, przez co Skarżąca wykazała się znajomością prawa karnego materialnego i procesowego. W szczególności prawidłowo Skarżąca podała, że w sprawie występuje bezwzględna przyczyna odwoławcza z art. 439 § 1 pkt 9 KPK. Dotyczyło to drugiego z zarzucanego mu a/o czynów. Bezwzględna przyczyna odwoławcza kwalifikowana z art. 439 § 1 pkt 9 KPK faktycznie w sprawie zachodziła i jest to zgodne zarówno z treścią zawartą w opisie istotnych zagadnień dla komisji egzaminacyjnej przygotowaną przez zespół do przygotowania zadań na egzamin adwokacki, jak i ocenami obojga egzaminatorów oceniających pracę Skarżącej. Apelacja podnosząca ten zarzut była więc w tym aspekcie prawidłowa i zarazem skuteczna. Apelacja spełniła więc podstawowy cel jakim była ochrona interesu oskarżonego i doprowadzenie do uchylenia zaskarżonego wyroku, co w wyniku apelacji musiało nastąpić.

Egzaminator, sędzia sądu apelacyjnego Zofia Krupa, dokonując oceny pracy egzaminowanego w tym aspekcie, potwierdziła, że apelacja autorstwa Skarżącej podnosząca bezwzględną przyczynę odwoławczą jest prawnie skuteczna. Podkreślić należy, iż sprawdzający pracę adwokat Waldemar Ryba również wskazał, iż w sprawie zachodzi bezwzględna przyczyna odwoławcza określona w art. 439 § 1 pkt 9 KPK. Autorka apelacji prawidłowo także podała, i jest to zgodne z ocenami sprawdzających pracę, że ta bezwzględna przyczyna odwoławcza pozostaje w związku z art. 17 § 1 KPK. Zatem jedynym uchybieniem autorki apelacji było to, iż nie podała, o który z punktów art. 17 § 1 KPK chodzi, gdy stawia zarzut związany z uchybieniem kwalifikowanym z art. 439 § 1 KPK. Jednakże wobec prawidłowości powołania przepisu art. 439 § 1 pkt 9 KPK i art. 17 § 1 KPK to uchybienie autorki apelacji nie może całkowicie dyskwalifikować jej apelacji w tym zakresie. Zatem gdy chodzi o czyn z art. 13 § 1 KK w zw. z art. 279 § 1 KK, autorka apelacji prawidłowo wskazała zakres zaskarżenia i podstawę prawną postawionego zarzutu.

Skarżąca postawiła zarzut zaistnienia bezwzględnej przyczyny odwoławczej wynikającej z przepisu art. 439 § 1 pkt 9 KPK w zw. z art. 17 § 1 KPK, który to zarzut w opinii obojga egzaminatorów oceniających jej pracę był prawidłowy. Autorka apelacji zaskarżyła wyrok co do kary w odniesieniu do pierwszego z opisanych wyżej czynów, polegającego na usiłowaniu dokonania kradzieży z włamaniem do samochodu, a następnie wyjawieniu przez oskarżonego Golińskiego przed organem ścigania danych współsprawców i okoliczności czynu. Skarżąca wskazała jako zarzut apelacji naruszenie przepisu art. 60 § 3 KK, co było prawidłowe, gdy chodzi o ten czyn. Prawidłowość postawienia tego zarzutu jest wskazana w opisie istotnych zagadnień dla komisji egzaminacyjnej przygotowanym przez zespół do przygotowania zadań na egzamin adwokacki, jak i ocenami obojga egzaminatorów oceniających pracę Skarżącej.

Apelacja autorstwa skarżącej także w aspekcie opisywanego czynu była prawidłowa i prawnie skuteczna oraz zabezpieczyła interes oskarżonego.

Skarżąca słusznie zaskarżyła wyrok, w odniesieniu do pkt I wyroku, tylko w zakresie kary wymierzonej za przestępstwo z art. 279 § 1 KK. Przestępstwo bowiem zaistniało i oskarżony Goliński przyznał się do jego popełnienia, nie było więc żadnych podstaw do tego, by w tym zakresie wyrok zaskarżyć co do winy. Prawidłowe więc było rozwiązanie zadania przez Skarżącą w ten sposób, by co do zarzutu popełnienia przestępstwa usiłowania kradzieży z włamaniem kwalifikowanego z art. 13 § 1 KK w zw. z art. 279 § 1 KK zaskarżyć wyrok jedynie co do kary. Nie można też stwierdzić, iż nieprawidłowe było zaskarżenie wyroku w odniesieniu do pozostałych cząstkowych orzeczonych kar. Zaskarżenie wyroku co do orzeczonych kar nie zostało potraktowane przez obu członków komisji egzaminacyjnej jako nieprawidłowe.

Jak wynika z treści opisu istotnych zagadnień dla komisji egzaminacyjnej do zadania z zakresu prawa karnego, które stanowią wytyczne dla komisji egzaminacyjnej ze strony zespołu do przygotowania zadań na egzamin adwokacki, gdy chodzi o czyn zakwalifikowany w zaskarżonym wyroku jako przestępstwo przywłaszczenia z art. 284 § 2 KK w przypadku tego właśnie czynu zachodzi w egzaminacyjnym kazusie błędne zastosowanie prawa materialnego.

Według oceniającej pracę egzaminatorki SSA Zofii Krupy zasadne było postawienie przez autora apelacji zarzutu obrazy prawa materialnego. Zatem rozwiązanie kazusu, jakie przyjęła autorka apelacji, co do czynu zakwalifikowanego w wyroku z art. 284 § 2 KK, a polegającego na pobraniu wynagrodzenia z umowy o dzieło, postawiony przez Skarżącą zarzut był prawidłowy. Prawidłowe były też wnioski Skarżącej zawarte w apelacji. W szczególności Skarżąca wniosła o uznanie oskarżonego za niewinnego. Sformułowanie takie zawiera pewną niezręczność językową, natomiast znaczeniowo odpowiada w pełni żądaniu uniewinnienia oskarżonego od postawionych mu zarzutów. Zatem w istocie apelacja zaskarża wyrok w odniesieniu i co do winy, i co do kary.

Ocena egzaminatorów

Oboje egzaminatorzy oceniający pracę Skarżącej uznali, że wymogi formalne apelacji zostały zachowane, co niewątpliwie stanowi walor pozytywny pracy. Zarzutem powoływanym na uzasadnienie oceny niedostatecznej przez egzaminatorkę SSA Zofię Krupę było nieprawidłowe postawienie zarzutów apelacyjnych. Sędzia SA Zofia Krupa zarzuciła, że Skarżąca powinna postawić zarzut obrazy art. 60 § 3 KK.

Ten zarzut w stosunku do pracy Skarżącej jest niesłuszny, bo taki zarzut apelacyjny Skarżąca przecież postawiła. Następnie SSA Zofia Krupa stwierdziła, że Skarżąca słusznie postawiła zarzut obrazy prawa materialnego, co kłóci się z jej twierdzeniem, jakoby wszystkie zarzuty apelacyjne Skarżąca postawiła nieprawidłowo. SSA Z. Krupa nie wyjaśniła, na czym polega nieprawidłowość wszystkich zarzutów postawionych przez autora apelacji, skoro według jej oceny należało postawić zarzut bezwzględnej przyczyny odwoławczej, który Skarżąca przecież postawiła.

Natomiast egzaminator Waldemar Ryba zarzuca apelacji autorstwa Skarżącej, jakoby nie zauważyła ona potrzeby postawienia zarzutu naruszenia art. 60 § 3 KK. Jednakże Skarżąca taki zarzut apelacyjny postawiła.

Od skarżącej

Zdaniem wnoszącej niniejszą skargę zarzuty obojga egzaminatorów w aspekcie czynu zakwalifikowanego jako przywłaszczenie pieniędzy i kwalifikowanego z art. 284 § 2 KK, iż wadliwie skoncentrowała się na braku zamiaru przywłaszczenia po stronie oskarżonego, nie są słuszne i pozostają w sprzeczności z dokonaną przez nich oceną, że oskarżony nie przywłaszczył sobie pieniędzy zlecającej dzieło do wykonania. Wszakże przyjęcie przez egzaminatorów, iż oskarżony Jerzy Goliński stał się właścicielem wypłaconych mu pieniędzy stanowiących część wynagrodzenia, świadczy o braku zamiaru przywłaszczenia. Przede wszystkim jednak wskazać należy na to, iż nie można twierdzić, jak zrobili to egzaminatorzy, że autorka apelacji skoncentrowała się na braku zamiaru po stronie sprawcy; w szczególności dotyczy to oceny SSA Zofii Krupy, ponieważ autorka apelacji nigdzie w jej treści nie zawarła sformułowania, iż stawia zarzut braku zamiaru po stronie sprawcy. W istocie więc dokonana przez egzaminatorów w tym aspekcie ocena pracy autorki apelacji rozmija się z treścią apelacji. Istotnie Skarżąca przyznaje, że nie wyeksponowała przedawnienia karalności czynu ściganego z oskarżenia prywatnego, kwalifikowanego z art. 157 § 2 KK, niemniej postawiony zarzut i powołanie bezwzględnej przyczyny odwoławczej w odniesieniu do tego czynu były prawidłowe. Odnosząc się do zarzutu podniesionego przez jednego z egzaminatorów adw. Waldemara Rybę w uzasadnieniu oceny cząstkowej, że Skarżąca używa języka prostego i niestarannego, stwierdzić należy, że prostota języka apelacji nie może być traktowana jako wada. Przeciwnie, jest to raczej zaleta apelacji. Natomiast adw. Waldemar Ryba nie wskazał w ogóle, na czym polega niestaranność języka. Zatem taki zarzut należy traktować jako nieuzasadniony.

Dodatkowo podkreślić należy, że zarzut dotyczący języka stawia tylko jeden z egzaminatorów, drugi zaś, SSA Zofia Krupa, takich zarzutów w swojej ocenie cząstkowej pracy Skarżącej nie zawarła. Całościowa analiza sporządzonej przez Skarżącą apelacji prowadzi do wniosku, że żadne z zarzuconych jej uchybień nie jest tego rodzaju, aby uzasadniało wystawienie oceny niedostatecznej w pięciostopniowej skali ocen. Pewne usterki pracy mogą ewentualnie wpływać na obniżenie oceny, ale nie uzasadniają dyskwalifikacji całej pracy, a tym samym ustalenia negatywnej oceny z egzaminu adwokackiego. Egzaminatorzy, wystawiając ocenę niedostateczną, nie wzięli pod uwagę, że spełnienie przez Skarżącą opisanych powyżej wymogów merytorycznych i formalnych apelacji nie daje podstaw do zdyskwalifikowania jej pracy. Praca Skarżącej, autorki apelacji, aczkolwiek zawierająca uchybienia, nie może zostać w całości zdyskwalifikowana. Oceny egzaminatorów zawierają się przecież w skali ocen od niedostatecznej do celującej. W sytuacji gdy autorka apelacji powołała wszystkie istotne zarzuty apelacyjne i w przypadku dwóch czynów przypisanych oskarżonemu, tj. przestępstwa kradzieży z włamaniem i przestępstwa przywłaszczenia, zarzuty te były prawidłowe, uwzględniając także, że zarzut dotyczący czynu trzeciego, polegającego na naruszeniu czynności narządów ciała, był prawidłowy, lecz jedynie jego uzasadnienie było częściowo wadliwe, należy przyjąć, iż apelacja w przeważającej mierze była prawidłowa, wskazała prawidłowe zarzuty i prawidłowe wnioski.

Mając na względzie powyższą argumentację, należy stwierdzić, że sporządzona przez Skarżącą apelacja zawiera prawidłowe zarzuty stanowiące przedmiot zadania z zakresu prawa karnego oraz pozytywne wyniki z pozostałych części egzaminu zawodowego, wskazują na jej przygotowanie do samodzielnego wykonywania zawodu adwokata. W uzasadnieniu ocen cząstkowych brak wyjaśnienia podstaw wnioskowania przeciwnego, tj. o nieprzydatności Skarżącej do tego zawodu.